Ouderbetrokkenheid als medicijn tegen schoolkwaaltjes

Het adviesbureau CPS heeft de termen ouderbetrokkenheid 1.0, 2.0 en 3.0 geïntroduceerd.

1.0
De school zendt informatie naar de ouders. Hierbij gaat het om communicatie waarbij de school het moment, de vorm en de inhoud van de informatie bepaalt.

2.0
De school zendt informatie naar de ouders en de ouders kunnen informatie terugzenden.
De informatie is een verzameling van tweezijdig zenden, zonder dat er sprake is van een samenwerking.

3.0
De school en de ouders delen en zoeken samen naar nieuwe informatie met een voor beide partijen helder doel: de ontwikkeling van het kind, de leerling.

LAURA ZWOFERINK
Onderwijsadviseur Driestar educatief, voorzitter werkgroep Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

Quickscan brengt ouderbetrokkenheid in kaart

‘Om scholen goed te kunnen begeleiden, wilden wij bij Driestar educatief een instrument in handen hebben dat de samenwerking tussen ouders en school in beeld brengt. Daarom hebben docenten en onderwijsadviseurs een quickscan ontwikkeld.
Deze scan is gebaseerd op de zes typen van dr. J.L. Epstein en op de eigen visie met betrekking tot ouderbetrokkenheid. Ouders én leerkrachten kunnen op een eenvoudige manier de scan digitaal invullen. De uitslag van de scan wordt met de school besproken. Bekeken wordt hoe de huidige situatie is en welke acties er ondernomen moeten worden om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Dat levert vaak interessante dingen op!
Het mooie is dat de scan verschillende aspecten in beeld brengt. In de media lijkt ouderbetrokkenheid vooral te gaan om de betrokkenheid van ouders bij de school en bij het leren. Onze scan kijkt veel breder, bijvoorbeeld naar aspecten als de samenwerking rond de opvoeding, communicatie en de ervaringen van de ouders met betrekking tot de informatie en ondersteuning door school bij het leren thuis.

Persoonlijk contact
Ik merk dat er op scholen al veel gedaan wordt aan ouderbetrokkenheid, maar dat de focus te weinig is gericht op de verbetering van het persoonlijk contact. Er vinden informatieavonden en inloopochtenden plaats, en ouders doen veel vrijwilligerswerk in de school, maar dat betekent niet dat er goede gesprekken plaatsvinden over het kind tussen ouders en de leerkracht. Belangrijk vind ik dat leerkrachten proberen om al in de eerste weken van het schooljaar persoonlijk contact te hebben met de ouders van alle leerlingen. Ouders kunnen namelijk een schat aan informatie geven over hun kind, waar je als leerkracht je voordeel mee kunt doen. Aan leerkrachten geef ik daarom altijd het advies: ‘Zie zo’n gesprek als een kans, niet als een bedreiging. Ouders zijn ervaringsdeskundigen, je hebt hen echt nodig!’

Godsdienstige opvoeding
Wat ik me weleens afvraag is of de godsdienstige opvoeding voldoende een plek krijgt in de gesprekken tussen ouders en leerkrachten. Natuurlijk is het goed dat we de resultaten en het welbevinden van het kind bespreken. Maar stellen we de vragen en de beleving van het kind op godsdienstig gebied ook aan de orde tijdens onze oudergesprekken? Als het goed is, is ouderbetrokkenheid op onze scholen sterk gekoppeld aan de christelijke opvoeding en dus aan de pedagogische visie en identiteit van de school. Ouderbetrokkenheid is daarom voor mij geen hype, maar juist van wezenlijk belang!

Open en kwetsbaar
Mijn collega’s en ik signaleren in de uitslagen van de scans een opvallende trend. Scholen zijn positief over de belangstelling die zij tonen voor de thuissituatie, terwijl ouders daar veel minder tevreden over zijn. En andersom: ouders zijn positief over het begeleiden van het leren thuis, terwijl leerkrachten vinden dat de ouders te weinig doen. Betekent dit dat de beleving van de ene partij niet goed in beeld is bij de ander? Of betekent het dat het makkelijk is om kritisch te zijn over de ander, in plaats van kritisch te zijn op jezelf? Wat zouden we het onszelf een stuk makkelijker maken als we open en kwetsbaar naar elkaar zijn! Wanneer we onze wederzijdse verwachtingen uitspreken, onze zorgen en moeiten rondom het kind of de thuissituatie delen, komen we verder.
Onze scan an sich is geen middel om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Het is een hulpmiddel dat in kaart brengt wat al goed gaat en wat om verbetering vraagt.
Op basis van de resultaten kan de school aan de slag om de samenwerking tussen ouders en school te versterken.
En dat is een prachtig proces!’

KORSTIAAN KARELS
Onderwijsadviseur bij Ds. G.H. Kerstencentrum

Met elkaar vormgeven aan een gemeenschap die steunt op gedeelde Bijbelse waarden

‘Ouderbetrokkenheid als thema voor DRS-magazine. Op de reformatorische school zitten kinderen van ouders die onder ede beloofd hebben hun kinderen ‘in de voorzeide leer te (…) doen onderwijzen…’ Van zulke ouders mag je toch veronderstellen dat zij betrokken zijn.
Hoe komt dit thema dan zo ineens op de agenda?
Dat gaat ongeveer zo. Eén: Er is een maatschappelijk probleem. Twee: De politiek stelt daar vragen over. Drie: Het probleem is te complex voor een debatje in de Tweede Kamer, dus we vragen de Onderwijsraad om het uit te zoeken. Vier: Na een paar maanden verschijnt een rapport, compleet met conclusies en aanbevelingen. Vijf: De politiek neemt kennis van het rapport en de ambtenaren van het ministerie van Onderwijs worden geïnstrueerd om er werk van te maken. Zes: Dat doen zij projectmatig.

Maatschappelijk probleem
Zo is het ook ongeveer gegaan met ouderbetrokkenheid. Het maatschappelijke probleem (1) was het feit dat alle overheidsbemoeienis om gedragsproblemen op scholen te verminderen en de opbrengsten te verhogen onvoldoende effect had. Het debat (2) speelde in 2008. Het rapport van de Onderwijsraad (3) heette ‘Ouders als partners’ en een van de conclusies was (4) dat ouderbetrokkenheid ertoe doet bij het verhogen van de opbrengsten. De ambtenaren zijn aan zet (5) en als je nu googelt op School & Ouders vind je zowaar een Facebook thema-pagina als restant van dit project (6). Je komt hier van alles te weten over hoe je ouderbetrokkenheid op school kunt vergroten.
Deze week sprak ik een directeur van een reformatorische school die iedere morgen bij de deur staat als de kinderen binnenkomen. Hij merkt het als Marietje al een paar dagen achter elkaar wat wit om de neus is en vraagt moeder wat er is. Marietjes moeder zat er zelf ook mee, maar het was eigenlijk te klein om er met de leerkracht over te beginnen. Nu blijkt de directeur het opgemerkt te hebben…
Ouderbetrokkenheid is voor deze directeur geen thema, geen politiek, geen kwaliteitscriterium en geen agendapunt. Deze directeur is vanuit een natuurlijke houding, gevoed door diepe waarden, betrokken op de ouders en de kinderen. Letterlijk zei hij: ‘Ik kan er niet tegen dat ik kinderen en ouders zie lijden’.
Vanuit deze betrokkenheid richt de aandacht van de directeur en zijn collega’s zich op de gemeenschap als geheel. Ouderbetrokkenheid in de optiek van deze schooldirecteur is ‘zorgen voor elkaar’.
Betrokkenheid van de school op de ouders leidt als vanzelf tot betrokkenheid van de ouders op de school. Met elkaar geven we vorm aan een gemeenschap die steunt op gedeelde Bijbelse waarden. Elke vorm van schoolontwikkeling zal bij moeten dragen aan dit doel. Met de opbrengsten komt het dan ook wel goed.

Leeg
Inmiddels zijn de meeste subsidiepotten leeg en dat is misschien maar goed ook. Dan kunnen leerkrachten weer op ouderbezoek en kan de directeur in gesprek met de moeder van Marietje. We zetten onze doelen netjes in het schoolplan om vervolgens snel bij de deur te gaan staan. Dat is de plaats waar we ouders en kinderen in de ogen kijken.’

Vormen van ouderbetrokkenheid

De amerikaanse dr. Joyce Epstein heeft onderzoek gedaan naar ouderbetrokkenheid. Haar onderzoek heeft veel invloed, ook in nederland. Adviesorganisaties maken gebruik van Epsteins inzichten. Zij onderscheidt zes vormen van betrokkenheid van ouders bij de school.

- Voorwaardenscheppende rol van ouders. Bijvoorbeeld het zorgen voor een klimaat thuis waarin het leren op school wordt ondersteund.
- Communicatie. De school moet helder en duidelijk naar ouders communiceren. ouders kunnen hierop reageren.
- Vrijwilligerswerk. Ouders kunnen worden ingezet voor allerlei zaken in en om de school. Overeten, voorleesmoeders, helpen bij excursies, enzovoort.
- Huiswerk. Het ondersteunen van hun kinderen bij het huiswerk.
- Inspraak. Het formeel meepraten op school over beleid. dat kan in de medezeggenschapsraad zijn, maar ook in een oudercommissie of op een informatie-avond.
- Actief zijn in de gemeenschap waar ouders en school deel van uitmaken. In het geval van christelijke scholen kan gedacht worden aan kerkelijke activiteiten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen