Geen recepten, maar principes

Driestar educatief zet fors in op leiderschap. Waarom eigenlijk? Gerben Heldoorn en Thea de Mots zijn ervan overtuigd dat de persoon van de schoolleider onmisbaar is het team. ‘Leiders hebben invloed op alle aspecten van de werkomgeving, maar vooral op de medewerkers. Bij een goede leider in een stimulerende cultuur kunnen medewerkers hun eigen talenten ontwikkelen. Als zij erkenning ontvangen voor hun resultaten en met elkaar een lerend team vormen, komt dat de onderwijskwaliteit ten goede. Daardoor ontwikkelen scholen zich.’

Authenticiteit

In de visie van Driestar managementadvies gaat het bij leiderschap vooral om de persoon van de leider. Dat betekent dat je het niet uit een boekje kunt leren, maar er is vooral reflectie nodig. Alex van Emst, expert op het gebied van leidinggeven en professionele cultuur, onderscheidde persoonlijk leiderschap bewust van bedrijfsmatig en onderwijskundig leiderschap. Heldoorn: ‘We koppelen in onze begeleiding de theorie altijd aan een praktische vraag. Natuurlijk kunnen we het hebben over de theorie van de professionele cultuur, maar uiteindelijk gaat het erom wie de schoolleider is in die cultuur. Welk voorbeeldgedrag laat hij zien binnen zijn school?’ Het vak van schoolleider is complex, er zijn stevige mensen voor nodig. Als schoolleiders niet vanuit authenticiteit kunnen handelen, zie je problemen ontstaan. De Mots: ‘Een beroemde chefkok verklaarde zijn succes met deze woorden: “Ik heb geen recepten, maar werk vanuit principes.” Dat is een goede samenvatting van onze visie op leiderschap. Een goede leider word je door ervaring, door zelf principes te ontwikkelen die bij jou als leider passen én bij jouw team. Persoonlijke inzichten verwerf je door te leren van je fouten en te reflecteren op je eigen gedrag en goede voorbeelden van anderen. De randvoorwaarden? Een zelfkritische houding, willen leren van feedback en de drijfveer om steeds beter te worden in je vak.’

‘Het tekort aan schoolleiders vormt een bedreiging voor het onderwijs’

Thea de Mots

Nieuwe leiders

Driestar managementadvies participeert in Penta Nova, de opleiding voor schoolleiders. Daarnaast zijn er verschillende trajecten voor schoolleiders: een individueel coachingstraject, werkplaatsen en leergangen met VGS voor herregistratie. Om nieuw talent te ontdekken is recent een leiderschapsoriëntatietraject opgezet, ook weer met VGS. Heldoorn vertelt: ‘In oktober hebben we in Nunspeet en Ridderkerk een bijeenkomst gehouden, gericht op mensen in het bedrijfsleven. Ze werken nu niet in het onderwijs, maar overwegen of een leidinggevende baan iets voor hen zou zijn. Die twee avonden waren een sprong in het diepe.
Gaan er mensen komen? We waren verrast over de opkomst: in totaal waren 55 mensen aanwezig.’ Heldoorn merkt dat in het onderwijs een zekere angst heerst voor zij-instromers, omdat het mensen zijn die zelf niet voor de klas hebben gestaan. ‘Onderwijskundig leiderschap is echter maar één aspect. Natuurlijk is het belangrijk, maar binnen een school is vaak al veel deskundigheid aanwezig. Als een schoolleider die expertise goed weet te benutten, hoeft het ontbreken van onderwijservaring geen belemmering te zijn. Vooral belangrijk is persoonlijk leiderschap. Dat heb je of dat heb je niet.’

Bedreiging

Op deze avonden komt een vervolg. Heldoorn: ‘We peilen bij de bezoekers waar zij behoefte aan hebben. Willen ze een dag meelopen? Willen ze een individueel gesprek of juist nog een bijeenkomst? Het directeurentekort gaat ons aan het hart.
Dit traject voor zij-instromers kan mogelijk bijdragen aan het vinden van goede schoolleiders.’ De Mots benadrukt: ‘Als een school geen leidinggevenden heeft, gaat het binnen kortere of langere tijd niet goed met die school. Het tekort aan schoolleiders vormt een bedreiging voor het onderwijs. Ook binnen scholen bieden we leiderschapsoriëntatietrajecten aan, omdat daar genoeg mensen met leidinggevende capaciteiten rondlopen. Zij kunnen dan ontdekken of een leidinggevende functie bij hen past.’ Heldoorn: ‘Toen ik zelf als directeur werkte, ging ik ook altijd in gesprek met bijvoorbeeld een ib’er of bouwcoördinator van wie ik dacht: misschien is een functie van schoolleider iets voor hem of haar. Het spotten van leidinggevenden is belangrijk.’

Leren in de praktijk

Voor zittende schoolleiders biedt de organisatie onder andere de genoemde werkplaatsen aan. Heldoorn: ‘Een directeur schaakt op zo veel borden en moet zowel organisatorisch als beleidsmatig sterk zijn. Tijdens de werkplaats, een professionele leergemeenschap, komen schoolleiders bij elkaar om te reflecteren op hun vak en persoon. Coaching on the job is een prachtige mogelijkheid binnen deze werkplaatsen’, vindt Heldoorn. ‘Een schoolleider kan het bijvoorbeeld lastig vinden om een vergadering te leiden. Als coach woon ik dan zijn vergadering bij en na afloop reflecteren we samen op zijn rol. Ik zie dan dat leren in de praktijk een effectieve manier van leren is.’ De werkplaatsen zijn zo’n negen jaar geleden voor het eerst binnen Driestar educatief toegepast. De Mots: ‘Rens Rottier kwam in contact met Alex van Emst. Van Emst ging op het Friesland College een soort werkplaats starten. Rottier was erg enthousiast over dit concept en wilde dit ook binnen Driestar educatief uitproberen. We zijn begonnen met een werkplaats voor onze eigen managers. We vinden het namelijk belangrijk om eerst dingen zelf uit te proberen voordat we ermee aan de slag gaan binnen de scholen. In deze werkplaats merkten we dat de verbinding van wie je bent en hoe je het doet, in relatie tot de context en functie die je hebt, veel kan opleveren. Daarna zijn er werkplaatsen gekomen voor diverse doelgroepen, zoals intern begeleiders en startende of juist meer ervaren leraren. Nadenken over persoonlijk leiderschap is namelijk niet alleen voor schoolleiders belangrijk, maar voor iedereen. Het levert je bruikbaar zelfinzicht op, omdat je je bewust wordt van je eigen drijfveren en die weet te verbinden aan je dagelijks werk.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen