Isaac Da Costa's Bezwaren tegen de geest der eeuw - pagina 79

dat er allerlei verenigingen, naar toenmalige trant meestal

maat-

schappijen genoemd, die het een o f ander humanitaire doel gingen nastreven, werden opgericht. Het is, zegt D a Costa, " a f s c h u w e l i j k b y g e l o o f " dat men dagelijks " i e d e r raauw en ongekookt ontwerp van verbetering, van herstel, van uitroejing van deze o f g e n e licham e l i j k e o f zedelijke ziekte ( . . . ) aangrijpt en met grooten ijver ten uitvoer brengt door middel van honderden van maatschappijen, ( d i e door hare uitgebreidheid zelve, reeds spoedig na hare oprichting aan alle kanten bouwvallig w o r d e n )

en vooral door middel van

dat geld, hetwelk thands meer invloed heeft dan ooit, en kwaad uitricht dan armoede en gebrek immer te voren hebben!'

meer

gesticht

M e n gaat niet te rade met de " b e g i n s e l e n van waarach-

tige Godsdienst, van inwendige zedelijkheid, o f zelfs van menschlijke rede en o n d e r v i n d i n g " . M a a r " o p verzoek van een vriend, o f tot bevordering van een o f ander byoogmerk, o f uit eigen beweging en in blinde aanbidding van alles wat de negentiende eeuw

te

voorschijn b r e n g t " plaatst men zijn naam en betaalt m e n zijn bijdrage, en zo kan men

voor vijftig o f zestig stuivers 's j a a r s " een

" w e l d a d i g en verlicht menschenvriend h e e t e n " . N i e m a n d weigert "een zoo fraaien koop te s l u i t e n " . M e n trekke uit het voorgaande niet de conclusie dat D a Costa niet wat men tegenwoordig noemt "sociaal b e w o g e n " zou zijn geweest. Z u l k een gevolgtrekking zou ten enenmale onjuist zijn. D e mannen en vrouwen van het Réveil

hebben barmhartigheid

en

naastenliefde betoond en pogingen in het werk gesteld om het zedelijk peil van ons volk te verheffen, maar zij deden dit vanuit hun christelijk geloof, niet vanuit het zopas genoemde en door D a Costa veroordeelde beginsel van de Verlichting.

Zij

werden

gedreven

door de liefde van Christus en daarom stond in al hun barmhartigheidswerk de boodschap van genade, zelfs voor de diepst gezonkenen, voorop. Als vrucht van dit levend geloof zijn dan in de vorige eeuw, juist voornamelijk Hoor de activiteit van de mensen van het Réveil, talrijke inrichtingen van barmhartigheid tot stand gekomen en heeft men zich ingezet voor christelijk onderwijs, ook voor de armsten van ons volk. O o k D a Costa heeft zijn aandeel bijgedragen, en dat hij, vooral later, de maatschappelijke ontwikkeling in het pas ingetreden tijdperk van de eerste industriële revolutie met gespannen aandacht en vervuld van mededogen

met

de armste bevolkingslagen gadesloeg bewijst wel de tekening die

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen