Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Reformatie en tolerantie - pagina 43

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Reformatie en tolerantie - pagina 43

1. Willem van Oranje..2. Het zoeken naar nieuwe verhoudingen in de 16de eeuw..3. Luther en Calvijn..4. John Locke en de Verlichting..5. Tolerantie, revolutie en democratie..6. Wat moei de staat verdragen?.

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

ten als de d a a r m e e i n n e r l i j k s a m e n h a n g e n d e staatsvisie. Locke f u n d e e r t zijn idee van de m e n s e n r e c h t e n in een specifieke visie o m t r e n t de m e n s . H i j p o n e e r t een toestand w a a r i n n a a r zijn oordeel 'alle m e n s e n van n a t u r e zijn, en dat is een toestand van v o l m a a k t e v r i j h e i d . . . De n a t u u r t o e s t a n d heeft een wet der n a t u u r . . . en de rede, welke zich in deze wet o p e n b a a r t , o n d e r r i c h t al wat m e n s is . . ., dat, w a a r allen g e l i j k en o n a f h a n k e l i j k zijn, n i e m a n d een a n d e r b e h o o r t te h i n d e r e n in zijn leven, g e z o n d h e i d , v r i j h e i d of b e z i t t i n g e n ' . 5 T e g e n o v e r de toestand van ' v o l m a a k t e v r i j h e i d ' als de f u n d a m e n t e l e c o n d i t i o n h u m a i n e van Locke, stellen wij de w a a r h e i d o m t r e n t de m e n s e l i j k e situatie, die n a a r het oordeel van de H e i d e l b e r g e r C a t e c h i s m u s slechts g e k e n d k a n w o r d e n 'uit de Wet G o d s ' ( Z o n d a g 2). Die wet leert o n s niet een o o r s p r o n k e l i j k e toestand van v o l m a a k t e vrijheid, m a a r in tegendeel een toestand w a a r i n de m e n s van n a t u r e g e n e i g d is, G o d en zij n n a a s t e te h a t e n . E n als P a u l u s in R o m e i n e n 12 deze zelfde m e n s o p w e k t tot liefde en hem d a a r b i j o p r o e p t geen k w a a d met k w a a d te vergelden, de vrede met alle m e n s e n te h o u d e n en zichzelf niet te w r e k e n , vervolgt h i j zijn brief in het d a a r o p v o l g e n d e h o o f d s t u k met de w a a r h e i d o m trent de overheid. G e e n overheid, die er is v a n w e g e de m e n s en o p d a t diens n a t u u r l i j k e rechten b e s c h e r m d w o r d e n , m a a r een door G o d i ngestelde overheid, die de b u r g e r die goed doet lof geeft, m a a r ook t o o r n e n d e wreekster is voor h e m , die k w a a d bedrijft. H e t waarh e i d s e l e m e n t in de s t a a t k u n d i g e mensvisie van L o c k e schuilt in zijn a a n d a c h t vragen voor de uniciteit van de i n d i v i d u e l e mens. Maar het leidt b i j h e m tot een o v e r s p a n n i n g van de b u r g e r l i j k e v r i j h e i d s r e c h t e n e n - n a a r het oordeel van Mekkes - tot een 'secularisering der christelijke b e l i j d e n i s van de geheel enige w a a r d e van de m e n s e l i j k e p e r s o o n l i j k h e i d ' . 6 In de d o o r L o c k e g e p o n e e r d e nat u u r s t a a t van v o l m a a k t e vrij heid volgt de m e n s niet de o n s geopenbaarde wet van G o d - w a n t w a a r t o e en w a a r o m zou h i j zich door deze tuchtmeester laten gezeggen - , m a a r de n a t u u r l i j k e rede, die de mens overtuigt van zijn n a t u u r l i j k e subjectieve r e c h t o p p e r s o o n en eigendom. H e t zou o n v e r s t a n d i g zijn dit onderdeel van de politieke theorie van Locke als wijsgerige speculatie af te doen, hoewel zij dat in w e r k e l i j k h e i d n a t u u r l i j k wel is. In h a a r g e l d i n g is deze theorie i m m e r s n o g altijd van grote en actuele betekenis, en oefent zij ook in onze tijd n o g altijd een e n o r m e invloed uit. Voor Locke en voor velen n a h e m - en dat is ten p r i n c i p a l e een g e l o o f s o v e r t u i g i n g - kan er niet getwijfeld w o r d e n a a n de a l g e m e n e g e l d i g h e i d van de nat u u r l i j k e rede en de door h a a r geleerde wet. Daartegenover kan voor Locke en eveneens voor velen na h e m een dergelijke a l g e m e n e

Dit artikel werd u aangeboden door: Willem de Zwijgerstichting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1985

Reformatorische stemmen | 86 Pagina's

Reformatie en tolerantie - pagina 43

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1985

Reformatorische stemmen | 86 Pagina's