AAN DE SLAG MET OPVOEDINGSIDEALEN

De kenniskring Opvoedingsidealen in de praktijk van Driestar educatief deed vier jaar lang onderzoek naar de opvoedingsidealen van ouders. De opbrengsten hiervan zijn onder andere verwerkt in een boek dat onlangs verscheen bij uitgeverij De Banier: een cursusboek waarin vanuit de Bijbel het handelen in de opvoeding wordt verbonden aan achterliggende wensen, zogenaamde opvoedingsidealen. Aan de hand van dit boek kunnen ouders hun persoonlijke opvoedingsidealen achterhalen en spiegelen aan de manier waarop ze er in hun eigen gezin invulling aan geven. Annemarie Veenstra, onderzoeker bij Driestar educatief, legt uit wat het doel is van het boek: ‘Tijdens opvoedkringen gaan gesprekken nogal eens over hoe het zou moeten. Daar gaat dit boek niet over. Wij willen juist dat ouders nadenken over de vraag: wat wíl ik graag voor mijn kind? En: hoe begeleid ik het naar een zelfstandig, verantwoordelijk leven? Het werkt voor veel ouders motiverend om over deze vragen na te denken. Wanneer zij helder hebben wat zij in de opvoeding belangrijk vinden, helpt het hen om hieraan vast te houden en om er met hun kind over te praten. Tegelijkertijd voorkomt het dat ouders onnodig energie geven aan iets wat er bij nader inzien minder toe doet.’

Godsdienstig ideaal

De auteurs stimuleren de bewustwording van opvoedingsidealen vanuit het ideaal van een gelovig kind, met daaromheen de idealen van een gelukkig, sociaal, zelfstandig, succesvol en verantwoordelijk kind. Veenstra: ‘We vonden het vanzelfsprekend om te starten met het ideaal van een gelovig kind. Toch kunnen we op grond van ons onderzoek concluderen dat lang niet alle ouders uit onze achterban in de eerste plaats het verlangen hebben dat hun kind een gelovig kind mag zijn. Maar liefst 40% van de ruim 600 ouders die onze online vragenlijst hebben ingevuld, noemen geen godsdienstig ideaal op onze open vraag naar wat zij voor hun kind verlangen.

Uit de antwoorden van diezelfde ouders op onze gesloten vragen blijkt juist dat zij het juist heel belangrijk vinden dat hun kind zich laat leiden door de Bijbel. We kunnen niet goed verklaren hoe dat komt. Wel merken we verlegenheid; sommige ouders vinden het lastig om over zulke zaken te praten.’

Verlegenheid

Hoewel het boekje vooral bedoeld is voor ouders, vindt Veenstra dat het spreken over opvoedingsidealen niet alleen voorbehouden is aan ouders onderling. ‘Educatief partnerschap gaat niet alleen over schoolresultaten en de plaats van een kind in de groep. Het gaat ook over de persoonlijke ontwikkeling van kinderen. Opvoedingsidealen zijn onderdeel van onze identiteit die we zo graag aan onze kinderen willen meegeven.’

Ook bij christelijke leraren kan verlegenheid zijn om over deze dingen te spreken. Toch zou Veenstra het mooi vinden wanneer zij met ouders ook spreken over de (gezamenlijke) christelijke opvoeding. ‘Een collega zei eens tegen me dat hij het jammer vond dat de leerkrachten van zijn kinderen tijdens oudergesprekken nooit vragen wat ouders merken van de christelijke identiteit van de school en in hoeverre zij ervaren dat school en gezin hierin gezamenlijk optrekken. Zo zou het op onze scholen niet moeten gaan. We hebben tenslotte de opdracht kinderen op te voeden in de vreze des Heeren. Daarom moeten we er ook zeker met elkaar over praten.’

Identiteitsgesprek

Volgens Veenstra kan het leraren ook verder helpen als zij ouders vragen naar hun opvoedingsidealen. ‘Dat geeft zo veel inzicht! Een mooi voorbeeld hiervan is de pilot van het Wartburg College waar ik ook als onderzoeker bij betrokken ben. Deze scholen willen het educatief partnerschap met ouders uitbouwen door hen uit te nodigen voor een welkomstgesprek. Alle ouders die voor het eerst een kind aanmelden bij de school krijgen een gesprek met een docent die lesgeeft in de eerste klassen of met een directielid. Het gesprek gaat vooral over de identiteit van de school en hoe de ouders hier tegenover staan. Daarnaast is er ook ruimte om te spreken over de betrokkenheid van ouders bij het huiswerk van hun kind. Met deze gesprekken wil het Wartburg College het vertrouwen en de samenwerking tussen school en ouders bevorderen.’

Dat leraren ouders op kunnen scherpen blijkt ook uit een situatie waarover een moeder vertelde toen Veenstra haar interviewde. ‘De moeder vertelde dat ze het altijd belangrijk vond haar dochter op te voeden tot een sociaal persoon. Ze hamerde er bij haar kind op dat ze rekening moest houden met anderen. Door een tienminutengesprek met een docent van haar dochter kwam ze tot een ander inzicht. Hij zei: “Een sociaal kind zijn betekent niet alleen dat je rekening houdt met anderen, maar ook dat je verwacht dat een ander rekening houdt met jou.” De moeder heeft deze opmerking van de leraar van haar dochter ervaren als een echte eyeopener. Het ideaal van een sociaal kind bleef voor haar belangrijk, maar de invulling ervan zag er daarna echt anders uit.’

‘Wij willen dat ouders nadenken over de vraag: wat wíl ik graag voor mijn kind?’

Annemarie Veenstra

MATERIAAL VOOR EEN CURSUS, KRING OF ECHTPAAR

De allerbeste wensen. Aan de slag met opvoedingsidealen is geschreven door Marianne Golombek, Annemarie Veenstra en Elsbeth Visser. Elk hoofdstuk bevat informatie over een opvoedingsideaal, voorbeelden, verwerkingsopdrachten, verdiepingskaders en een Bijbelstudie. Het boek is geschikt voor een kring of cursus over opvoeden, maar men kan er ook individueel of als echtpaar mee aan de slag.

Het boek is voor € 12,95 verkrijgbaar in de webwinkel van Driestar educatief.

Carola’s zoontje Daan (6) vindt het heel vervelend om ergens handen te schudden bij aankomst. Of het nu op visite bij een oom is of op een afspraak bij de dokter – hij vindt het altijd lastig. De verwachting dat hij op dat formele moment iets moet doen, schrikt hem af. Carola twijfelt of ze hem hierin vrij moet laten of dat ze hem moet dwingen om een hand te geven.

Uit: De allerbeste wensen, pagina 90.

‘We worden er zo moe van’, verzuchten Henk en Marije. Henk zit ’s avonds met enige regelmaat met Maarten (10 jaar) aan de tafel om rekensommen, spelling of plaatsnamen te oefenen. Zonder hun hulp lijkt daar weinig van terecht te komen, maar het helpen geeft voortdurend spanning. Voor Maarten is het steeds weer ervaren dat het niet lukt en dat is ook voor zijn ouders frustrerend. ‘Ik merk dat ik door alles ook minder kan hebben. Ik ben sneller geïrriteerd en reageer dan kortaf tegen mijn kinderen’, noemt Henk. Ze weten niet zo goed wat ze het beste kunnen doen.

Uit: De allerbeste wensen, pagina 131.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen