Isaac Da Costa's Bezwaren tegen de geest der eeuw - pagina 66

zichten v o o r het welzijn, d e t o e k o m s t van k e r k en wereld en vaderland op. ( . . . ) G e e n e n k e l recht, ook d o o r m i d d e l of t u s s c h e n k o m s t van in zich zelf

niet

p r i j z e n s w a a r d i g e revolutiën e e n m a a l ver-

k r e g e n of gevestigd, w e n s c h e n wy te r u g g e n o m e n "

55

.

Geboorte H e t z e v e n d e h o o f d s t u k h e e f t v a n D a Costa de titel Geboorte g e k r e g e n . H i j bestrijdt h i e r i n een van 'de t a k k e n van d e n f r a n schen w o n d e r b o o m " zoals G r o e n van Prinsterer d e trits V r i j h e i d , G e l i j k h e i d en B r o e d e r s c h a p n o e m d e 5 6 , m a a r hij b e p e r k t zich in zijn b e s t r i j d i n g tot één aspect. D e wijsbegeerte der eeuw, zegt hij, h e e f t s e d e r t l a n g u i t g e m a a k t , dat " g e b o o r t e l o u t e r toeval is, en g e e n e p l i c h t e n , rechten, of o n d e r s c h e i d i n g e n uit h a r e n aart te w e e g k a n b r e n g e n " . N a d e F r a n s e O m w e n t e l i n g staan d a n ook " d e h o o g ste eer- en leerstoelen v o o r het laagste g e m e e n " o p e n . D e g e b o o r t e is, zo leert m e n , g e e n e i g e n v e r d i e n s t e en dat is d a n ook de r e d e n dat zij " o o k g e e n e p e r s o o n l i j k e m e e r d e r h e i d k a n g e v e n " . A l l e "eer e n m a c h t , alle o n d e r s c h e i d i n g , alle g r o o t h e i d in de w e r e l d s c h e m a a t s c h a p p y " m o e t n a a r de m a t e v a n m e e r d e r e of m i n d e r e verdienste" w o r d e n t o e b e d e e l d . M a a r , zo v r a a g t D a Costa, w a t is nu eigenlijk v e r d i e n s t e ? W e l , het is " e e n aantal d a d e n , o m w e l k e verricht te h e b b e n m e n b e g a a f d m o e t zijn met e i g e n s c h a p p e n , die wy o n s zelve even w e i n i g g e v e n k u n n e n , als het v o o r r e c h t der g e b o o r te, of een aantal k u n d i g h e d e n , w e l k e r v e r k r i j g i n g even zeer een m e n i g t e v o o r r e c h t e n o n d e r s t e l t , die wy o n s zeiven toch niet schepp e n k u n n e n , m a a r lijdelijk van G o d o n t f a n g e n " . W e l n u , als wij d a n die " g r o o t e d a d e n " en " v o o r t r e f f e l i j k e k u n d i g h e d e n " eerbied i g e n m o e t e n , " w a a r o m zullen wy niet e r k e n n e n , dat ook aan het o n d e r s c h e i d der g e b o o r t e een zeker recht, een zekere plicht, een zekere m e e r d e r h e i d k a n g e h e c h t w e z e n , en w a a r o m z u l l e n wy het e e n p a r i g g e t u i g e n i s van alle v o l k e n en van alle t i j d e n d a a r o m t r e n t v e r w e r p e n , o m alleen g e h o o r te g e v e n aan d e h e r s e n s c h i m m i g e t h e o r i ë n der w i j s g e e r e n onzer eeuw, die zoo veel g o e d s in alle d i n g e n h e b b e n w e g g e n o m e n , e n zoo veel k w a a d s overal i n g e v o e r d ? " In een noot m a a k t hij d a n d e o p m e r k i n g , dat het o n d e r s c h e i d in 55

Is. da Costa, Brief aan Mr. G. Groen van Prinsterer bï] zijne aftreding uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Haarlem 1854, 18. 50 Groen van Prinsterer, Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap. Toelichting van de spreuk der Revolutie, z.p.e.j., 14.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen