De Bataafse revolutie (1795-1995) - pagina 32

Verhoysen zich in d e discussies m e n g e n . H o r b a g is d e enige, die zich in g e r e f o r m e e r d e zin lijkt uit te s p r e k e n . 2 2 W a a r geluk, zo m e e n t hij, is alleen in h e t toekomstige leven te vinden. H e t tegenwoordige leven is d a a r o p d e voorbereiding. H e t is d e godsdienst, die o o k a a n o n s aardse bestaan e e n m a t e van geluk verschaft, waarvoor dit leven z o n d e r d e godsdienst niet b e r e k e n d is. Daaruit blijkt wel h o e belangrijk g o d s d i e n s t voor d e s a m e n l e v i n g is. De s a m e n l e v i n g zal d a n ook m o e t e n beseffen, dat d e godsdienst in N e d e r l a n d o p o p e n b a r i n g g e g r o n d is. B i n n e n d e commissie blijft dit e e n geïsoleerd geluid, dat twijfel d o e t rijzen of H o r b a g zijn plaats o n d e r d e Bataafse revolutionairen wel v e r d i e n d h a d . W a n t hoeveel h u l d e d e a n d e r e n ook aan d e godsdienst plegen te bewijzen, bijna alle leden van d e commissie voegen d a a r toch in é é n a d e m aan toe, dat er van d e zogen a a m d e leerstellige godsdienst niets deugt. De Bataafse revolutie is niet tegen c h r i s t e n d o m of kerk. Maar ze wil die wel haar eigen v o o r w a a r d e n o p l e g g e n . De plaats van d e kerk wordt b e p a a l d in o v e r e e n s t e m m i n g m e t dat wat gezien wordt als het b e l a n g van d e samenleving. Zo wil Krieger een e i n d e m a k e n aan het bestaan van d e gereform e e r d e kerk als landelijke organisatie. 2 ^ Godsdienst is altijd een b r o n van t w e e d r a c h t geweest, e n e e n o n a f h a n k e l i j k e n a t i o n a l e kerk zal d e v r u c h t e n van d e nieuwe constitutie verstikken. Kerken zijn vrij o m te leren wat ze willen, want gewetensdwang m a g niet. Maar e e n n a t i o n a l e kerkelijke organisatie kan e n m o e t m e n in h e t a l g e m e e n b e l a n g v e r b i e d e n . O o k hier weer dus d e verwants c h a p met d e rekkelijke traditie, die altijd v o o r k e u r h e e f t g e h a d voor een zuiver plaatselijke, d o o r d e overheid g e c o n t r o l e e r d e kerk, en g e e n t o e s t e m m i n g gaf voor h e t b i j e e n r o e p e n van e e n nationale synode. Kriegers a r g u m e n t a t i e is d a n ook in h o g e m a t e traditioneel. De rekkelijken h e b b e n altijd gewaarschuwd tegen het gevaar, dat d e kerk d e staat zou gaan o v e r h e e r s e n . H e t d o o r h e n a a n b e v o l e n g e n e e s m i d d e l was steeds hetzelfde: d e staat moest dan m a a r heersen over d e kerk. De Bataven d e n k e n e r eigenlijk net zo over, en k o m e n d a n ook enigszins in verlegenheid met d e d o o r d e Franse revolutie gestelde eis van scheiding van kerk en staat. In Frankrijk kon toepassing van dat beginsel een bevrijdende werking h e b b e n . Daar h a d d e 'katholieke apostolische roomse godsdienst', zoals ze officiéél g e n o e m d werd, altijd d e rol van staatskerk vervuld. Zij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen