Het verval van de Verzorgingsstaat; Deel 1 - een analyse - pagina 39

niet voorbij a a n het feit dat R u p p e r t de verzorgingsstaat als ' w e l v a a r t s m a c h i n e r i e ' heeft afgewezen. De vraag is: Kan de verzorgingsstaat alleen v a n w e g e de t e r u g l o p e n d e e c o n o m i e niet in stand w o r d e n g e h o u d e n ? Is de crisis van de verzorgingsstaat een bij uitstek of zelfs enkel e c o n o m i s c h e crisis? Wie v a n e c o n o m i s c h e crisis spreekt, k a n d a a r m e e n o g twee verschillende feiten o p het o o g hebben. H i j k a n bedoelen: d o o r de e c o n o m i s c h e a c h t e r u i t g a n g is de verzorgingsstaat niet in stand te h o u d e n . H i j k a n ook zeggen 'afgedacht van e c o n o m i s c h e a c h t e r u i t g a n g , blijkt de verzorgingsstaat - vroeg of laat - onbetaalbaar te worden'. Uit het reeds g e n o e m d e opstel van A. van D o o r n (1985) moet de conclusie getrokken w o r d e n dat de verzorgingsstaat het in zich heeft o m o n b e t a a l b a a r te worden. Deze a u t e u r schetst de feitelijke g a n g van zaken. Duidelijker n o g wordt o p a c h t e r g r o n d e n en oorzaak i n g e g a a n in het i n l e i d e n d e artikel in de V U - b u n d e l , geschreven door H. van de Graaf en J.P. Verhoogt. In h u n b i j d r a g e w o r d t d u i d e l i j k g e m a a k t dat de verzorgingsstaat het in zich heeft o m o n b e t a a l b a a r te worden. Zij bedienen zich van kritische artikelen van P. Schnabel (door o n s reeds ter sprake gebracht) en van de zojuist g e n o e m d e A.C. Zijderveld (naar wie we n o g zullen verwijzen). Ik citeer twee stellingen uit h u n betoog: 'Dat een proces o p grenzen stuit betekent dat m e n k e n n e l i j k te ver is gegaan, dat m e n p r o p o r t i e s uit het o o g heeft verloren. Men zou van een crisis in de verzorgingsstaat in 'objectieve' zin k u n n e n spreken. Voorzover d a a r i n v e r h o u d i n g e n o p centrale levensterreinen dreigen uit te groeien of te vergroeien tot w a n v e r h o u d i n g e n ' (16). 'De verzorgingsstaat geraakte in een crisis toen een utilitaristisch d o o r t r o k k e n vooruitgangsstreven de o v e r h a n d kreeg dat, o m d a t dat zichzelf geen grenzen stelt, n o o d zakelijk o p grenzen, n a m e l i j k o n b e t a a l b a a r h e i d en onbeheersbaarheid moet stuiten' (18). H i e r b i j veroorloof ik m i j de kritische k a n t t e k e n i n g dat dit vooruitgangsstreven i n g e b a k k e n zit in de utilistische m o t i v e r i n g van de verzorgingsstaat. Dat utilisme kent in p r i n c i p e geen grenzen - tenzij die welke door de utiliteit worden ingegeven. H e t stellen van zulke grenzen vraagt een (te) h o g e m a t e van zelfkennis en zelfkritiek. Dit handelingsmotief s c h a a m t zich er i m m e r s niet voor eigenbelang beslissend te achten. N . H . D o u b e n (1986) heeft in een verhelderend artikel d u i d e l i j k g e m a a k t dat de verzorgingsstaat wel moest vastlopen o m d a t sociale en politieke o p v a t t i n g e n over een a a n v a a r d b a a r sociaal m i n i m u m werden vastgelegd buiten de e c o n o m i s c h e werkelijkheid om. Wil men: zonder met het p r i j s k a a r t j e rekening te h o u d e n (74). Deze a u t e u r zegt het wat vriendelijker, m a a r zijn analyse k o m t o p de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen