Johann Arndt - pagina 14

rechtzinnigheid te tonen voegde Arndt in de tekst van zijn boek u i t d r u k k i n g e n in als 'door het geloof', of 'door het Woord' of 'in Christus'. Wat hij eerst van de mens zei, zei hij nu van de christenmens. Arndt had ruim gebruik gemaakt van ThD, en dat bleef doorschemeren maar het werd door de toegevoegde termen meer dan tevoren omzwachteld. Zijn eigenlijke intentie, waarover nog breder gesproken zal moeten worden, heeft Arndt intussen niet verloochend. Wèl moet worden gezegd dat door de losse toevoegingen en veranderingen die werden aangebracht het geheel van het boek aan duidelij kheid inboette. De tekst werd daardoor o p menige plaats duisterder. Zelfs afgezien van zijn veranderingen is Arndts stijl toch al niet helder. Arndt voegt menigmaal zinsdelen aan elkaar die slechts in een verwijderd verband tot elkaar staan. H i j maakt in één en dezelfde zin soms meerdere overgangen. Vaak is het meer het geheel dat wij op ons moeten laten inwerken, dan dat wij logische verbanden bespeuren. Wij constateerden al dat Arndt in boek I ruim gebruik gemaakt heeft van ThD. In boek II heeft hij, zonder de naam mee te delen, bijkans een geheel gebedenboek van de spiritualist Valentin Weigel opgenomen, en ook hele stukken, weer zonder een naam te noemen, uit het boek De Theologie van het Kruis, geschreven door de Italiaanse non Angela de Foligno, gestorven in 1309. Pas in veel later tijd heeft men ontdekt, dat het werk van deze mystica zo intensief door Arndt benut IS.")

In boek III zijn hele stukken overgeschreven uit de preken van T a u l e r (en Eckhart). Arndt prijst hem zeer, noemt hem een man die vol van de Geest was. Ook nog andere bronnen heeft Arndt benut, hetzij van mystieke of spiritualistische aard. Boek IV heeft Arndt zelf gezien als een 'toegift'. Het bevat Arndts religieuze natuurbeschouwing. De invloed van de medicus, tevens theosoof Paracelsus is hierin zonder meer duidelijk. Er zit, zoals Arndt zelf betuigd heeft, in de eerste 3 boeken van zijn WChr een zekere structuur. Zij is ontleend aan de mystieke heilsweg, met de stadia: reiniging (boek I), verlichting (boek II) en vereniging met God (boek III). Heel het 'ware christendom' is dus door Arndt gestructureerd door de weg die de mystici gaan o p h u n reis naar God en de vereniging met Hem. Nog vóór Arndt te Brunswijk zijn WChr voltooid had, dreigde voor hem het gevaar dat hij wegens ketterij uit de stad verbannen zou worden. Het was hem dan ook zeer welkom toen hij in 1608 een beroep kreeg naar Eisleben. Hij werd hier predikant aan de St. Andreas, de Stadskerk. T o c h heeft hij ook hier niet de rust gevonden die hij begeerde. Een jurist in de stad, J o h a n n e s Keckius, schreef een boek over de praedestinatie; hij had de invloed van het Calvinisme onder-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen