Het primaat van de paus - pagina 44

de schapen de herder volgens deze wel degelijk vonnissen. In dat geval staat de paus onder de kerk en haar oordeel en wel uit goddelijke instelling. Dit vernemen wij bij Kiing (Structuren pag. 281/2). Over de kwestie van een ketterse paus is al heel veel te doen geweest. T o t de laatste tijd toe zijn er theologen die met een beroep op de voorzienigheid willen aantonen, dat zoiets niet 'kan gebeuren. Kiing gaat in deze nogal heel ver, en komt er op nogal drieste wijze voor uit, dat er pausen tot ketterij vervallen zijn. O p het eerste Vaticaanse concilie speelde deze kwestie ook een grote rol bij de onfeilbaarheidsdebatten. Gewezen is op de ketterse uitspraken van Honorius. Het gallicanisme nu, sterk vijandig jegens de absolute suprematie van de paus, stak vooral de kop weer op onder Lodewijk X I V , tegen wiens machtspolitiek vooral ook Willem III, de stadhouder-koning in het krijt is getreden. D e rivaliteit tussen de franse bisschoppen en R o m e was al zeer oud. In de 9e eeuw was Hincmar van Reims een van de leidslieden, de man die ook zo onmenselijk is opgetreden tegen de monnik Gottschalk, die voor de predestinatieleer van Augustinus opkwam, en sterk de nadruk legde o p d e dubbele voorbestemming. Er is eeuwige verkiezing en verwerping. Maar in deze studie zien we Hincmar als een wegbereider en voorloper van de franse kerkpolitiek tegenover Bonifacius VIII en ook in de tijd van Lodewijk X I V . Deze koning vond vooral tegenover zich de bekwame en ook buiten de r.k. kringen gerespecteerde paus Innocentius X I (1676—1689). O p 19 maart 1682 keurde een franse bisschoppenraad een Déclaration de leglise gallicane goed, opgesteld door de bekende Bossuet. Deze verklaring bestond uit vier artikelen: a. D e wereldlijke gezagsdrager is volledig onafhankelijk ten opzichte van de paus. b. Het gezag van het concilie staat boven dat van de paus. c. D e gallicaanse kerk geniet bijzondere voorrechten krachtens speciale regelingen. d. D e paus heeft het hoogste gezag in geloofszaken, maar zijn oordeel is niet onherroepelijk. 6 6 ) Het laat zich verstaan, dat de paus deze verklaring niet kon goedkeuren, al liet hij om redenen van voorzichtigheid achterwege, deze openlijk te veroordelen. Ook is Innocentius X I in conflict met Lodewijk X I V geweest in verband met de herroeping van het edict van Nantes. D e paus heeft zijn aanvankelijke instemming met deze woordbreuk later teruggenomen. 6 7 )

66) H o l l i s : D e pausen pag. 199/200. 6 7 ) W e zien d u s d a t w e het concilii-risme en g a l l i c a n i s m e z e k e r niet z o n d e r meer b o v e n h e t „ p a p a l i s m e " m o e t e n v e r k i e z e n . M o m e n t e e l is er een s t e r k e s t r o m i n g b i n n e n d e r.k. k e r k , d i e s t e r k d e n a d r u k l e g t o p h e t g e z a g v a n d e biss c h o p p e n . D e z e n zijn v a a k o o k v o o r u i t s t r e v e n d o p d o g m a t i s c h g e b i e d , en m e e r m a l e n o o k s t e r k o e c u m e n i s c h g e z i n d . M a a r een m e e r e p i s c o p a l e k e r k i n r i c h t i n g , m e t m e e r d e r e d e c e n t r a l i s a t i e z o u o p z i c h z e l f z e k e r geen w a a r b o r g b i e d e n v o o r een b e t e r e v e r h o u d i n g t o t d e k e r k e n uit d e r e f o r m a t i e . I m m e r s o o k in de 17e e e u w

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen