Wie doet wat?

Of gij niet belooft en voor u neemt dit kind, als het tot zijn verstand zal gekomen zijn, waarvan gij vader en moeder zijt, in de voorzeide leer naar uw vermogen te onderwijzen, te doen en te helpen onderwijzen? …

Vraag 3 uit het Formulier om de heilige doop aan de kinderen te bedienen.

De vraag wordt wel gesteld welke taken van de godsdienstige opvoeding voor verantwoording van het gezin zijn, welke voor de kerk en welke voor de school. In de praktijk is er wel eens wrijving. Waar liggen de grenzen? Waar heeft het gezin zijn verantwoordelijkheid en waar de kerk en waar de school? Hoe moeten we dat afbakenen?

Het is een grote zegen als men zijn kinderen naar een school kan sturen waar het onderwijs gegeven wordt in overeenstemming met de geestelijke achtergrond van thuis. Toch blijven de ouders de eerste opvoeders. Daar waar de intiemste relaties zijn – en die zijn toch thuis? – is het geschiktste klimaat voor bewuste en onbewuste godsdienstige opvoeding.
Geen enkel godsdienstig onderwijs buitenshuis ontslaat de ouders van de plicht hun kinderen zelf ‘in de voorzeide leer te onderwijzen’. De eerste verantwoordelijkheid voor opvoeding en onderwijs blijft bij de ouders liggen. Kerk en school kunnen de gezinsopvoeding niet vervangen, maar slechts aanvullen.

Het is moeilijk aan te geven waar de taak van het gezin stopt en die van de kerk of de school begint. Je kunt dat niet goed afgrenzen en dat hoeft ook niet. De verantwoordelijkheden overlappen elkaar. Ze betreffen hetzelfde kind. Wat is het dan belangrijk dat men niet op een verschillende golflengte zit, maar op elkaar afgestemd is, wat het spreken over het ene nodige betreft. Of, om het nog duidelijker te zeggen: het kind mag niet in drie werelden leven, maar in één wereld, waarin dezelfde beginselen vanuit het Woord van God worden aangedragen voor het kinderleven.
Het moet ten diepste dezelfde zaken horen in het gezin, in de kerk en op school.

Wrijving komt er als het gezin te veel van de godsdienstige opvoeding afschuift naar de kerk en naar de school. Dan denken een vader en moeder dat ze niet kunnen vertellen en zelfs niet kunnen bidden met hun kind. De juffrouw kan veel beter vertellen; psalmversjes moeten ze maar op school leren. En wat de geloofsleer betreft, daar zijn toch de ouderlingen en daar is toch de dominee voor?
Laten zij dat maar doen, die kunnen dat veel beter dan wij, zo is dan de mening.

De school maakt de ouders dan terecht verwijten dat er thuis zo weinig aan godsdienst gedaan wordt.
Onderzoeken hebben aangetoond dat een gemis aan godsdienstige opvoeding thuis, op school niet goed gemaakt kan worden.
De kerk klaagt over een school waar het kind van de kerk vervreemdt omdat men anders over zaken spreekt dan in de kerk geleerd wordt. Zo dreigt het kind in drie verschillende werelden terecht te komen.

Een wrijving tussen school en kerk trekt niet zelden af van de kerk.
Zo’n wrijving behoort er niet te zijn.
Daarom is het ook zo’n groot verlies als de scholen een officiële band met de kerk verliezen. Kinderen moeten zowel thuis als in de kerk of op school hetzelfde voorgehouden worden, vanuit het Woord van God.
Als een school van de plaatselijke kerk dreigt weg te groeien, moet er meer aandacht zijn voor het godsdienstonderwijs dat daar aan de jeugd van de gemeente wordt gegeven.

Vragen:
1. O ver welke kernzaken dienen gezin, school en kerk op dezelfde golflengte te zitten?
2. Met name op onze reformatorische VO-scholen komen kinderen onvermijdelijk in aanraking met de breedte van onze gezindte. Wat vraagt dat respectievelijk van het gezin, van de school en van de kerk?

In de rubriek Bepeinzen worden teksten over opvoeding, onderwijs, leidinggeven etc. geplaatst. Teksten worden gekozen uit het werk van schrijvers uit onze lange traditie, maar eveneens van hedendaagse schrijvers. Aan elke tekst worden enkele vragen toegevoegd. Daardoor kunnen de teksten ook gebruikt worden als bezinningsmoment, hetzij persoonlijk, hetzij in vergaderingen van teams, besturen ed.

Cees Dubbeld
Directeur BS Het Kompas te Montfoort

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen