Een vruchtbare bespreking

De invoering van de leerlingbespreking ligt al weer een aantal jaren achter ons. Voordat we de leerlingbesprekingen invoerden, kenden we alleen de rapportenvergaderingen. Voor iedere klas was er vijftien tot twintig minuten gereserveerd. Met deze krap bemeten tijd moest je het als mentor tijdens de vergadering doen en moest je als eerste iets zinnigs zeggen over de behaalde resultaten. Er werd echter ook van je verwacht dat je de gedragsmatige kant van de leerling belichtte. De praktijk was vaak omgekeerd. Uitgebreide verhalen over hoe Koos zich de laatste tijd gedroeg. En ja, dat is waar ook, hij presteert ook niet echt toppie. Of neem nu Jannie. Wat een enorme kletstante. Dat Jannie er cijfermatig minder goed voor stond, raakte steeds meer op de achtergrond. Daar moest verandering in komen.

Nieuwe opzet
Omdat je iedere dag leerlingen voor je hebt, inclusief zijn of haar leerproblemen en gedragsmoeilijkheden, is samenwerking en overleg met je collega’s essentieel. Tijdens een rapportenvergadering is het lastig om in een kort tijdsbestek gedrag, cognitie en prestaties van een hele klas (ongeveer 14 leerlingen) te bespreken. Vandaar dat we als team hebben gezegd: laat de rapportenvergadering echt als zodanig functioneren! In de eerste plaats en vooral cijfermatig, hoewel we ons bewust waren dat cijfers en gedrag natuurlijk niet heel strikt te scheiden zijn. Toch werken we nu een aantal jaren met deze nieuwe opzet en ik kan niet anders zeggen: het bevalt prima!

Voorbereiding door mentor
Bij de voorbereiding van de leerlingbespreking speelt de mentor de hoofdrol. Wat wordt er van hem verwacht? Wel, de mentor vult voor iedere leerling een formulier in. Op dit formulier kan de mentor zijn mening kwijt over het functioneren van zijn mentorleerling. Als eerste geeft de mentor de bijzonderheden uit het dossier aan. Deze bijzonderheden zijn voor een gedeelte over te nemen uit het onderwijskundig rapport. Maar ook zaken als externe hulpverlening en recent uitgevoerde onderzoeken kunnen onder dit kopje vermeld worden.

Vaardigheden leerling
Nadat de mentor de bijzonderheden heeft opgeschreven, beoordeelt hij zijn leerling op een twaalftal vaardigheden. Achter iedere vaardigheid staat een vierpuntsschaal: onvoldoende, matig, voldoende, goed. Vaardigheden die beoordeeld worden zijn onder andere: sociale vaardigheden, motivatie, weerbaarheid, werkverzorging, tempo, concentratie, samenwerking.

Nadat alle vaardigheden zijn gescoord, schrijft de mentor op basis van deze beoordeling een handelingsvoorstel. Stel dat Sander uitvalt op het punt samenwerken, dan formuleert de mentor bijvoorbeeld het volgende handelingsvoorstel: ‘De komende periode van zes weken zorgt iedere docent er voor dat Sander twee opdrachten uitvoert in samenwerking met een klasgenoot’.

Inbreng overige docenten
Een week van te voren worden alle formulieren gebundeld in een map en ter inzage in de docentenkamer neergelegd. Iedere afzonderlijke docent ‘bestudeert’ de ingevulde formulieren en geeft indien nodig aanvullingen of vermeldt zijn eigen aanpak. Zo ontstaat er een compleet beeld van de leerling. Alle informatie is aan het papier toevertrouwd. Dit verhoogt de snelheid en effectiviteit van de vergadering.

De vergadering zelf
De vergaderdata worden per cursusjaar vastgesteld. Daardoor kan en moet ieder personeelslid de vergadering bijwonen - bijzondere omstandigheden daargelaten. De mentor zit tijdens de bespreking van zijn eigen klas de vergadering voor, bespreekt iedere leerling en het daarbij behorende handelingsvoorstel.

Gezamenlijk
Zoals bekend hebben we binnen het LWOO te maken met zorgleerlingen. Dat betekent dat je als team extra inzet op de leerstof. Daar ben je tenslotte school voor. Maar van bijna even groot belang (zo niet groter) is de begeleiding van de leerling als individu, als mens, als schepsel. Dus de pedagogische kant. Daar wil de leerlingbespreking een wezenlijk bijdrage aanleveren. Insteken op de opvoedkundige kant van de leerling. Hoe het zelfvertrouwen te versterken? Hoe de omgang met de medeleerling verbeteren? Hoe de weerbaarheid vergroten? Hoe de inzet optimaliseren?
En dat gebeurt in gezamenlijkheid, als totaal team. Ook dat is een sterk punt van de besprekingen. Je ‘broedt’ met elkaar een aanpak uit die voor de komende zes weken gaat gelden. Je deelt dingen met elkaar, je wisselt ideeën uit. Je hebt met elkaar hetzelfde doel voor ogen. Je handelt allemaal vanuit dezelfde handelingsafspraak. Als dat consequent gedaan wordt door iedere docent, dan zal dat in negen van tien gevallen ook zijn uitwerking niet missen. Je staat zo schouder aan schouder rond de leerling.

Evaluatie
Bewust is er voor gekozen om de leerlingbesprekingen iedere zes weken te houden. Zes weken is immers een min of meer vastgestelde termijn voor een handelingsplan. Na zes weken volgt de volgende bespreking. Tijdens de eerstvolgende leerlingbespreking wordt als eerste de gemaakte handelingsafspraak geëvalueerd. Hebben we als team inderdaad het doel dat ons voor ogen stond bereikt? Is er vooruitgang geboekt? Het is fijn om vast te stellen dat dit doorgaans het geval is. Soms is dit echter niet het geval. Dan moet bekeken worden wat de oorzaken zijn van het uitblijven van het gewenste resultaat. Zijn er zaken bij ons als team niet goed gegaan? Werkte deze aanpak bij deze leerling niet?

Terug?
Terug naar de oude situatie? Drie keer in het jaar rapportenvergadering die uiteindelijk uitmonden in gedragsmatige vergaderingen? Echt niet! De leerlingbesprekingen leveren een absolute meerwaarde aan de leerlingenzorg binnen het LWOO. Er komen op deze manier wel heel wat vergaderingen bij. Zeker. Dat is een feit. Maar wetend waarvoor je het uiteindelijk doet, zijn een paar uurtjes extra zinvol vergaderen echt geen belasting.

De reactie van een docent:
‘Het is goed om op geregelde tijden (vijf tot zes keer per jaar) de leerlingen te bespreken. Tijdens de bespreking krijgt vooral de pedagogische kant van de leerling aandacht. Het is prettig om dan dingen met elkaar te delen en afspraken te maken. Deze afspraken kunnen weer de basis vormen voor het opstellen van een pedagogisch handelingsplan. De afspraken die tijdens de leerlingbespreking gemaakt zijn, koppel ik ook altijd terug naar mijn mentorleerlingen. Soms reageren leerlingen: ‘Ja, dat zei die en die collega ook altijd tegen me’. Als zo gezamenlijk en consequent de afspraak richting de leerling gehandhaafd wordt, zal het echt effect hebben. Naast de reguliere besprekingen heb je natuurlijk ook de gesprekken in de wandelgangen. Relevante informatie laat je niet liggen tot de eerstvolgende bespreking. Je brengt de collega’s dan bijvoorbeeld via de mail op de hoogte.’
J.H. Kolhoop, kerndocent LWOO

Dit artikel is geschreven in co-auteurschap met S.A. de Regt, mede-teamleider op het Driestar College.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen