De klas in beeld

Talent-medewerker drs. Johan Matze is SVIB-opleider. In 1998 maakte hij kennis met SVIB. Johan: ‘Binnen de BGS/Talent houd ik me bezig met het onderwerp ‘pedagogisch klimaat’. Omdat ik me er steeds meer van bewust werd dat het klimaat in de klas gemaakt wordt door de man of de vrouw voor de klas, koppelde ik klassenbezoeken aan de begeleidingstrajecten. De BGS was en Talent is opleidingsinstituut voor SVIB, dus een plaatsje was zo geregeld.’
Terugkijkend ziet Johan een verschuiving. ‘In het verleden was het een begeleidingsinstrument wat ingezet werd om vastgelopen leerkrachten weer vlot te trekken. Als begeleidingsdienst kregen wij die taak. Momenteel zien we dat SVIB gelukkig steeds meer een middel in de lijn van professionalisering wordt. En dan is het zo dat iedereen wel bij kan leren. Je behoeft niet ziek te zijn om beter te worden. Steeds meer scholen halen het instrument in huis door directieleden of interne begeleiders een tweejarige SVIB-opleiding te laten volgen.’
SVIB beoogt verschillende doelen. Johan: ‘De leerkracht moet in staat gesteld worden aan de hand van videobeelden eigen ontwikkelpunten te formuleren. Vervolgens krijgt de leerkracht aanzetten om de geformuleerde ontwikkelpunten te oefenen. In de meeste gevallen worden drie opnamen in de groep gemaakt. Leerkrachten zien en ervaren bijna altijd vooruitgang.’

Camera in de klas
De leerkracht van één van de groepen 5 van de ds. J. Fraanjeschool in Barneveld – we geven haar de gefingeerde naam Esther – heeft een flink aantal jaren ervaring. De camera van de SVIB’er kwam ook in haar groep. Esther vertelt: ‘De SVIB’er kwam met de vraag of ze bij mij mocht komen omdat ze een opleiding tot SVIB’er volgde. Ik heb toen even nagedacht over iets waar ze specifiek op kon letten. Zelf vond ik het fijn om te werken aan mijn instructie. Hoe activeer ik de kinderen tijdens de rekeninstructie zo dat ze zelf tot een oplossing komen? Hoe vergroot ik de betrokkenheid van de kinderen?’
Ook Willeke’s hulpvraag draaide om instructie. De leerkracht van de Rehobothschool te Kootwijkerbroek had een jongen in de klas ‘die moeilijk te vangen was tijdens de instructie. Vaak moest ik hem na de klassikale instructie nog individuele uitleg geven. Daarnaast had zijn gedrag invloed op de andere kinderen. Ik wilde graag tips om er voor te zorgen dat hij zijn aandacht bij de les hield. Ook wilde ik mijn klassikale instructie verbeteren.’
Op de Willen Teellinckschool in Achterberg volgde een directielid de opleiding tot SVIB’er. Leerkracht Henk had er geen enkele moeite mee dat er in zijn groep opnamen gemaakt werden. Henk: ‘Wat maakt het uit of er nu iemand in de klas zit voor een collegiale consultatie of voor een video-opname?’

Drempel
De leerkrachten zijn het unaniem met elkaar eens: Die eerste keer de video achterin de klas en die eerste keer jezelf terugzien, is best wel wennen. Willeke: ‘Ik moest even over een drempel heen. Het is een vreemd gevoel te weten dat er een camera draait. Toen de kinderen de klas in kwamen, was dat gevoel weg. Je hebt dan alle aandacht nodig voor de kinderen. En daar komt bij dat de camera er staat om je professionaliteit te verbeteren.’
Henk herkent dit: ‘Het is eerst wel wennen, maar het valt mee. Na verloop van tijd ben je de camera in de klas echt vergeten.’

Nagesprek
Truus, eveneens werkzaam op de Fraanjeschool, heeft de nagesprekken als positief ervaren. ‘Ik keek vanuit het leerpunt dat we hadden geformuleerd. Welke leerpunten zitten erin? Welke goede punten? Niet de SVIB’er zei wat ik goed deed of moest verbeteren, maar ik ontdekte het met behulp van de video en het gesprek. De SVIB’er liet mij praten door het stellen van gerichte vragen. Ik werd aan het denken gezet.’
Willeke: ‘De nagesprekken verliepen goed! Je ziet jezelf, je ziet de klas. Je ziet goede dingen. Je ziet dingen die je kunt verbeteren. Pas daarna ga je over jezelf praten. Samen met de SVIB’er kom je tot een aantal conclusies en verbeterpunten. De volgende keer kom je op die verbeterpunten terug.’

Rendement
Esther heeft veel geleerd van het SVIB-traject. ‘Uit de opnamen en de nagesprekken kwamen ontwikkelpunten naar voren waar ik mee aan de slag ben gegaan. Ik heb tijdens dit gesprek geleerd dat niet de leerlingen moeten veranderen maar dat ik – de leerkracht – moet veranderen wil ik iets bereiken met de groep en de leerlingen.
Henk is met z’n neus op de feiten gedrukt. ‘SVIB werkt erg verhelderend. Ik heb gewerkt aan het converseren met de kinderen. Sluit ik het gesprek eigenlijk wel af? En zo ja, hoe sluit ik een gesprek af? Doel voor de volgende keer was daarop te gaan letten.’
Marieke is leerkracht van groep 2. Zij kwam erachter dat zij vooral gesloten vragen stelde. ‘De leerlingen hoefden alleen maar ja of nee te knikken. Nadat ik dit terugzag heb ik veel met een leerling gespeeld waarbij ik ondertussen het stellen van open vragen oefende.’
Willeke: Ik heb geleerd de beurten die ik geef naar groepsniveau te tillen. Ook geef ik de kinderen meer bedenktijd zodat alle leerlingen de kans krijgen een antwoord te bedenken. Ook let ik bewust op mijn positie voor de groep. SVIB is echt niet alleen voor leerkrachten waar het in de soep loopt. SVIB is om je professionaliteit te verbeteren. Of je nu een jaar voor de klas staat of 30 jaar, je kunt altijd wel iets bijleren.’
Truus raadt collega’s aan zich open te stellen voor SVIB. ‘De spiegel die je door middel van SVIB voorgehouden krijgt, is helderder dan die van enkel mondelinge nabespreking.’

Weerstand
En die collega’s die de camera in de klas als een bedreiging ervaren? Johan Matze komt ze tegen. ‘Eerst een keertje in de klas komen zonder camera en vooraf de kijkwijzer van SVIB doorspreken. Men weet dan waar je op let.
Mijn ervaring is dat na één keer de kou volledig uit de lucht is. De succeservaring neemt alle vooroordelen en spanningen voor de toekomst weg.’

]]>

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.