Het primaat van de paus - pagina 48
1. Historische uiteenzetting...Het pauselijk gezag tot Leo I - De ontwikkeling in de middeleeuwen - Conciliarisme en papalisme - Concilie van Constanz, 1414 - 1418, en zijn nasleep - Luther - Calvijn - De oosterse en anglicaanse kerken - De contra reformatie tot de 19e eeuw - Het eerste en tweede Vaticaans concilie...2. Schriftuurlijke gegevens...3. Conclusies...
j u l i 1 8 7 0 h i e l d b i s s c h o p B r i x e n u i t T y r o l , e e n m a n v a n g e z a g in h e t concilie e e n r e d e v a n vier u u r , 7 3 ) w a a r i n hij stelde, d a t d e p a u s altijd o p p e r s t e r e c h t e r is, m a a r d a t h i j n i e t k a n d w a l e n , w a n n e e r h i j w e r k e l i j k e n i n d e r d a a d h e t a m b t v a n o p p e r s t e r e c h t e r u i t o e f e n t . H i j is a l l e e n o n f e i l b a a r , w a n n e e r h i j d o o r z i j n p l e c h t i g o o r d e e l z a k e n v a n g e l o o f of z e d e n v o o r de gehele kerk d e f i n i e e r t . 7 4 ) In deze geest h e e f t het concilie ook de d e f i n i t i e vastgesteld (zie D.S. 3 0 7 4 ) . D e p a u s , als p r i v é - t h e o l o o g , h a d w e l v e e l v e r d e r w i l l e n g a a n . H i j w a s volgens d e w o o r d e n van Butler, die e e n belangrijk boek over het eerste Vaticaans concilie geschreven heeft, een uitgesproken ultramontaan. En naarmate het concilie voortschreed, scheen hij steeds m i n d e r zijn privé gevoelens te v e r b e r g e n . 7 5 ) W e willen ons echter momenteel vooral bezighouden m e t hetgeen de vaders in 1870 h e b b e n besloten over de suprematie, het p r i m a a t van de paus. 7 6 ) H e t concilie h e e f t behalve d e zeer b e k e n d g e w o r d e n uitspraak over d e o n f e i l b a a r h e i d v a n d e p a u s ook a f g e k o n d i g d de constitutie D e i Filius, ( D e Z o o n van G o d m e t h o o f d s t u k k e n over G o d , d e openbaring, het geloof, geloof e n o p e n b a r i n g ) e n d e voor ons o n d e r w e r p zo belangrijke constitutie Pastor aeternus ( D e eeuwige herder) over het pauselijk gezag. 77) 73) Er w e r d trouwens een stroom van welsprekendheid uitgegoten over de h o o f d e n van de vaders. Als er eens na lange en taaie redevoeringen iemand het spreekgestoelte besteeg, die zeide d a t hij niet langer dan een k w a r t i e r zou spreken, w a s er luide bijval: „bene, o p t i m e " (goed, best), Zie Fritzsimons a.w. p. 95 74 Butler, The Vatican Council. 75) Een zekere v e r m a a r d h e i d heeft ook gekregen de scène met Guidi, k a r d i n a a l v a n Bologna. T o t veler v e r b a z i n g schaarde deze zich op het concilie aan de zijde van de minderheid. H i j zeide b.v. dat de goddelijke bijstand, die een uitspraak onfeilbaar m a a k t , de acte van die uitspraak geldt en niet de persoon van de paus. Twee of drie acten van d r o n k e n s c h a p m a k e n iemand nog niet tot een d r o n k a a r d , aldus Guidi, zo maken enkele onfeilbare uitspraken ex cathedra de paus nog niet onfeilbaar. Een weinig vleiende vergelijking voor de paus overigens. Pius I X h o o r de v a n de rede en riep Guidi ter v e r a n t w o o r d i n g . H o e had hij, een kardinaal uit de kerkelijke staat, zo iets durven zeggen. Guidi a n t w o o r d d e echter, d a t hij zich op de traditie beroepen had. D i t had hij i n d e r d a a d gedaan, hij wees b.v. op Beilarminus, die had gezegd, dat de onfeilbaarheid van de paus niet temere (roekeloos) moet worden uitgeoefend. D e paus sprak toen de ontstellende en sindsdien v a a k herhaalde w o o r d e n : „La tracfizione son'io (De traditie ben ik"). O v e r deze woorden van de paus h e e f t men nog weer allerlei „ v e r k l a r i n g e n " (zie ook mijn artikel „onfeilbaar leergezag in „ D e W e g " october 1963). 76) H e t eerste Vaticaanse Concilie is geopend 8 december 1869 en de a f kondiging van het dogma der pauselijke onfeilbaarheid had plaats op een julidag in 1870. Toen de paus dit dogma plechtig promulgeerde, barstte een hevige d o n derbui boven R o m e los na de broeiende hitte van die dag. Men kon d a t natuurlijk uitleggen zoals men wilde, n a a r gelang men v o o r - of tegenstander w a s v a n het dogma, sommigen zagen er een veroordeling, anderen een bekrachtiging van Godswege in. 77) O o k in de Constitutie Dei Filius zijn belangrijke beslissingen gevallen, die telkens weer in allerlei besprekingen naar voren komen. Z o b.v. in v e r b a n d met de openbaring d a t de kerk alleen beschikt over de ware zin v a n de Schrift, in aansluiting aan Trente (D.S. 3007), inzake de algemene openbaring, dat God kan worden gekend door het natuurlijk licht van de menselijke rede (D.S. 3004) M a a r deze uitspraken, hoe belangwekkend ook, vallen buiten het bereik v£.n deze studie.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 1966
Reformatorische stemmen | 84 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 1966
Reformatorische stemmen | 84 Pagina's