Schets van de geschiedenis van de Hongaarse gereformeerde kerk - pagina 48

en Moraviërs voor de gereformeerde leer kozen, terwijl zij, die van Duitse origine waren, massaal lutheranen werden. Om maar één voorbeeld te noemen: A.A. v. Schelven, a.w., 129w. Hij gaat in discussie met Loesche, die beweert, dat de Hongaren voor het lutheranisme te nuchter zouden zijn en een afkeer van mystiek zouden hebben; de volksaard komt ter sprake. Terecht ziet Van Schelven daar niet veel in. Van Schelven kiest voor een politiek-diplomatieke verklaring: West-Europa, met Luther voorop, ging uit van de kruisvaarders-idee: de Turken moesten te vuur en te zwaard bestreden worden. Maar dat is op een afstand gemakkelijk gezegd. De vorst van Zevenburgen Gabor Bethlen zag veel meer in een vreedzame coëxistentie met de Turken. Die gedachte was wel verenigbaar met het calvinisme, niet met het lutheranisme. Daar zou nog bijgevoegd kunnen worden, dat voor de Hongaren alles wat Duits was ook naar de aartsvijand Habsburg verwees. En dan was het inderdaad: liever Turks dan paaps! 25. Geciteerd bij A.A. van Schelven, a.w., 143. 26. Een overzicht van de gang van zaken geeft: Andrew Harsanyi, Religious Liberty in the Sixteenth Century - Transsylvanian Style. In: Reformed Review. 1987. Vol. 40, no. 2, 94-106. 27. Zie: József Barcza, Bethlen Gabor, a reformótus fejedelem. [Gabor Bethlen, de gereformeerde vorst] Budapest 1987. 28. Uitgebreide documentatie is te vinden in Bucsay, a.w., 178-189 en in: Rebellion oder Religion? Die Vorträge des internationalen Kirchenhistorischen Kolloquiums Debrecen, 12.2.1976. Edd. Peter F. Barton und Laszló Makkai. Budapest. 1977. 29. Vgl. de informatie in het artikel van György Szabó, A demokratikus egyhäzszervezet kialakulasanak hezdetei hazänhban (A presbiteri rendszer fejló'déstörténete a magyar reformótus egyhózban) [Het begin van de ontwikkeling van een democratische kerkstructuur in ons land. Ontwikkelingsgeschiedenis van het presbyteriale systeem in de Hongaarse gereformeerde kerk], In: Confessio. 1986/4, 27-38. Voor het puritanisme in Hongarije zie ook: Alexander Czeglédy, The Hungarian Puritans. In: Evangelical Quarterly. VIII. 1935. 62-81. 30. Evans, a.w., 184v. 31. Een bespreking van de gang van zaken op en rond de synode is te vinden in: Imre Révész, A szatmórnémeti nenizeti zsinat és az elsö magyar reformótus ébredés2. [De nationale synode van Szatmarnémeti en de eerste Hongaarse opwekking] Debrecen. 1993. Zie ook: A. Czeglédy, a.w., 72v. 32. Evans, a.w., 184. 33. Het piëtisme had in Hongarije m.n. invloed op de lutheranen, al zijn er ook onder de Hongaarse gereformeerden wel sporen aan te wijzen. Spéner had contacten met o.a. een delegatie van de Hongaarse predikanten, die door De Ruyter bevrijd waren en een rondreis door Europa maakten, om te bedanken voor de buitenlandse steun. Hij hield ook verder contact en protesteerde tegen de gewelddadige rekatholisering van Hongarije. Zie: Wilhelm Neuser, Philipp Jacob Speners Eintreten für die verfolgten Protestanten in Ungarn (1671-1689). In: P.F. Barton, L. Makkai, a.w. 135-146. Zie verder voor het piëtisme onder lutheranen Mihäly Bucsay, a.w., II, 35v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen