IN GESPREK MET DE DIRECTEUR VAN DE SARA NEVIUS-SCHOOL VOOR REFORMATORISCH M.H.N.O.

Een gesprek voeren met de heer J. Bakker over "zijn" school voor middelbaar huishoud- en nijverheidsonderwijs, is geen al te moeilijke opgave. Met grote voortvarendheid wist hij in enkele minuten tijds - toen het interview na lang 'Tjijpraten" eindelijk écht gestart was - me te doen duizelen door een groot aantal afkortingen te gebruiken, die soms half en soms helemaal niet begrepen werden. Ik besefte hierdoor terdege, dat de wereld van het

M.H.N.O. een gesloten boek voor me is. De heer Bakker toonde echter duidelijk een goed pedagoog te zijn, die geduldig herhaalde tot het zijn hardleerse interviewer eindelijk enigszins duidelijk was.

Enkele dingen uit dit gesprek wil ik hieronder graag aan u doorgeven. We zijn tenslotte, naar ik aanneem, met elkaar blij en dankbaar dat deze nieuwe loot aan de stam van het reformatorisch onderwijs er mocht komen. Werd "Amersfoort" een jaar geleden verblijd door de start van een eerste reformatorische l.b.o.school, thans mag men zich verheugen in het feit dat een eerste school voor reformatorisch M.H.N.O. werkelijkheid is geworden.

Uit de naamgeving van deze nieuwe school blijkt opnieuw dat de Vereniging voor voortgezet onderwijs op reformatorische grondslag van welke zij uitgaat, zich wil baseren op de beginselen van Reformatie en Nadere Reformatie. Nu zijn er niet zóveel vrouwen uit dit tijdperk bekend naar wie een school als deze genoemd zou kunnen worden. Als zodanig is de naamgeving een vondst.

Sara Nevius

Wie was deze vrouw? Dat zal velen van ons bekend zijn, vermoed ik; ze was de echtgenote van de bekende "oude schrijver" Wilhelmus a Brakel. Zij was een bijzonder begaafde vrouw, zoals Brakel over haar schrijft na baardood. Hij doet dat in de inleiding van een boekje dat zij in handschrift had nagelaten. Dit onder ons nog steeds bekende geschrift heet: "Een aandachtig leerling van den Heere Jezus, door hem zelf geleert, zonder hulp van Menschen". Sara Nevius is geboren in het Gelderse Soelen op 16 oktober 1632. Haar vader was Johannes Nevius, predikant in Soelen. Zij verloor haar vader reeds op 3-jarige leeftijd.

Haar moeder is daarna waarschijnlijk naar Amsterdam verhuisd, want daar treffen we de jonge Sara aan. Zij leerde "veerdig en net allerleye vrouwen

handwerken, niet alleen de ordinare tot gebruik, maar ook die tot verscheiden cieraden dienen". Brakel beschrijft haar als "seer wel gemaakt van lyf en leden, schoon van gedaante, van een helder doorsnydend gesichte" en met "een doorluchtig verstand". Zij vertoont al vroeg de blijken van godzaligheid, zij "was seer begeerig na kennisse van Goddelyke zaken, den Bybel hadde ze als opgegeten". Op 17-jarige leeftijd trouwt ze met Ds. Vege, predikant te Benthuizen, die haar al spoedig ontvalt. Zo is ze op 20-jarige leeftijd reeds weduwe, terwijl ze dan ook al twee kinderen ten grave heeft moeten dragen. Ze blijft weduwe tot haar 32e levensjaar; dan vraagt Wilhelmus a Brakel haar ten huwelijk. Zij kregen vier dochters en een zoon, van wie slechts één dochter de volwassen leeftijd bereikte. Als predikantsvrouw maakte zij "geselschapjes van vrouwen en dochteren, die zy onderwees en tot de Godtzaligheid opwekte en in den weg der zaligheid be­

stierde". In het jaar 1706 stierfdeze opmerkelijke vrouw op 73-jarige leeftijd. "Zij hadde geleeft door een versekert geloove en in den liefde tot den Heere Jezus, tot sijne kerke en Woord", aldus het getuigenis dat Brakel over haar aan de lezers doorgeeft.

Het M.H.N.O.

De nieuwe school voor M.H.N.O., zo vertelt de heer Bakker, valt onder het middelbaar beroepsonderwijs (M.B.O.) en is dus qua niveau te vergelijken met bv. een m.t.s. en een school voor m.e.a.o. De school zit dus tussen het lager en hoger beroepsonderwijs in. Dat betekent dat vooral leerlingen uit het l.h.n.o.

zullen doorstromen naar het M.H.N.O., hoewel het ook mogelijk is met een diploma mavo-3 of mavo-4 of een overgangsbewijs naar de 4e klas van het havo of het vwo binnen te stromen.

Terloops merkt de heer Bakker op, dat de school niet alleen voor meisjes is bedoeld, maar ook door jongens kan worden bezocht. De leerlingen die met een l.b.o.-diploma binnenstromen, moeten wel minimaal twee vakken - waarvan minstens één theoretisch - op C-niveau en de overige vakken op B-niveau hebben. Na het M.H.N.O. is het mogelijk door te stromen naar bepaalde vormen van het H .B.O. Maar de heer Bakker stelt dat dit niet de eerste bedoeling van zijn school is. Voor verreweg de meeste leerlingen zal dit evenmin de eerste keus zijn.

De vraag waarvoor het M.H.N.O. nu eigenlijk opleidt, geeft de nieuwe directeur aanleiding tot een brede uiteenzetting. In het verleden, zo stelt hij, werd aan vele scholen voor l.h.n.o. de mogelijkheid geopend om ook opleidingen op middelbaar niveau te gaan volgen. De M.H.N.O.-opleidingen zijn hierdoor gespreid over een groot aantal scholen voor l.h.n.o. Deze ver doorgevoerde spreiding bleek op den duur verre van ideaal, want aan vele scholen is de mogelijkheid van onderwijs op middelbaar niveau slechts beperkt tot één of twee opleidingen. In onderwijskringen en ook bij de overheid groeide steeds meer het besef dat een concentratie van middelbare beroepsopleidingen onontkoombaar is. Dit houdt in: minder scholen voor M.H.N.O., los van het l.h.n.o., maar wel elk met een grotere verscheidenheid aan opleidingen.

Aan een huidige M.H.N.O.-school kunnen vijf opleidingen verbonden zijn: de INTAS (Interim Algemene Schakelopleiding); de KV/JV-opleiding (kinderverzorging en jeugdverzorging); de opleiding tot kostuumnaaien; de vormingsklas; en de V.H.B.O (Vooropleiding Hoger Beroepsonderwijs). De Sara Neviusschool heeft binnen de thans reële mogelijkheden gekozen voor de eerste twee genoemde en deze ook verkregen: de INTAS en de KV/JV-opleiding. Natuurlijk hebben we hierover wat doorgepraat.

Interim Algemene Schakelopleiding

Het grote verschil tussen beide richtingen is, dat de INTAS geen afgeronde M.B.O.-opleiding is, terwijl dat wel geldt voor de KV/JV-opleiding.

De INTAS stond vóór 1968 bekend als de INAS. Dat stond toen voor de afkorting van wrichtingsoisistente. Maar aangezien na verloop van tijd deze opleiding toch niet zo bleek aan te sluiten bij het werken in de praktijk, heeft men in het genoemde jaar een andere naam én een ander doel aan de opleiding gegeven. De Interim Algemene Schakelopleiding is - zoals de naam al aanduidt - een vrij algemene "tussen-opleiding", die a.h.w. een schakel vormt tussen het l.h.n.o./ a.v.o. én het beroepsonderwijs. De leerlingen die in het bezit zijn van een INTAS-diploma zijn nl. toelaatbaar voor bv. inservice-opleidingen in de gezondheidssector, te weten de opleiding tot A-, B-, Z-verpleegkundige en ziekenverzorgende. Ook kan men met dit diploma M.B.O.-dagopleidingen volgen, zoals o.a. opleidingen tot dokters-, apothekers- en tandartsassistente, bejaarden- of gezinsverzorgende, inrichtings- of cultureel werker, enz. Kortom: alle opleidingen behorende tot het M.H.N.O.- en M.S.P.O.-onderwijs staan voor hen open (M.S.P.O. staat voor Middelbaar Sociaal Pedagogisch

Onderwijs). Tenslotte kan men met een INTAS-diploma ook nog bij de politie terecht. Wat dit laatste betreft, zit de Sara Nevius-school goed, want zij is thans gehuisvest in een vleugel van de politieschool te Leusden, vlakbij Amersfoort. Van een kleine overstap gesproken!

De opleiding voor het INTAS-diploma kan 1 jaar duren, maar dan maken de leerlingen geen praktijkleerperiode mee. De 1-jarige opleiding is prachtig voor bezitters van een havo-diploma of voor jongelui met een mavo-4 diploma die slechts één jaar behoeven te overbruggen om bv. in de inservice-opleiding te gaan voor verpleegkundige.

Op de vraag hoe het examenpakket van de 1-jarige INTAS-opleiding er uit ziet, laat directeur Bakker mij het programmaboekje van zijn school zien. Op blz. 12 staat het: Nederlands, omgang met mensen, tehatex (tekenen, handvaardigheid, textiele werkvormen), biologie, administratie en gezondheidszorg. Op mijn vraag wat "omgang met mensen" nu eigenlijk als schoolvak inhoudt, krijg ik te horen dat daar met name kinderverzorging en opvoeding mee bedoeld wordt. Overigens raadt de heer Bakker de 2-jarige INTAS-periode toch wel bijzonder aan, juist vanwege de stage-perioden.

Het doel van de praktijkleerperiode op de INTAS-opleiding is dat de leerlingen onder andere de eigen voorkeur voor verschillende beroepen Ieren kennen, of dat zij ontdekken op welke punten hun verwachtingsbeeld van een bepaald beroep overeenkomt met het werkelijke beeld. Tevens is het goed, dat zij arbeidssituaties leren observeren en interpreteren.

Zij moeten ook bepaalde dienstverlenende aspecten van de maatschappij verkennen, in het bijzonder die van de gezondheids- en welzijnszorg. Tenslotte

behoren ze in de praktijk toe te passen wat zij op school hebben geleerd.

Gedurende de ca. 16 weken praktijk wordt er op (twee) verschillende adressen stage gelopen. De keuze van de stageplaatsen vindt in gezamelijk overleg plaats. Om enkele voorbeelden te geven van de stageplaatsen noemt de heer Bakker: bejaardentehuizen, verpleegtehuizen, service-flats, geriatrische inrichtingen, tehuizen voor geestelijk gehandicapten, dienstencentra, bibliotheken, bankinstellingen, huisartspraktijken, gezinnen.

KV/JV

Met de INTAS-afdeling is de directeur van de Sara Nevius-school erg blij. Maar nog verheugder toont hij zich over het feit dat het Rijk toestemming gaf om de KV/JV-opleiding te beginnen, omdat hierdoor nl. direct aansluiting op het te kiezen beroep wordt gerealiseerd. De opleiding KV/JV is nl. een voorbereidende opleiding voor verzorgende en begeleidende funkties in peuterspeelzalen, dagverblijven, scholen voor buitengewoon onderwijs, dagverblijven en tehuizen voor geestelijk en/of lichamelijk gehandicapten, insteUingen van de kinderbescherming, klub- en buurthuiswerk, enz.

Aan het eind van deze opleiding moet de KV/J V-(st)er in staat geacht worden als beginnend beroepsbeoefenaar te functioneren in teamverband. De opleiding zal 2 en/of 3 jaar duren; dit laatste hangt af van een voldoende aantal leerlingen die voor een derde leerjaar kiezen. Dat is nu uiteraard nog niet te overzien.

Het eerste jaar wordt geheel op school doorgebracht en kent dus alleen theorielessen. Het tweede en evt. derde leerjaar hebben de volgende opbouw: 10 weken theorielessen, 15 weken stage, daarna weer 15 weken theorielessen. In overleg met de leerling wordt de praktische oefening doorgebracht in bv. een peuterspeelzaal, op een kleuterschool, een dagverblijf voor (geestelijk) gehandicapten, een kinderafdeling van een ziekenhuis, een school voor moeilijk lerende kinderen, enz. Natuurlijk moeten de leerlingen aan het einde van hun stage-periode een verslag over hun werkzaamheden en bevindingen schrijven en ter beoordeling inleveren.

Gediplomeerden van de opleiding kinderverzorging/jeugdverzorging kunnen, om een paar voorbeelden te noemen, worden geplaatst als leid(st)er in peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, medische en niet-medische kinderhuizen, scholen voor buitengewoon onderwijs, tehuizen voor zwakbegaafde of lichamelijk gehandicapte kinderen, schippersinternaten enz.

Specialisaties naar bijvoorbeeld zwakzinnigenzorg, kraamzorg e.d. behoren tot de mogelijkheden. Voor bepaalde scholen is een pedagogische aantekening nodig. Verder biedt deze opleiding mogelijkheden om de moederfunctie in de toekomst te kunnen uitoefenen, zo stelt de heer Bakker met enige nadruk!

Toekomstmogelijkheden

Uit het gesprek met directeur Bakker is mij duidelijk geworden dat het M.H.N.O. een bijzonder boeiende en levenskrachtige vorm van onderwijs is. Overigens is ook hier veel in beweging. Sinds enkele jaren tracht men ingrijpende

onderwijskundige vernieuwingen door te voeren in het kader van landelijke ontwikkelingen rond de herstructurering M.H.N.O./M.S.P.O.

Na 1 augustus 1984 verdwijnt het M.H.N.O.-oude stijl, om plaats te maken voor het Middelbaar Diensten en Gezondheidsonderwijs (M.D.G.O.). Moet de Sara Nevius-school dan weer verdwijnen? zo kan de vraag luiden. Nee, de heer Bakker vertelde me dat nu reeds enkele voor "Sara Nevius" belangrijke vormen van dit M.D.G.O. zijn aangevraagd. In Leusden/Amersfoort heeft men nl. bijzonder grote belangstelling voor het M.B.O.-Vz, en dat betekent: middelbaar beroepsonderwijs voor verzorgende beroepen. De leerlingen krijgen hier in een 3-jarige cursus een opleiding voor bejaarden-, gezins- of kraamverzorgster. Het bestuur heeft eveneens de opleiding M.B.O.-S.A. H aangevraagd. Deze afkorting staat voor middelbaar beroepsonderwijs op het sociaal agogische vlak. De leerlingen die deze opleiding volgen kunnen terecht in het inrichtingswerk, in de kinder- of jeugdverzorging en in cultureel werk. Het is de bedoeling, zo vertelt de heer Bakker verder, dat ook het M.B.O.-S.A. I aangevraagd gaat worden. Dan krijgt zijn school ook de gelegenheid om de opleiding tot maatschappelijk werker, personeelswerker en ambulant werker op zich te nemen. Tenslotte bestaan er ook nog plannen om de M.B.O.-V. opleiding aan te vragen (middelbaar beroepsonderwijs voor verplegende beroepen). Maar dit zal nog wel even duren, daar de medische opleiding nu nog onder het Ministerie van Volksgezondheid valt. De ziekenhuizen willen de opleiding ook liever in eigen beheer houden.

Tenslotte

U ziet het, er is in Leusden/Amersfoort voorlopig nog genoeg leven in de

onderwijsbrouwerij. De heer Bakker is blij dat hij met de leerkrachten en het niet-onderwijzend personeel aan de slag mag gaan om te trachten deze vorm van reformatorisch onderwijs waar te maken. Een grote verantwoordelijkheid rust op zijn en hun schouders. We wensen de heer Bakker en alle personeelsleden van de Sara Nevius-school dan ook van harte 's Heeren onmisbare zegen toe!

C. Bregman.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen