Isaac Da Costa's Bezwaren tegen de geest der eeuw - pagina 65

g e b o n d e n zijn, w e k t e o n m i d d e l l i j k v e r o n t w a a r d i g i n g e n v e r o n t r u s t i n g , v o o r a l o o k bij de reeds e e r d e r g e n o e m d e m i n i s t e r A . R . F a l c k , d i e z e l f z o n a u w b i j d e g e b e u r t e n i s s e n van 1 8 1 3 en v o l g e n d e j a r e n b e t r o k k e n w a s g e w e e s t . H e t is o n s als n i e t - d e s k u n d i g e o p d i t gebied

onmogelijk

vraagstukken,

op de

deels historische,

deels

rechtsfilosofische

die h i e r m e d e s a m e n h a n g e n en w a a r o v e r d e m e n i n -

g e n v a n s t a a t s r e c h t s g e l e e r d e n o o k n o g u i t e e n l o p e n , in te g a a n . W i j v e r o o r l o v e n o n s a l l e e n o p te m e r k e n , ten eerste, dat D a

Costa's

voorstelling omtrent de oorsprong van onze G r o n d w e t niet zonder t e g e n s p r a a k is g e b l e v e n e n d o o r s l e c h t s e n k e l e n g e d e e l d is g e w o r d e n ; t e n t w e e d e , dat D a C o s t a in 1 8 2 3 n o g v o l o p , n e t als zijn leermeester Bilderdijk, contra-revolutionair

was en van t e r u g k e e r

het o u d e a l l e h e i l v e r w a c h t t e ; en t e n derde, dat D a C o s t a ,

tot

onder

i n v l o e d v a n G r o e n van P r i n s t e r e r , tot h e t a n t i - r e v o l u t i o n a i r e standp u n t is o v e r g e g a a n . V a n d e z e v e r a n d e r i n g

heeft

Da

Costa

zelf

m e e r m a l e n g e t u i g d . I n e e n b r i e f aan G r o e n v a n P r i n s t e r e r ,

geda-

teerd

mijn

11

november

1852,

s c h r i j f t hij o . m . :

'Wat

betreft

a a n d e e l in d e z e n s t r i j d ; ik b e n sedert j a r e n o p e n l i j k v o o r d e w i j z i g i n g in d e (laat

t o e p a s s i n g

ik m o g e n

zeggen

m i j n e r beginselen van 1 8 2 0 en

mijner

jeugdig-Bilderdijksche

1823

toepassing

dier b e g i n s e l e n ) u i t g e k o m e n in h e t k e r k e l i j k e , in h e t p o l i t i e k e , in h e t m a a t s c h a p p e l i j k e . D i e w i j z i g i n g laat zich m e t e e n e n k e l w o o r d f o r m u l e r e n ; h e t is de o v e r g a n g v a n h e t r e v o l u t i o n a i r e

c o n t r a -

tot h e t

anti-

s t a n d p u n t g e w e e s t ' ' >4. I n d e z e z e l f d e b r i e f

v e r k l a a r t hij dat bij e e n o n v e r a n d e r d e e n o n v e r a n d e r l i j k e a f k e e r van het b e g i n s e l v a n de v o l k s s o u v e r e i n i t e i t

zijn m e t h o d e van

bestrij-

d i n g e e n e s s e n t i ë l e w i j z i g i n g h e e f t o n d e r g a a n . T o e n hij zijn B e z w a r e n s c h r e e f was hij in f e i t e r e a c t i o n a i r , d o c h later in h e t g e h e e l niet m e e r , zoals o . m . b l i j k t uit e e n a f z o n d e r l i j k u i t g e g e v e n

brief

aan G r o e n van P r i n s t e r e r v a n augustus 1 8 5 4 , w a a r i n hij

schrijft:

' O o k wy w i l l e n ( m e t G o d en Z i j n e w a a r h e i d en Z i j n e n

zegen!)

niet a c h t e r w a a r t s , m a a r v o o r w a a r t s !

A l l e s wat, h e t zij d a n

goede o f door kwade werktuigen, onder het h o o g e

door

Godsbestuur

e e n m a a l in w a a r h e i d e e n e b l i j k b a a r g e v e s t i g d e en in Z i j n e n o p g e n o m e n e zaak g e w o r d e n is, dat n e m e n wy g a a r n e , dat wy g r e t i g en d a n k b a a r o f g e l o o v i g o o k in

onze

stelsels o f uit-

Brieven van Da Costa II, 105 v.; P. A. Diepenhorst, Groen Prinsterer, Kampen 1952, 67. 54

raad

nemen

van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen