Humaniteit; schets van een falende religie - pagina 30

met nieuwe, door een gevierd dichter ontworpen namen te beginnen met, daarvoor zijn we in Frankrijk, ‘vendémiaire (wijnmaand)’. Elke maand telde dertig dagen, ingedeeld in drie ‘decades’, de vervanging van de vroegere week. De vier jaar die aan een schrikkeldag voorafgingen noemde men ‘Franciade’, omdat Frankrijk er na het uitbreken van de revolutie, vier jaar over had gedaan om een republiek te worden. De schrikkeldag zelf heette ‘dag van de republiek’ en moest met festiviteiten gevierd worden. Onder Hébert en Chaumette bereikte het conflict met de Rooms-Katholieke Kerk een hoogtepunt. Van de priesters werd al enige jaren verlangd dat zij een eed zouden afleggen op een constitutie die de Rooms-Katholieke Kerk aan de zeggenschap van Rome onttrok. De meeste geestelijken weigerden deze eed, maar er was ook een groot aantal zogenaamde ‘constitutionele’ priesters, die zich loyaal opstelden ten opzichte van het revolutionaire bewind. De bijeenkomst van de Nationale Conventie waarin de republiek werd uitgeroepen, stond zelfs onder leiding van een constitutionele bisschop. Hébert en Chaumette moesten echter ook niets hebben van de constitutionele geestelijken en achtten de tijd rijp voor een nieuwe atheïstische ‘godsdienst’, de ‘culte de la patrie (verering van het vaderland)’. Op 10 november 1793 werd in de Notre Dame te Parijs een dienst voor de ‘godin’ van de rede gehouden. De Nationale Conventie vaardigde een decreet uit waarbij aan priesters die hun geloof afzwoeren een pensioen werd toegekend. Op 23 november liet Chaumette de kerken in Parijs verbeurd verklaren. Dit voorbeeld vond alom navolging in de provincies. Alle kerken in de steden en vele op het platteland werd gesloten voor de roomskatholieke eredienst.19 Met deze anti-katholieke maatregelen hebben Hébert en Chaumette hun hand overspeeld. Ze riepen tegenkrachten op, die ze niet meer konden beheersen. Op 25 november reeds zag Chaumette zich gedwongen uitdrukkelijk vrije uitoefening van eredienst toe te staan. Desondanks belandden hij en Hébert in het voorjaar van 1794 onder de guillotine. Van de eredienst voor het vaderland kwam niets terecht. De kalender is in 1806 afgeschaft. De Russische ‘oktober-revolutie’ In Rusland brak in 1917 de zogenaamde ‘oktober-revolutie’ uit, waarbij Vladimir Iljitsj Lenin en de zijnen de macht grepen. Velen, in het bijzonder ook intellectuelen en kunstenaars buiten Rusland, hebben deze revolutie enthousiast begroet als een beslissende doorbraak naar de nieuwe, klas-

29

050348 WdZ 0502 bw.indd 29

31-10-2005 13:36:55

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen