Gezag in het christelijk gezin

Het christelijke gezin heeft in vergelljl< ing met andere gezinnen een bijzondere basis; ze neemt de Bijbel

als uitgangspunt voor alles. De Bijbel geeft Goddelijke principes op alle terreinen, dus ook voor het gezin.

In deze tijd verandert er veel met betrekking tot het gezin, de gezinssamenstelling (veel één-ouder gezinnen door scheidingen, en als het voorstel van de Tweede Kamer doorgaat komen er ook homogezinnen) maar ook de plaats van het gezag. Nu de emancipatie van de vrouw volop aan de orde is geweest, is de emancipatie van het kind aan de beurt.

Hoe moet het christelijk gezin onder dit alles zijn? Is de Bijbel met de gedachten over het gezin ouden/vets en cultuurgebonden of gelden dezelfde normen en waarden ook vandaag nog? Onder christenen heerst verdeeldheid over het antwoord op deze vraag. Er is een groep die zegt dat je niet onder de Invloed van de tijd uit kunt, een andere groep houdt vast aan de traditionele patronen en weer een andere groep zoekt een compromis.

Mijn visie Is dat de principes die God geeft met betrekking tot het gezin, ook in deze tijd nog heel goed toegepast kunnen worden. Ze móeten zelfs toegepast worden, omdat God het Is Die ze geeft. En bij het toepassen van de principes hoeft er niet direct een conflict te zijn met de tijd waarin we leven. God is een God van orde en in de schepping is daarom ook een duidelijke orde neergelegd. God gebruikt het principe van het afgeleid gezag; de man staat onder gezag van God, de vrouw onder het gezag van haar man en de kinderen onder het gezag van beide ouders.

Het onderwerp van de afstudeeropdracht bracht met zich mee dat ik teksten uit de Bijbel moest bestuderen die het gezag als onderwerp hebben. Ik ben erachter gekomen dat God het verschrikkelijk vindt als gezag ondermijnd wordt. Een duidelijk voorbeeld daarvan Is het verhaal over de zonen van Eli; Hofni en PIneas (1 Sam. 2:11-17, 22- 25, 1 Sam. 3:18). Zij hebben duidelijk een respect-, gezags- en gehoorzaamheidsprobleem. En God straft niet alleen hen, maar ook de vader.

De eerste stap tot het oplossen van een probleem Is het onderkennen van het probleem.

Gezagsprobleem

Een regel van God Is dat er geen vrijheid bestaat zonder gebondenheid (Jes. 48:18). Vrijheid is niet l< unnen doen watje wilt, maar kunnen doen wat behoort. Het wordt bepaald door het gezag (het Woord van God, de overheid).

Kenmerken: het kost zelfbeheersing om je aan de regels te houden. Dit Is gebaseerd op ontzag voor gezag, omdat God het gezag heeft gegeven! Kinderen mogen leren dat hun eigen verlangens begrensd worden door het gezag wat God heeft gegeven. Hofnl en PIneas hebben zelf gekozen om het gezag te ontduiken en hun vader heeft het erbij laten zitten, In 1 Sam. 3:18 zie je Eli's gemakzucht over het feit dat hij zijn kinderen niet meer kan bereiken.

Gezag op zich is niets, een gezagdrager zal zelf vorm en Inhoud aan het begrip gezag moeten geven, leder kind zal begeleid moeten worden op zijn of haar bijzondere weg, daarbij het karakter en de specifieke talenten die het kind van God heeft gekregen voor ogen houdend, zoekend naar het plan dat God met het kind heeft. Bepaalde regels die de gezagdrager stelt, moeten uitgelegd worden en er moet een relatie zijn; gezag wordt vooral geaccepteerd als er een basis van vertrouwen Is. Dan Is gezag een positief, corrigerend Iets. En pas dan zal het kind zich er alleen maar veiliger bij voelen.

Gezag dient tot bescherming, anders is het onderdrukking. Gezag is gebaseerd op liefde, anders is het macht.

Gehoorzaamheidsprobleem

ledereen heeft ongehoorzame kinderen. Dat openbaart zich al vanaf het moment dat ze gaan kruipen. God geeft een oplossing daarvoor die Hijzelf ook toepast bij Zijn kinderen (Efeze 6:4). Je tuchtigt je kind om hem regels te leren. Tuchtigen betekent: oefenen. Dat kan op allerlei manieren. Consequent toegepaste regels geven evenwichtige en gelukkige mensen.

Voor de kinderen moeten die regels wel duidelijk zijn. Het is veel te vaag om te zeggen: "lief meisje zijn hoor". Concreet zeggen: "daar mag je niet aankomen" is duidelijk en biedt ook alternatieven, bijvoorbeeld waar het kind wel aan mag komen!

Positief gedrag moet beloond worden. Als er alleen gekeken wordt naar de dingen die fout gaan, vragen de kinderen daar de nodige aandacht mee.

Grenzen mogen niet te krap zijn.

Respectprobleem

Respect moet je verdienen in de opvoeding van kinderen. Respect voor de ouders gaat teniet wanneer er een machtsstrijd ontstaan is die het kind wint (en die ontstaat gemakkelijk als er niet consequent gehandeld wordt). Brutaliteit is één van de ergste dingen die het respect ondermijnen. Brutaliteit is de kern van rebellie. Een kind kiest bewust woorden met het doel de ouder naar beneden te

halen. Een kind moet wel alles tegen zijn ouders kunnen zeggen, als de uitingen van gevoelens maar respectvol blijven.

De vader heeft een bijzondere taak om op te treden bij brutaliteit, omdat hij het hoofd is van het gezin.

Rebellie

Rebellie gaat verder dan ongehoorzaamheid en is een combinatie van de genoemde drie problemen. Het is het grootste instrument van satan en het grootste probleem in de schepping (Adam en Eva). De houding die we hebben ten opzichte van gezag komt voort uit de rebelie die we hebben naar God toe; het zélf voor het zeggen willen hebben!

Werken aan herstel

De voorwaarden om de gezagsrelatie te kunnen herstellen zijn: taakverdeling weer invoeren; de vader is het hoofd van het gezin, bij hem berust het uiteindelijke gezag. Veel vaders lopen hieraan voorbij en verliezen daarmee Gods zegen. Ook moeten er haalbare doelen gesteld worden, je kan niet alles tegelijk aanpakken. Als de vader er niet is, kan de gemeente de vrouw hierin steunen.

Stapsgewijs werken

Wanneer gezag geaccepteerd wordt, heeft dat een positieve uitwerking in het gezin.

1. Kinderen leren inzicht te l< rijgen in hun eigen gedrag Een beschuldigende vinger is niet voldoende, kinderen moeten begrijpen wat ze hebben gedaan.

2. Discipline in eigen gezin

Niet straffen als er vriendjes bij zijn. Als dat wel wordt gedaan, is dat kwetsend en vernederend voor het kind. Het is beter om het kind apart te nemen of er later op terug te komen.

3. Gebruik maken van de stilte

Het beste moment voor contact is na de straf, want straf komt voort uit liefde. Liefde moet altijd de drijfveer zijn (dat is ook steeds Gods drijfveer, Hebr. 12 : 5-11). Het is een fijn moment om te vertellen hoeveel je van het kind houdt.

4. God is het uiteindelijke gezag

Laat de ketting van de gezagsstructuur duidelijk worden en werken.

5. Tuchtig

Tuchtigen heeft twee componenten; een corrigerende en een opvoedende. Uit het bijbelboek Spreuken leren we dat tuchtigen rust en vreugde geeft.

6. Er moet een balans zijn

Teveel straf beschadigt de geest van het kind. Straf heeft als doel dat het kind ermee leert. Te weinig straf voldoet ook niet.

7. Geef bevestiging en troost

Geef bevestiging als het goed gaat en troost als het mislukt. Humor is vooral belangrijk in de opvoeding van de tiener. Je kan lachen om dingen die verkeerd gaan.

8. Bespreek de gevolgen

Tieners willen verantwoordelijkheid, maar niet altijd de consequenties daarvan. Het kan ook zijn dat de ouders de

consequenties weglaten. Vergeving moet er zijn, maar de gevolgen (bijvoorbeeld ruitje stuk) blijven bestaan. Mee laten betalen zou in dit geval goed zijn.

9. Evalueer steeds eerlijk

Hoe doe ik het, wat is mijn rol, ben ik eeriijk naar de kinderen? Het gesprek tussen man en vrouw over de opvoeding moet open blijven. Zelf de regels houden is vanzelfsprekend. Pas wanneer ouders zelf voorieven wat ze eisen, zullen kinderen het gezag respecteren. Ik geloof dat de geestelijke

strijd om kinderen te winnen mogelijk is door gebed. Ouders kunnen samen bidden en praten over wat de kinderen meemaken. God, die het gezag aanstelde, zal het gebed van iedere gelovige die Hem daarin wil gehoorzamen, willen verhoren. Ook het praten met andere ouders of met bijvoorbeeld leerkrachten over opvoeding is nodig. Ik denk dat we veel van elkaar kunnen leren. Of is dit onden/verp in christelijk Nederiand nog taboe?

(Voor het schrijven van dit artikel heb ik gebruik gemaakt van de opgedane kennis tijdens het schrijven van de scriptie en van een serie lezingen van Rob Hondsmerk van Stichting Chris).

Annemieke Bons-Waterham

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen