Marnix van St. Aldegonde: 'Tolk der bybeltaal'; Kerklied en kerk bij Marnix - pagina 43

De berijming van Utenhove Het eerste complete berijmde psalter in de Nederlanden is de bundel Souterliedekens van 1540. In kringen van sacramentariërs en dopers voldeed deze wel, maar niet bij de gereformeerden. De bezwaren tegen de Souterliedekens - 'souter' betekent psalter - waren vooral drieërlei: in de marge was de Vulgaattekst afgedrukt, de vrijheid ten opzichte van de bijbeltekst werd veel te groot geacht en er stonden allerlei wijsaanduidingen boven die verwezen naar vrijmoedige wereldlijke liederen. Twee voorbeelden van dit laatste: boven psalm 12 staat de melodieaanduiding: 'lek had een boelken [liefje] uutvercoren', en boven psalm 150: 'Die bruyt en wou niet te bedde'. Het is begrijpelijk dat de calvinisten met dit soort verwijzingen nogal moeite hadden. In de beginfase van het calvinisme in de Nederlanden zongen de gereformeerden ook 'Schriftuerlicke liedekens', door Hofman^ uitvoerig beschreven. Het is een samenvattende benaming voor reformatorische liederen in brede zin die op de Schrift georiënteerd waren, maar veelal geen letterlijke vertaling vormden van een bijbelgedeelte en inhoudelijk ruimte boden voor tijdsaspecten en persoonlijke ontboezemingen. Binnen die Schriftuurlijke liederen ontwikkelde zich ook een gereformeerde tak. O n d e r invloed van Calvijns standpunt - geen 'betere' liederen dan de Psalmen - vonden gelijktijdig twee ontwikkelingen plaats: (1) de Schriftuurlijke liederen werden in de gemeentezang steeds meer teruggedrongen en (2) men ging stappen ondernemen om te komen tot een meer schriftgetrouwe psalmberijming. De eerste poging een complete Nederlandse psalmberijming te geven in overeenstemming met de calvinistische principes - primair uiterste tekstgetrouwheid - is van Jan Utenhove, een Zuid-Nederlander die zeer actief geweest is in de Nederlandse vluchtelingengemeenten in Engeland en daarbuiten. Hij staat niet alleen aan het begin van de gereformeerde bijbelvertalingen in het Nederlands - in 1556 verscheen van hem in Emden een vertaling van het Nieuwe Testament die opvalt door een zo exact mogelijke weergave van de Griekse grondtekst, tot de woordvolgorde, samenstellingen en woordvormen toe -, maar werkte ook zo'n vijftien jaar aan een psalmberijming. In 1551 verscheen het eerste tiental. De jaren daarop volgden diverse aanvullingen en omwerkingen en in 1561 bereikte hij een mijlpaal met Hondert Psalmen. In 1565 - het jaar van zijn dood - was de berijming in manuscript voltooid. In 1566 kwam in Londen de uitgave De Psalmen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen