Het verval van de verzorgingsstaat; Deel 2 - een perspectief - pagina 25

o p d a t m e n s e n weer b o v e n die grens k o m e n ; beter n o g : o m te v o o r k o m e n dat ze er b e n e d e n k o m e n . Ik zie dit als één van de drie taken van de overheid, waarover ik h i e r b o v e n heb g e s p r o k e n . Wie die taak tot een s e c u n d a i r e of f u n c t i o n e l e (gericht o p de m o g e l i j k h e i d tot v e r v u l l i n g van een b e l a n g r i j k e r taak) ziet, m i s k e n t dat het o m m e n s e n gaat, en niet o m functies! Deze m e n s m o e t g e h o l p e n w o r d e n - en d a n k a n h i j o o k zijn taak w a a r n e m e n ! Pleit ik n u voor o v e r h e i d s h u l p en voor overheidszorg? Dat d o e ik, m a a r wel in een b e p a a l d kader en met een b e p a a l d perspectief, n a m e l i j k a a n v u l l e n d , o n d e r s t e u n e n d , o p d a t deze m e n s - n a a r we h o p e n zo g a u w m o g e l i j k - het zelf weer k a n doen. Een r e c h t v a a r d i g i n g s g r o n d voor deze h u l p is niet dat de overheid voor de b u r g e r s heeft te zorgen; e v e n m i n dat de b u r g e r recht heeft o p de g a r a n t i e van zijn geestelijk en materieel welzijn. Deze g a r a n t i e k a n de overheid niet geven. O n d e r geestelijk welzijn w o r d t i m m e r s d o o r de een wat a n d e r s verstaan d a n d o o r de ander. W a t is de n o r m o m van materieel welzijn te spreken? Wie deze g a r a n t i e vraagt, ziet de overheid als beheerster van de p o t van het g e z a m e n l i j k i n k o m e n , en ziet de b u r g e r als een m e n s die niet p r i m a i r zelf a a n de slag moet, m a a r die kan b e g i n n e n met zijn recht bij de overheid te laten gelden - o m d a a r n a te h o r e n , of er o o k van h e m n o g iets w o r d t verwacht. Zelfzorg is de eerste p l i c h t van de burger. Met i n s i e m m i n g citeer ik een wat lange passage uit een opstel van M a n e n s c h i j n : 'Het basisprincipe dat ik verdedigde was dat iedereen die daartoe de mogelijkheden heeft, de zorg voor het eigen bestaan voor eigen rekening behoort te nemen. Er is in deze visie slechts sprake van een moreel recht o p verzorging als er sprake is van een combinatie van behoefte en niet-kunnen, onder de bijzondere voorwaarde dat er voldoende geproduceerd wordt o m in de basisbehoeften van allen te voorzien. Als iemand wel kan maar niet wil werken, valt niet in te zien waarom anderen de plicht zouden hebben hem de nodige middelen te verschaffen. Dit o m zowel praktische als principiële redenen. De praktische reden is dal er pas iets te verdelen valt als er eerst geproduceerd is en dat er niets geproduceerd wordt als iedereen wacht tot anderen het initiatief nemen. De principiële reden is dat zonder wederkerigheid in rechten en plichten arbeidsdeling en coöperatie onmogelijk wordt; en verder dat productieve rechtvaardigheid de voorrang behoort te hebben o p verdelende rechtvaardigheid, zoals in de vorige paragraaf betoogd. Het ligt in de lijn o m deze volgorde ook in de beloning tot u i t d r u k k i n g te brengen en enige afstand aan te brengen tussen lonen en uitkeringen. Wie echter helemaal niet wil en verkiest als klaploper door het leven te gaan, kan in m i j n opvatting geen rechten doen gelden. Dat houdt niet in dat we zulke mensen aan h u n lot moeten overlaten; wel dat h u n verzorging, moreel gesproken, een kwestie van barmhartigheid is en niet van recht.' 133. Ik maak hierbij de aantekening dat verdelende rechtvaardigheid geen overheidstaak is, als de schrijver er mee zou bedoelen dat de overheid uit de gezamenlijke pot van het nationale inkomen aan ieder het hem toekomende deel zou geven. De zorg die de slaat heeft te geven

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen