Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Boeken voor moeilijk lezenden

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Boeken voor moeilijk lezenden

Basis onderwijs

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

"Meester, wat staat hier", vroeg eens een leerling van een M.L.K.school, terwijl hij me een beduimeld restant van wat eens een verpakking voor een bougie was geweest, in de hand drukte. Tegelijkertijd voegde hij eraan toe met een wat scheve glimlach: "Dat ik hier niet zo goed kan lezen, vind ik niet zo erg, maar dat ik nog niet eens een bougie kan kopen..., daar kan ik wel om " Alex was namelijk in die dagen een verwoed sleutelaar, en alles wat maar met motoren te maken had, had zijn belangstelling. Het probleem voor mij was dan ook boekjes te vinden die nog een klein beetje zijn belangstelling hadden. Wij herinneren ons allemaal wel die kinderen, die met een gekwelde blik in hun ogen het klassikale leesuurtje van die dag tegemoet zagen. Zij mochten dan weer op de openbare pijnbank, tot oefening (en vermaak) van andere kinderen, de hakkelend uitgesproken

woorden bijeenvergaren tot zinnen, om met een zucht van opluchting de beurt over te geven aan een ander slachtoffer. Dit alles vaak tot afgunst en ergernis van andere leerlingen, want "zij krijgen altijd de beurt". Vele onderwijsgevenden losten dit probleem op door met de kinderen voor of na schooltijd te lezen uit boekjes, die qua leesniveau beter bij hen pasten. Om in die lagere leesniveaus een verhaal te vinden, dat overeen kwam met de belevingswereld van het kind, viel niet mee. Voor de kinderen bleven deze problemen niet beperkt tot het leesuurtje. Mede door hun zwakke leesvaardigheid hadden deze kinderen ook moeite met de tekst en instructies uit hun leer- en werkboekjes. Hun motivatie om te lezen en om naar school te gaan, was dan ook vaak van een bedenkelijk laag peil.

Wie zijn moeiiiji( lezenden?

In de brochure "Boeken voor moeilijk lezenden", opgesteld door Dre van Dongen, Ad van Laarhoven en Henk Peeters, werden die leerlingen als moeilijk lezend beschouwd, die het proces van aanvankelijk lezen hebben doorlopen, daarna zijn blijven steken in hun leesontwikkeling, en nauwelijks meer gemotiveerd zijn om te lezen. Moeilijk lezenden zijn al diegenen die een achterstand vertonen in leesvaardigheid t.o.v. hun leeftijdgenootjes.

1. Het gaat om kinderen die het aanvankelijk leesproces (vaak moeizaam) hebben doorlopen.

2. Het zijn meestal kinderen dievanultzichzelf thuis of op school niet of nauwelijks tot lezen komen.

3. Kinderen die duidelijk radend of spellend blijven lezen, zijn of worden vaak moeilijk lezende kinderen.

4. Het lage leesniveau werkt belemmerend op het zelfstandig opnemen van informatie.

5. Het kind ervaart zichzelf om wat voor reden dan ook als moeilijk lezend. Deze kinderen hebben één ding gemeen: ze zijn niet of nauwelijks in staat de voor hun leeftijdsgroep bestemde boekjes te lezen. Ze zijn daarom noodgedwongen aangewezen op eenvoudiger leesboekjes, met een voor hen vaak te kinderachtige

inhoud. Dat is het belangrijkste gemeenschappelijl< e probleem waar deze kinderen mee worstelen. Ze hebben geen boekjes van een lager technisch leesniveau die qua inhoud aansluiten bij hun belevingswereld. Daarnaast hebben deze kinderen vaak zulke teleurstellende ervaringen gehad met lezen, dat zij weinig gemotiveerd zijn om uit eigen beweging een leesboek uit de kast te pakken.

Om deze materie enigszins te verduidelijken, wil ik u graag kennis laten maken meteen publicatie van het K.P.C., en wel met de "Boekenlijst voor moeilijk lezenden". (Bestelnummer: 1.028.01)

Welke boeken worden in deze publicatie besproken

1. Alle boeken waarvan de uitgeveraangeeft dat ze speciaal voor moeilijk lezenden of een speciale groep van kinderen met leesmoeilijkheden zijn geschreven. Deze boeken worden per serie besproken.

2. Boeken die niet speciaal voor moeilijke lezers geschreven zijn, maar voor die groep wel goed bruikbaar zijn.

Welke informatie kunt u verwachten?

De criteria die u kunt vinden in onderstaand schema worden per boek besproken. De criteria voor het toekennen van +, ++, - of ± i.v.m. de leesbaarheid van boeken voor moeilijk lezenden kunt u ook in dit boek vinden. Hier ziet u de criteria gegroepeerd in een schema. Dit schema geeft een aardig beeld van wat een moeilijk lezend kind voor struikelblokken in de taal kan ontmoeten.

Voor informatie over een boek Is het niet voldoende om naar de plussen en de minnen te kijken. Het is heel goed mogelijk dat een boek aan allerlei eisen, die cijfermatig zijn vast te leggen voldoet en toch volkomen ongeschikt is voor een bepaalde categorie of voor vrijwel alle moeilijke lezers. Dit wordt duidelijk door beschrijving van factoren die van belang kunnen zijn voor de leesbaarheid voor kinderen met leesmoeilijkheden.

Factoren

De bij het schema genoemde factoren kunnen het lezen van verhalende boeken moeilijker maken voor iedere lezer, dus zeker voor kinderen met leesproblemen. Het is dus zaak met deze factoren rekening te houden. Dat wil niet zeggen, dat boeken alleen dan geschikt zijn voor kinderen met leesproblemen, wanneer het verhaal lineair chronologisch verteld wordt, er geen flash-backs in voorkomen, er slechts weinig personen een rol spelen, de hoofdpersoon iets ouder is dan de lezer, enz. enz.. Geen factor zal op zichzelf een boek onleesbaar maken. Het gaat vaak om een samenhang van factoren. Annerieke Freeman-Smulders bespreekt deze samenhang heel helderen duidelijk in haarboek"Het kinderboek als struikelblok", een uitgave van het Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum.

Het Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum

Voor deskundige informatie over alles wat temaken heeft met leermoeilijkheden is het NBLC een belangrijke instantie. Het heeft in overleg met een aantal uitgevers een vignet ontworpen dat herkenbaar maakt welke uitgaven geschikt zijn voor kinderen, jongeren en volwassenen, die niet, nauwelijks of moeilijk lezen. Dit vignet is het vignet Makkelijk lezen.

De uitgaven die in aanmerking komen moeten aan de volgende normen voldoen:

inhoud

- herkenbare onderwerpen - aansluiting op belevingswereld lezer - afstemming op de feitelijke wereld - goede of minstens bevredigende afloop

leesbaarheid

- duidelijke verhaalstructuur - gewone spreektaal met veel dialoog - korte zinnen - vlotte persoons- en situatiebeschrijvingen - geen stijlfiguren, beeldspraak, etc. - geen kinderlijke benadering van de lezer

vormgeving

- aantrekkelijke presentatie - hanteerbaar formaat - gebonden of minstens stevig omslag - goed en functioneel illustratiemateriaal - korte regelbreedte met grote interlinie - druk in duidelijk lettertype op stevig papier

Wanneer een uitgave voldoet aan deze normen, krijgt ze het vignet "makkelijk lezen" en is de uitgever verzekerd van alle medewerking en publiciteit van de kant van het NBLC. Het vignet is inderdaad aan een aantal uitgevers (Omniboek, Leopold, Zwijsen) gegeven. In eerste instantie stond het op de voorkant van de boeken, vervolgens ging

het naar de achterplat en inmiddels heeft het een plaatsje gekregen bij de colofon. De weerstand tegen het vignet 'makkelijk lezen' was in het begin nogal groot. Veel mensen vonden het nogal stigmatiserend werken. Voor een kind is het niet leuk een boek te krijgen en te lezen, waarop met grote letters staat 'makkelijk lezen'. Uitgeverij Ploegsma heeft zich met name sterk verzet tegen het vignet. Men heeft om de serie toch herkenbaarheid te geven een streepjesomslag ontworpen.

De bedoeling van het vignet is om de 'begeleiders' van de kinderen met leesmoeilijkheden (ouders, leerkrachten, bibliothecarissen en boekhandelaren) een houvast te geven bij het uitkiezen van geschikte boekjes. Het is kiezen tussen twee kwaden en dan lijkt het plaatsen van het vignet binnenin een boek de beste oplossing. Het NBLC geeft tevens een informatiefolder uit waarin een toelichting wordt gegeven op het vignet. In de folder zitten losse inlegvellen met informatie over boeken die beoordeeld zijn op hun geschiktheid per doelgroep (geestelijk gehandicapten, doven, etc).

Het ROPO en de boeken voor moeilijk lezenden

Eén van de thema's uit de ROPO-overeenkomst luidt: zorgverbreding in het basisonderwijs. Bij een nadere invulling van dit thema zal vooral gelet moeten worden op schooloverstijgende problemen en op mogelijkheden tot het behulpzaam zijn bij het realiseren van de eigen doelstellingen van de school. Vanuit deze achtergrond zijn de werkzaamheden rondom boeken voor moeilijk lezenden ter hand genomen.

Vragen van onderwijsgevenden uit zowel het basisonderwijs als het speciaal onderwijs hebben geleid tot de volgende doelstelling: komen tot een breed scala van aangepaste

boeken qua inhoud, belevingswereld en moeilijkheidsgraad voor gebruik op reformatorische scholen.

Om dit te bereiken zijn er enerzijds contacten gezocht met uitgevers en schrijvers om te komen tot boekjes voor moeilijk lezenden die speciaal geschreven zijn voor de gereformeerde gezindte. Anderzijds is er nagegaan wat er reeds op de markt verschenen is aan boeken voor moeilijk lezenden. Dit zijn voornamelijk die boeken die besproken zijn in bovengenoemde publikatie van het K.P.C. n.l. de boekenlijst voor "moelijk lezenden". Deze boeken zijn besteld en aan de hand van een beoordelingsschema bekeken op geschiktheid voor onze scholen. Op dit beoordelingsformulier wordt d.m.v, turven aangegeven de mate waarin bepaalde

zaken voorkomen. Ook kunt u op het schema het pedagogisch karakter van het boek vinden, n.l. onder het kopje: Strekking van het verhaal.

De gegevens van het schema ter beoordeling van leesboeken voor moeilijk lezenden worden samen met de gegevens van de 'boekenlijst voor moeilijk lezenden' gebundeld in één map. Daar kunt u dan vervolgens in vinden:

- overzicht van titels per serie, b.v. De Wenteltrapserie, De Leeslift, etc.

- een schema waarin een overzichtgegeven wordt van alle boeken van die serie aan de hand van criteria die in een hierbovengeplaatst schema zijn opgenomen;

- een algemene indruk van de serie;

- een beoordeling van de titels van de serie. Hier kunt u weer het schema vinden, vervolgens een korte inhoud, een beoordeling van de illustraties en een totaalindruk waarin enkele 'factoren' besproken worden.

- schema ter beoordeling van leesboeken voor moeilijk lezenden op principiële inhoud.

Deze map zal voor elke school tegen kostprijs verkregen kunnen worden. De map zal b.v. een plaatsje kunnen krijgen in de orthotheek. Wij hopen In een volgend artikel enige informatie te geven over de verschenen series. Ook hopen w/ij u dan enige handreikingen te kunnen doen over het omgaan met moeilijk lezenden en het gebruik van boeken voor moeilijk lezenden.

P. Oomen.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Reformatorische School

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1986

De Reformatorische School | 64 Pagina's

Boeken voor moeilijk lezenden

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1986

De Reformatorische School | 64 Pagina's