Sabbat en zondag - pagina 28

IV. Sabbat en zondag in de geschiedenis van de kerk 4.1 Vroege kerk Aan het begin van de tweede eeuw is de viering van de eerste dag van de week als ‘dag des Heren’ algemeen aanvaard en zelfs vanzelfsprekend.42 De eerste christenen vierden de sabbat én de zondag, zoals ze de eerste tijd ook de joodse feesten met Israël hebben meegevierd. Dat de viering aanvankelijk in aansluiting bij de sabbat plaatsvond werd bevorderd door de omstandigheid, dat er tot aan keizer Constantijn geen sprake van was dat men op zondag het werk kon neerleggen. De sabbat was daarentegen wel een breed erkende vrije dag, als heilige dag van de in het Romeinse Rijk ‘toegestane’ joodse godsdienst. De viering van de zondag vond plaats in het nagloeien van de sabbat. De ‘dag des Heren’ begon ook, waar de sabbat eindigde: op zaterdagavond, bij het invallen van de duisternis. De sabbat loopt over in de zondag. De dagen horen bij elkaar. De zondag wordt ook wel de ‘achtste dag’ genoemd. In die benaming komt tot uitdrukking dat de sabbat als laatste dag van de week symbool staat voor de wereldtijd die voorbij gaat, terwijl de zondag vooruitwijst naar de ‘sabbatsrust’ van het Koninkrijk Gods.43 Dit bij elkaar van sabbat en zondag werd op verschillende wijze beleefd en ingevuld: als invulling en beleving van de band tussen Israël en de kerk uit de volkeren, maar ook en steeds meer als uitdrukking van de verhevenheid van de kerk boven het jodendom. Tegen het eind van de eerste eeuw tekent zich de scheiding van jodendom en christendom af en neemt de zondag steeds meer de plaats van de sabbat in. In de tweede eeuw wordt de band met de sabbat doorgestreept.44 De vroege kerk legde niet alleen het verband met de opstanding van Christus op de eerste dag van de week, maar ook met de schepping van het licht op de eerste dag. Ook die lijn naar de schepping was verbonden met de opstanding van Christus, die immers het aanbreken van de nieuwe schepping is.45 In het jaar 321 verklaart keizer Constantijn de zondag tot de officiële rustdag. De stadsbevolking, de rechters, de handelslieden werd te verstaan gegeven dat zij moesten rusten, alleen het werk op het land mocht doorgang hebben. Dat laatste is een duidelijke afwijking van de oudtestamentische

27

090084 Willem de Zwijger.indd 27

3-4-09 13:58

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen