Reformatorische basisscholen in Zeeland kiezen voor gezamenlijke invoering van ICT

De Eben-Haëzerschool is een speciale school voor basisonderwijs (SBO).

Oorspronkelijk was zij een school voor moeilijk lerende kinderen (MLK). De school is de enige SBOschool in het reformatorische samenwerkingsverband Zeeland. De leerlingen die de school bezoeken zijn kinderen met leer- en/of gedragsproblemen, waarvoor de basisschool onvoldoende mogelijkheden heeft om hen passend onderwijs te bieden. In hetzelfde gebouw als de SBO is ook - tot medio 2002 - een afdeling speciaal voortgezet onderwijs (SVO) gevestigd. In een ander gebouw is de afdeling voor zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK) ondergebracht. In de missie van de school staat het samen werken aan opvoeding en ontwikkeling van kinderen met speciale hulpvragen - gedragen door Gods Woord - centraal.

Daarbij moet de school een veilige plaats zijn voor kinderen, medewerkers en ouders.

Men streeft naar een hoge kwaliteit van het onderwijs door het volgen van nieuwe ontwikkelingen en door kritisch te zijn op eigen functioneren.

Binnen alle geledingen van de school staat voorop de individuele ontwikkeling van de leerlingen zodanig te begeleiden, dat er sprake is van een ononderbroken ontwikkelingsproces. Zo mogelijk brengt het kinderen tot het volgen van gewoon onderwijs in (speciale) basisscholen of scholen voor (speciaal) VO.

Om deze visie op opvoeding en onderwijs te kunnen realiseren richten de teamleden zich in het onderwijs op de sociaal-emotionele ontwikkeling, de verstandelijke ontwikkeling, de zintuiglijke/motorische ontwikkeling, de creativiteitsontwikkeling en de multiculturele samenleving.

Ondersteunende plaats

Het project 'Investeren in voorsprong' ten tijde van minister Ritzen was aanleiding tot het opstarten van de huidige ICT-activiteiten.

De ICT-coördinator is belast met het gebruik van de computers binnen de school. Zo is deze verantwoordelijk voor het beheer van alle aparatuur en computerprogramma's. Op de Eben-Haezerschool heeft men gekozen voor een computerhoek per lokaal en daarnaast een aparte werkhoek in de hal buiten de klas. Daarnaast ondersteunt en adviseert hij de collega's bij het gebruiken en inzetten van de computers in de groepen. Leerkrachten gebruiken de computer voor tekstverwerking en rapportage en volgen modules van het DRO. Leerlingen oefenen basisvaardigheden als typen, tekstverwerken en werkstukjes maken. De computer wordt ingezet bij vakken als rekenen, spelling, lezen.

aardrijkskunde, verkeer en Engels. Tevens worden de ontwikkelingen op het gebied van ICT bijgehouden., o.a. door actief deel te nemen aan het ICT-netwerk Zeeland. Voor de komende jaren wordt bekeken hoe de computer een ondersteunende plaats kan krijgen binnen het onderwijsleerproces en bij Interne begeleiding / Remedial teaching (IRT). Waar nodig zal de ICT-er collega's stimuleren tot het volgen van (interne) nascholing.

Zeeuws ICT-netwerk

Wagenaar benadrukt de rol van het Zeeuwse netwerk - 24 scholen voor reformatorisch onderwijs plus een zestal Geref. Gemeente scholen - bij de invoering van ICT: 'Binnen het netwerk heeft een stuurgroep een concept gemaakt voor een meerjaren beleidsplan, dat per e-mail naar de scholen is verstuurd. Dat ICT-plan wordt verder schoolspecifiek ingevuld via de Kwaliteitskaart ICT van het CPS. Gezamenlijk zijn lijnen naar de toekomst uitgezet op een drietal terreinen: ICT en Zorg via de ontwikkeling van een eigen leerlingvolgsysteem, ICT en Mediatheek via de inzet van Bookstore / Educat en de ICT'er als Coach. In netwerkbijeenkomsten worden deze thema' s aan de orde gesteld. Die samenwerking is heel belangrijk. Je kunt elkaar raadplegen, samen bepaalde zaken opzetten en ontwikkelen en gegevens uitwisselen. Je voorkomt, dat scholen toch weer 't wiel gaan zitten uitvinden. Het scheelt dus ook een hoop tijd. Nu komen ook de vragen rond onderhoud en beheer nog naar mij, maar je bent er niet voor geschoold. Het aanleggen van een netwerk op school is dan een probleem. Via bovenschoolse samenwerking zou je gezamenlijk een systeembeheerder kunnen aanstellen, die op afroep technische problemen komt oplossen. Via bundeling van middelen moet dat mogelijk zijn.

Daaraan wordt nu gewerkt. Federatieve ontwikkelingen in het Zeeuwse scholenveld brengen deze zaak in een stroomversnelling. Ook daar staat een gezamenlijke aanpak bij de invulling van systeembeheer en de uitwerking van het beleidsthema's boven aan de agenda. Samenwerking rond ICT is nu nog beperkt tot het primair onderwijs, maar er is al overleg met het Calvijn College in Goes om het draagvlak te verbreden naar het VO.'

Kwaliteitskaart ICT

In het cursusjaar 2000-'01 heeft de Eben-Haëzerschool na de opstelling van het vierjaren beleidsplan de scholing van het team gericht op het eerste deelcertificaat van het Digitaal Rijbewijs Onderwijs: Word tekstverwerker.

De ICT'er, de intern begeleider en de directie zijn geschoold via het Zeeuwse ICT-netwerk. Voor de groepslokalen zijn minimaal drie computers aangeschaft voor gebruik in een werkhoek. In de hal van de school is een computerhoek ingericht met een zevental computers, die tot een intern netwerk gekoppeld kunnen worden. Voor de aanschaf van software is een inventarisatie gemaakt.

Bij de schoolspecifieke invulling van ICT wordt gebruik gemaakt van de Kwaliteitskaart ICT van Cees Bos (CPS), die ingevuld is door directie en ICT'er. Deze kaart kent een twaalftal indicatoren, van het beschikken over een notitie voor ICT-gebruik tot het hanteren van ICT als middel bij onderwijsvernieuwing. Deze indicatoren worden gescoord op een vierpuntsschaal, waarbij wordt aangegeven of er actie wordt ondernomen en in welk jaar. Indicatoren die gemiddeld 3 of lager scoren, vormen een actiepunt. Die schoolspecifieke actiepunten worden doorgesproken in de stuurgroep en op de netwerkbijeenkomsten.

Daar wordt een grootste gemene deler uitgepakt en daarbij wordt dan de juiste inhoudelijke ondersteuning en begeleiding aangezocht.

Actiepunten

De school koos na invulling voor indicator 9: ICT wordt ingezet voor onderwijsdoeieinden; het leerstofaanbod voorziet erin dat leerlingen gebruik leren maken van communicatiemiddelen.

In een voorstel aan het team heeft Wagenaar de actiepunten bij deze indicator vertaald in een tweetal werkschema's: basisvaardigheden ICT en ondersteuning leerstof. Basisvaardigheden ICT-doelen verdeelde hij in een zevental categorieën: van omgaan met muis, toetsenbord en computer tot informatie van CD-rom en e-mail verzenden.

Bij elke categorie zijn de beschikbare programma's vermeld. In de aanvangs-en middengroepen wordt een drietal programma's ingezet voor het omgaan met de muis: Clowns, Muizenissen en Doolhof. Het programma Typkid voor het omgaan met het toetsenbord is beschikbaar voor de

midden- en eindgroepen. In de eindgroepen wordt WinKind ingezet bij omgaan met de computer, Word voor kinderen voor omgaan met een tekstverwerker en Encarta en Zoogdieren voor informatie van een CD-rom opvragen en in een werkstuk gebruiken.

'Ondersteuning leerstof' bracht hij onder bij een zevental vakken op het rooster.

Voor ondersteuning van functie-ontwikkeling in de aanvangs-en middengroepen zijn programma's beschikbaar als: Puzzelen, Verschil, Duo en Floppie. Bij rekenen worden de programma's Ik reken, Hoofdwerk, Ik keer en Rekendemo's toegepast. Voor taal zijn dat: Visueel dictee. Alfabet, Deelwoord, ietjes. Rijmwoord en Zakzaken. Ik lees en Leeshulp zijn programma's, die ingezet worden bij lezen. Bij aardrijkskunde / Wereldoriëntatie in de midden- en eindgroepen wordt gebruik gemaakt van Toporama Zeeland en Nederland. Bij Verkeer in de eindgroepen zijn dat: Bordenkermis en Geef je verstand eens voorrang. Words en Edurom Engels worden gebruikt bij het vak Engels in de eindgroepen. Bij de inzet van deze programma's wordt onderscheid gemaakt tussen verplicht en facultatief. Ook wordt aangegeven welke programma's geschikt zijn voor IRT.

Coaching

Wagenaar - al sinds '89 actief met de computer op school en met een nog ruimere ervaring in het speciaal onderwijs - heeft ervaren, dat aan de uitvoering toch nog wel wat haken-en-ogen zitten: 'Het team meekrijgen is toch een ander verhaal dan het uitwerken van zo'n voorstel. Ook al ben je als coördinator nog zo enthousiast. Je hebt nu eenmaal te maken met collega's, die nog weinig affiniteit met de computer hebben.

De organisatorische kant blijkt dan heel belangrijk te zijn. De functie van ICT'er als coach speelt dus wel degelijk mee. Ook daaraan besteden we op de netwerkbijeenkomsten de nodige aandacht.' Bij het werken met de Kwaliteitskaart ICT in het cursusjaar 2001 - '02 ligt op deze SBO-school het accent op de indicatoren 8, 10 en 11:

- leraren maken zelf gebruik van ICT in / voor hun groep; - leraren stimuleren / leren leerlingen zelfstandig gebruik te maken van ICT en - leerlingen maken gebruik van ICT.

De stuurgroep organiseert diverse activiteiten rondom deze indicatoren. Op deze bijeenkomsten staat een drietal onderwerpen centaal:

- Inpassen van ICT in de opvatting over onderwijs (hoe wil de school ICT inpassen in de opvatting over onderwijs). - Het opzetten en invoeren van de leerlijn. - Bespreken en beoordelen van ervaringen, verder uitbreiden van de leerlijn.

Thema's die uitnodigen tot externe inhoudelijke ondersteuning en

begeleiding. Op basis van gerichte vragen wordt de stuurgroep hierbij dan ook ter zijde gestaan door de Hogeschool De Driestar en het BGS.

In vervolgbijeenkomsten zal het werken met kwaliteitskaarten en het thema iCT en mediatheek aan de orde komen.

Vanuit het ICT-beleidsplan staat onder meer de afronding, cq. het inhalen van het eerste deelcertificaat bij de scholing van het team (DRO) centraal.

Resultaten

Voor het cursusjaar 2002 - '03 komen de indicatoren 7 en 12 van de kwaliteitskaart in zicht: materiele middelen gericht inzetten voor het realiseren van goed ICT-onderwijs en de school hanteert ICT als middel bij onderwijsvernieuwing.

In de uitvoering van het meerjarig beleidsplan gaat het dan om een drietal zaken: de scholing van het team voor het tweede DRO-deelcertificaat en de aansluitingen op LAN en Kennisnet.

Wagenaar - een van de oprichters van dit Zeeuwse netwerk voor ICT binnen het reformatorisch basisonderwijs - is na een jaar best tevreden over de reeds bereikte resultaten bij de uitvoering van het gezamenlijke beleidsplan: 'In alle groepen wordt gebruik gemaakt van de computer. Er wordt een link naar de vakken gelegd.

Gezamenlijk als team is men bezig met de deelcertificaten DRO. Via e-mail zijn er veel kontakten met andere scholen in het netwerk.

ICT is geen hap-snap gebeuren; vanuit een gemeenschappelijke visie werkt men via een gezamenlijke aanpak aan de invoering. Men is Zeeuws breed aan de slag.'

Vanuit zijn ervaring heeft hij ter afsluiting nog wel een enkele tip voor collega's: 'In mijn laatje ligt een schrift waarin men probleempjes bij de inzet van computers kan noteren. Dat voorkomt een hoop stress bij de coördinator. Zo gauw ik tijd heb, zoek ik naar een oplossing. Zorg ervoor, dat de invoering van ICT schoolbreed gedragen wordt. Het moet enkele keren per jaar een vast agendapunt zijn in het teamoverleg. Er is rond ICT altijd iets nieuws te melden en kun je activiteiten toelichten.'

Dick Oosterveld

Onderwijskundige & journalist

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen