Reformatie en tolerantie - pagina 39

l i j k h e i d s i d e a a l , a l d u s Mekkes. 3 3 In politicis g i n g het de r e f o r m a t o ren o m de v o l k s v r i j h e d e n , o m de p o l i t i e k - j u r i d i s c h e o r d e n i n g van de s a m e n l e v i n g , w a a r i n de v e r h o u d i n g tussen kerk en staat de meest centrale a a n g e l e g e n h e i d was. Schrijvers als Beza aarzelen zelfs niet o m het b e g r i p 'souvereiniteit van het volk' te g e b r u i k e n , met als o o g m e r k de v o l k s v r i j h e d e n en de h i s t o r i s c h e p o l i t i e k e rechten van het volk j u r i d i s c h te v e r a n k e r e n tegenover de vorst. N o g m a a l s , in een p e r i o d e w a a r i n in E u r o p a de a b s o l u t e m o n a r c h i e zich sterk m a a k t . H e t a l d u s g e h a n t e e r d e b e g r i p volkssouvereiniteit heeft w e i n i g te m a k e n m e t het latere begrip, w a a r i n het overheidsgezag een afgeleide was van het verdrag of contract dat individuele b u r g e r s met e l k a a r zou v e r b i n d e n en w a a r b i j tenslotte de h o o g s t e p o l i t i e k e a u t o r i t e i t zou b e r u s t e n . Die gedachte was de r e f o r m a t o r e n volstrekt vreemd. Zij werden niet m o e er o p te wijzen dat de o v e r h e d e n h u n gezag van G o d o n t v i n g e n . En dat die overheden - bij C a l v i j n k o m t dit veel sterker n a a r voren d a n b i j L u t h e r - h u n h a n d e l e n a a n G o d s wet moesten n o r m e r e n . Het g i n g de r e f o r m a t o r e n niet o m tolerantie als een doel in zichzelf. Zij w i l d e n slechts de v r i j h e i d voor de 'ware christelijke religie', de vrijheid o m G o d te d i e n e n n a a r Zijn woord.

N o t e n bij H o o f d s t u k III 1. L. Praamsma, De kerk van alle tijden, deel 2, Franeker 1980, p.15. 2. Q. Skinner, The foundations of modern political thought, Vol II The age of Reformation, Cambridge 1978, p.10, 11. 3. J. Hoek, Luthers twee-rijken-leer, in: W. Balkee.a., Luther en het gereformeerd protestantisme, 's-Gravenhage 1982, p.290, 291. 4. H.A. E n n o van Gelder, Vrijheid en onvrijheid in de Republiek / . H a a r l e m 1947, p.61. 5. J. Calvijn, Institutie (vert. A. Sizoo), Delft 1931, p.557, 558. 6. A. Kuyper, Het Calvinisme, oorsprong en waarborg onzer constitutioneele vrijheden, Amsterdam 1874, p.46. 7. C. Gerretson, Verzamelde Werken V, Baarn 1976, p. 170. R.H. Bremmer, Uit de geboortegeschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland, Amsterdam 1977. 8. Groen van Prinsterer, Ongeloof en Revolutie (uitgave - S m i t s k a m p 2e druk) Franeker 1951, p.111. 9. J. Calvijn, Uitlegging van de zendbrief van Paulus aan de Romeinen, Amsterdam 1950, p.401. 10. M. Ruppert, Luther en de boerenopstand. Kampen 1984, p.220. 11. J. Calvijn, De Handelingen der Apostelen, G o u d r i a a n 1970, p.209. 12. N. Wolterstorff, Until Justice and Peace embrace, Kampen 1983, p.10. J.P.A. Mekkes, Ontwikkeling der Humanistische Rechtsstaattheorieën (diss.). Utrecht-Rotterdam 1940, p. 121. 13. Skinner, p.113. 14. Skinner, p.68.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen