Een dwarsdenker

Furedi heeft zo’n 300 bladzijden nodig om aan te geven waarom alle energie die in het onderwijs gestoken wordt, verspild is (Wasted is de oorspronkelijke, en veel betere, titel van het boek). Als hoogleraar aan de universiteit van Canterburry heeft hij het natuurlijk over het Britse onderwijs. Al lezend is het echter verrassend om te zien hoe de onderwijsontwikkelingen van de laatste decennia over de grenzen heen parallel lopen. Meervoudige intelligentie, kindgerichtheid, betekenisvol, burgerschapsvaardigheden… het zijn termen die zich niets van zeeën of landsgrenzen aantrekken.

Ontwikkelingen volgens Furedi

Wat zijn die ontwikkelingen van de laatste decennia volgens deze hoogleraar sociologie? Aan de basis ervan staat verwarring en twijfel. Verwarring in de maatschappij over gemeenschappelijke waarden en normen die de oudere generatie aan de jongeren over zou moeten dragen. Daardoor ook twijfel over de vraag of we als volwassenen nog wel met gezag kunnen spreken – waardoor er al snel inderdaad niet meer met gezag gesproken wordt.

En dat heeft een reeks van rampen voor het onderwijs tot gevolg. Ik doe een(zeker niet volledige) greep in een willekeurige volgorde. Het gezag van leerkrachten is drastisch afgenomen, evenals het gezag van ouders. De school als een instituut dat in een afgebakende periode van het mensenleven kennis overdraagt, is gedevalueerd tot onderdeeltje van een leven lang leren. Kennis is niet meer van belang, het gaat vooral om emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen. De docent als leerkracht wordt dan vervangen door de docent als therapeut, en qua gezag komen kinderen minimaal op gelijke hoogte met de docenten. Bij motivatieproblemen in het onderwijs moeten leerkrachten vooral naar zichzelf kijken. Ze zijn blijkbaar niet kindgericht genoeg bezig, waardoor kinderen afhaken; het moet immers niet gaan om onderwijzen, maar om leren. Die kindgerichtheid leidt tot anti-intellectualisme in het onderwijs, maar ook tot niveauverlaging en diploma-inflatie. Na het loslaten, of in ieder geval sterk relativeren, van het klassieke curriculum is de school vooral de plaats waar maatschappelijke problemen moeten worden voorkomen of opgelost. Ouders en leerkrachten moeten het onderwijs steeds meer overlaten aan ‘deskundigen’ zoals pedagogen, maar die staan vaak in dienst van een politieke agenda. De ‘deskundigen’ praten vooral over het ‘hoe’ van het onderwijs, maar niet over het ‘wat’. Onderwijs is geworden tot ‘social engeneering’. Kort samengevat: het onderwijs is de weg kwijt.

Het echte leren

Het voorgaande komt nogal chaotisch en onsamenhangend over. Gelukkig brengt Furedi in zijn boek meer samenhang aan dan in bovenstaande alinea mogelijk is, maar de opsomming geeft juist op deze manier wel een indruk van het boek. En de conclusies zijn niet minder somber. Furedi heeft niet veel woorden nodig om samen te vatten wat er in het onderwijs gebeurt. ‘In Groot-Brittannië hebben docenten de laatste jaren de taak gekregen om kinderen onder andere te leren milieubewust te zijn, actieve burgers te zijn, het multiculturalisme te omarmen, discriminatie te bestrijden, zich te onthouden van homofobie, gezond te eten en zich overheidsrichtlijnen op het gebied van relaties en seksualiteit eigen te maken.’ Gaat dit over Engeland? Die aandacht voor alle mogelijke maatschappelijke problemen heeft er volgens de schrijver toe geleid dat het ‘echte leren’ in de verdrukking gekomen is. Furedi beschrijft vooral in tussenzinnen wat dat echte leren volgens hem inhoudt. Het gaat om het traditionele curriculum waarbij de ene generatie kennis van allerlei schoolvakken doorgeeft aan de andere. Hij citeert met instemming: ‘Deze vakken hebben zich zo ontwikkeld omdat ze domweg de efficiëntste en helderste methode vormen om om te gaan met de ongedifferentieerde massa verschijnselen waar wij in onze natuurlijke en sociale omgeving en in ons innerlijk leven van gevoelens en emoties mee te maken hebben.’

Vakkennis!

Terugkeer naar meer traditioneel onderwijs is volgens Furedi een oplossing voor vele problemen waar het onderwijs mee te maken heeft. Dat vraagt natuurlijk wel een andere docent dan we de laatste decennia hebben opgeleid: vakkennis is zijn belangrijkste vaardigheid. Vergelijk dat eens met onze SBL-competenties… De terugkeer van het gezag lezen, is kennis nemen van een dwarsdenker in het hedendaagse onderwijs. Dat kan beslist geen kwaad en behoedt voor eenzijdigheden. Een eenzijdigheid waar Furedi niet aan ontkomt.

Auteur: Frank Furedi
Uitgever: Meulenhoff J.M.
ISBN : ISBN 978 90 2908 629 5
Aantal pagina’s: 303 pagina's
Uitgegeven: april 2011 Uit het Engels vertaald door Willem van Paassen.
Prijs: € 19,95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen