STEEDS DIGITALER

De uitgever waar Boers voor werkt, houdt de ontwikkelingen in de onderwijsmarkt scherp in de gaten. ‘Wij zien dat scholen toe willen naar vernieuwend onderwijs en dat digitalisering daar invloed op heeft. Het gebruik van ICT wordt door veel schoolbesturen actief gestimuleerd, vaak ter ondersteuning en versterking van het leren. Lesmethodes bestonden voorheen vaak uit boeken. Nu zien we verschillende verschijningsvormen: zowel boeken en digitaal of volledig digitaal. Een groeiende groep docenten vindt het belangrijk dat leerlingen zelfstandig kunnen werken en daarbij directe feedback krijgen van de digitale lesmethode. Voor bijvoorbeeld rekenen en taalonderwijs zijn daar al veel programma’s beschikbaar. We maken een rijke interactieve leeromgeving waarbij leerlingen meerkeuzevragen krijgen, open vragen, slepen, schrijven, echt van alles. Een docent kan op zijn dashboard zien op welk onderdeel leerlingen uitvallen. Er zijn scholen die kiezen voor een volledig digitale methode. Die vraag is vooral opgekomen na de komst van de iPad in 2010. Wij zien dat digitalisering een bijdrage kan leveren aan efficiënter en effectiever leren door het geven van onmiddellijke feedback.’

Jaartallen

Meerkerk wil als uitgever van methodes vooral de docenten faciliteren. ‘Wij vinden dat de docent de regie over het onderwijs moet behouden. Ook willen we niet alles digitaal maken, dat willen docenten en leerlingen zelf ook niet. We zijn op zoek naar tussenvormen. Digitaal materiaal wordt alleen ingezet bij methodes als het meerwaarde heeft. De mogelijkheden van een digitale methode liggen inderdaad bij de reproductie en het oefenen van kennis. Digitale methoden geven onmiddellijk feedback en kunnen extra stof aanbieden. Denk aan jaartallen oefenen, is iets een feit of een mening, een oorzaak of een gevolg. Voor de vormende kant van het onderwijs blijft de docent en de interactie van mens tot mens onmisbaar. Ga eens een discussie aan met de klas, laat leerlingen samenwerken.’

Boers: ‘Wij zien allerlei vormen van lesmethodes. Sommige methodes richten zich meer op de leerling, andere meer op de leraar. Als bedrijf zijn we in die zin volgend aan de trends die we zien op scholen. Een paar jaar geleden was docentgestuurd of leerlinggestuurd onderwijs nog veel meer een tegenstelling, nu loopt dat meer door elkaar. Wij willen vooral meehelpen het leren zo optimaal mogelijk te laten verlopen.’

Blind

Meerkerk: ‘Een docent mag nooit blind een methode volgen. Hij dient na te denken over wat hij wil bereiken met zijn lessen. Binnen de methode kan hij ook differentiëren voor zijn leerlingen. Digitale methodes bieden dan wel veel mogelijkheden.’ Boers vult aan: ‘Werken met digitale methodes vraagt ook andere pedagogisch-didactische kwaliteiten van docenten. Zeker nu digitale methodes steeds interactiever worden. Soms vinden docenten dat spannend en hebben ze ook nog graag een gewoon boek om op terug te kunnen vallen.’

Ingelogd

Meerkerk ziet kansen voor de digitale methode voor het maken van huiswerk: ‘Aan de geschiedenismethode waaraan ik meewerk is een digitale omgeving met vragen gekoppeld. Leerlingen krijgen de opdracht die thuis te maken. We kunnen volgen via sitestatistieken hoe vaak er wordt ingelogd. We zien een enorme piek ’s avonds tussen 19 uur en 21 uur. Dat werkt echt heel goed. Een docent hoeft in de toekomst geen schriften te controleren maar krijgt automatisch een rapportje toegestuurd wie nog niet heeft ingelogd. Ook kan de volgorde van de vragen of zelfs welke vragen leerlingen krijgen worden aangepast, wat kopieergedrag tegengaat. Je krijgt dat nooit helemaal weg, maar dat was nu ook al niet zo met overschrijven van elkaars schrift.’

Papier

Zowel Boers als Meerkerk verwachten dat het papieren lesboek nog wel even zal blijven bestaan. Boers: ‘Sommige docenten hechten aan het boek, steeds meer docenten willen bewegen tussen methode uit boek en digitaal. Dat kan een mooie rijkheid voor het leren opleveren.’ Meerkerk vult aan: ‘Wij vinden geconcentreerd lezen ook een belangrijke vaardigheid en dat is nog steeds het prettigst vanaf papier. Daarom blijft het boek belangrijk.’

Eigen methoden

Er zijn ook stemmen die beweren dat een docent in de toekomst helemaal geen methode meer nodig heeft omdat hij al zijn informatie voor het geven van lessen van internet haalt. Zowel Meerkerk als Boers zijn hier sceptisch over en sommen een flink aantal bezwaren op. Boers: ‘Alle lessen zelf ontwikkelen is erg veel werk voor een docent. Niet veel docenten zullen dit gaan doen. Overdraagbaarheid, continuïteit en doorlopende leerlijnen zijn voor individuele docenten nu eenmaal moeilijk te realiseren. Wat we wel veel zien is dat docenten de methode willen verrijken met eigen materialen. ‘Meerkerk vult aan: ‘Fragmentatie ligt op de loer. Gaat de docent alle eigen hobby’s in de les inbrengen? Hoe zorg je dat iets overdraagbaar is naar een collega als je bijvoorbeeld ziek bent of weggaat? Hoe bewaak je het kwalitatieve niveau? Er zijn veel vragen over te stellen. Ik zie dat nog niet gebeuren. Wel juichen wij het toe als docenten kritisch zijn op de inhoud en didactiek die zij hanteren.’

‘Een docent mag nooit blind een methode volgen’

Arjan Meerkerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen