De invloed van het Calvinisme op de Noord-Nederlandse landschapschilderkunst 1570-1630 - pagina 51
1. De ontdekking van het landschap...2. Het Calvinisme in de Nederlanden...3. Ontwikkelingen in de landschap schilderkunst...
III. O N T W I K K E L I N G E N I N D E L A N D S C H A P - S C H I L D E R K U N S T Gillis van Conincxloo E e n m a r k a n t b e g i n p u n t v o o r d e relatie tussen het C a l v i n i s m e en d e l a n d s c h a p - s c h i l d e r k u n s t is te v i n d e n in F r a n k e n t h a l , w a a r k e u r v o r s t Frederik III van d e Paltz het in 1562 zestig uitgeweken N e d e r l a n d s e g e z i n n e n t o e s t o n d zich te vestigen. S e d e r t d i e n trokken h i e r v o o r t d u r e n d n i e u w e s c h a r e n v e r d r e v e n Calvinisten n a a r toe uit d e N o o r d e l i j k e e n Zuidelijke N e d e r l a n d e n . R e e d s in 1577 was F r a n k e n t h a l e e n w e l v a r e n d e n i j v e r h e i d s k o l o n i e , die b e f a a m d was o m h a a r w e e f k u n s t e n tapijtfabricage, g o u d - e n z i l v e r s m e d e n o n d e r h a a r i n w o n e r s telde, e n ook over e e n g r o e p N e d e r l a n d s e l a n d s c h a p - s c h i l d e r s b e s c h i k t e w a a r v a n Gillis van Conincxloo (1544-1606) d e m e e s t g e p r o n o n c e e r d e figuur was. 51 C o n i n c x l o o trad n a zijn l e e i j a r e n e n e e n verblijf van enkele j a r e n in Frankrijk in 1570 toe tot h e t gilde van A n t w e r p e n , m a a r verliet d e z e stad als o v e r t u i g d Calvinist in 1585 t o e n zij in h a n d e n was gevallen van P a r m a e n nieuwe, hevige geloofsvervolgingen d r e i g d e n . Begin 1587 vestigde hij zich in Frankenthal, m a a r in 1595 v e r h u i s d e hij n a a r A m s t e r d a m , in welke stad hij tot zijn d o o d in 1606 bleef w o n e n . C o n i n c x l o o h e e f t m e t zijn l a n d s c h a p - s c h i l d e r i j e n een g r o t e invloed g e h a d o p zijn t i j d g e n o t e n , w a a r o n d e r d e schilders Paul Bril, David V i n c k b o o n s , Carel van M a n d e r , H e r c u l e s Seghers, J a c o b e n R o e l a n t Savery. Zijn p o p u l a r i t e i t blijkt o o k uit d e belangstelling v o o r d e v e r k o o p van zijn n a l a t e n s c h a p in 1607, w a a r o n d e r zich e e n niet o n b e l a n g r i j k e schilderijenv e r z a m e l i n g b e v o n d . Carel van M a n d e r v e r m e l d t in zijn S c h i l d e r b o e k dat d e s c h i l d e r k u n s t voortreffelijker is d a n d e b e e l d h o u w k u n s t , o m d a t d e schilder alles m a a k t wat v o o r h e t m e n s e l i j k o o g z i c h t b a a r is: het uitspansel, d e lucht, v e r s c h i l l e n d e w e e r t o e s t a n d e n , d e z o n die s o m s h a a r stralen d o o r d e w o l k e n u i t z e n d t over steden, b e r g e n en dalen; als het d o n k e r is e n wolkig, als het regent, hagelt of sneeuwt; d e g r o t e v e r s c h e i d e n h e i d v a n g r o e n a a n b o m e n en o p velden, w a n n e e r d e l a c h e n d e lente d e vogels tot z i n g e n prikkelt. Al h e t g e e n d e b e e l d h o u w e r in zijn steen o n m o g e l i j k kan u i t d r u k k e n , e n h e t g e e n é é n van m e e r a n d e r e b e w i j z e n is, dat het s c h i l d e r e n een b e l a n g r i j k e r k u n s t is e n m e e r in d e s m a a k valt d a n het b e e l d h o u w e n . E e n bevestiging hiervan z o u m e n k u n n e n v i n d e n in d e kunstvolle w e r k e n van d e u i t n e m e n d e l a n d s c h a p s c h i l d e r Gillis van C o n i n c x l o y uit Antwerpen.52 Van M a n d e r k e n d e d u s g e e n b e t e r l a n d s c h a p - s c h i l d e r e n h a d waarg e n o m e n dat zijn schilderwijze (stijl) in H o l l a n d z e e r werd nagevolgd. H e t is d a a r o m hoogstwaarschijnlijk d a t zijn h o o f d s t u k dat aan l a n d s c h a p is gewijd, e n e e n b e p a a l d e stijl van schilderen aanbeveelt, d o o r het werk van C o n i n c x l o o is g e ï n s p i r e e r d .
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1982
Reformatorische stemmen | 68 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1982
Reformatorische stemmen | 68 Pagina's