Allemaal anders

In een oudere groep zou het spannend zijn, zo'n eerste les uit een methode over seksuele vorming. Juf Marian heeft jaren groep 3 gehad en herinnert zich de zenuwachtige en lacherige sfeer onder de kinderen goed. Zo gaat het niet in groep 1. Onbevangen kijken ze elkaar in de ogen wanneer de juf de opdracht geeft om elkaar eens goed te bekijken. ‘Jij hebt blauwe ogen’, zegt de donkere Matthias tegen z'n blonde buurvrouw. ‘En jij bruin. Met wit!’, giechelt ze terug.

Knotje

De eerste vraag van de juf vinden ze eenvoudig. ‘Wie heeft alles wonderlijk gemaakt?’ Enthousiast gaan de vingers in de lucht. ‘De Heere God!’ Bij de vraag ‘Wat heeft Hij dan wonderlijk gemaakt?’ helpt de juf een handje. ‘Inderdaad, de dieren. En niet alleen de dieren, maar ook jou, en jou, en jou.’ Stuk voor stuk wijst ze de kleuters aan. ‘En dat heeft Hij heel mooi gedaan. Kijk nog maar eens een keer goed naar elkaar en vertel eens aan je buurman of buurvrouw: wat vind je mooi aan elkaar?’ De kinderen strooien met complimentjes. ‘Jij hebt leuke haren.’ ‘Ik vind jouw trui heel mooi!’

Juf Marian tovert handpop Saar tevoorschijn. ‘Heb je gezien, Saar, dat deze kinderen in de klas er allemaal verschillend uitzien? Zie jij ook dat Lindsey een mooi knotje heeft?’ Vragend draait ze zich naar Daniël. ‘Zeg Jesse, waarom heb jij eigenlijk geen knotje?’ Jesse weet het wel. Grijnzend antwoordt hij: ‘Omdat ik een jongetje ben!’

Verschil

Op het digibord haalt de juf een foto van een jongen en een meisje naar voren. Wat hét verschil is tussen jongens en meisjes vinden de kleuters lastig. Ze blijven steken bij ‘lange haren’ en ‘andere kleren’, maar de juf houdt vol en blijft hen bevragen. ‘Als een vrouw een baby krijgt, net als de moeder van Lindsey, dan heeft het kindje nog geen kleren aan, toch? Waaraan kun je dan zien of het een jongetje of een meisje is?’ Marit komt in de buurt. ‘De billen!’ De juf helpt. Ze benoemt de verschillende geslachtsdelen en vraagt welke namen de kinderen er thuis aan geven. Lastig vindt ze zo'n les niet, zegt Marian Kok later. ‘Ik vind het helemaal leuk. Andere leerkrachten vinden het spannend om deze lessen te geven, maar ik niet. Ik vind het belangrijk dat kinderen vertrouwd raken met dit onderwerp. Er is veel schroom als het over seksualiteit gaat. Ik probeer naar voren te brengen dat het iets moois is en wil hun leren dat ze er respectvol over moeten praten.’

Geheimpje

Verschillende emoties komen voorbij op het digibord. Een foto van een huilend meisje trekt de aandacht. Angelique vertelt dat ze net ook nog moest huilen, omdat ze van het muurtje af is gevallen. Rachel moet huilen als iemand haar pijn doet. Juf Marian vertelt dat het meisje op de foto bang is en daarom verdrietig kijkt. ‘Net hadden we het over billen, hè. In Wonderlijk gemaakt gaat het daar ook over. De Heere heeft gezegd: de billen van Jesse zijn helemaal van Jesse.’ Ze wijst de kleuters erop dat hun geslachtsdelen echt iets van henzelf zijn en dat ze die niet zomaar aan anderen moeten laten zien. ‘Het is verkeerd als andere mensen daar willen voelen. Dan moet je zeggen dat je dat niet wilt. Dat is privé. Ook al zegt iemand dan dat het een geheimpje is tussen jullie twee, dan toch moet je het tegen iemand anders vertellen.’

‘Zeg Jesse, waarom heb jij eigenlijk geen knotje?’

Juf Marian Kok

Niet minder

De juf pakt Rikki van Guido van Genechten erbij, het bekende prentenboek over het konijn dat als enige een hangend rechteroor heeft en daarom uitgelachen wordt. Op allerlei grappige manieren probeert hij daar iets aan te doen, omdat hij hetzelfde wil zijn als de andere konijntjes. Uiteindelijk accepteert hij dat hij anders is en verandert van een boos konijntje in een gelukkig konijntje. De kinderen kunnen de boodschap – anders zijn betekent niet dat je minder bent – prima in hun eigen woorden samenvatten. ‘Wat een leuk boekje’, roept Ruth spontaan.

David laat weten dat hij moe is en dat hij naar mama toe wil. De kleuters knikken: het wordt inderdaad tijd voor iets anders. De juf rondt af en vat de les samen. ‘Wat hebben we geleerd van Wonderlijk gemaakt? Wat is het verschil tussen een jongen en een meisje?’ De lange haren blijken hardnekkig, maar de basis is gelegd. Het is tijd om te kleuren en te spelen in de hoeken.

Johan Stam
Directeur van de Rehobothschool in Waddinxveen.

‘Fijn is dat we van ouders horen dat ze echt effect merken’

‘Op de Rehobothschool besteden we veel aandacht aan sociale veiligheid en de weerbaarheid van kinderen. Dat de overheid dit via wetgeving verplicht stelt is begrijpelijk en ook goed. Het zou mooi zijn als de Onderwijsinspectie tijdens schoolbezoeken dit aspect ook aandacht geeft. Momenteel richt het toezicht zich wel erg eenzijdig op de onderwijsresultaten.
Sociale veiligheid krijgt bij ons de aandacht door Wonderlijk gemaakt. Omdat deze methode zich vooral richt op seksuele opvoeding, gebruiken we ook de Kanjertraining. Deze methode besteedt veel aandacht aan groepsdynamiek en sociale omgang. Het sterke punt van de Kanjertraining vind ik dat er niet alleen gekeken naar de pester en de gepeste, maar dat de hele groep verantwoordelijk wordt gemaakt.
Ik hoop dat we hierdoor op school een sfeer creëren waarin kinderen openheid ervaren om te zeggen wanneer er pestsituaties zijn. Fijn is dat we van ouders horen dat ze echt effect merken.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen