Petrus Dathenus.

Toen m'n mederedacteur in z'n kerkgeschiedenis ook den naam van Petrus Dathenus noemde, is wellicht bij vele lezers, gelijk me van enkelen bleek, de begeerte levendig geworden van dezen grooten man, van wien velen geen anderen indruk hebben dan van „een oproerigen kruier" iets meer te vernemen. Zij die in de gelegenheid zijn zich het werk aan te schaffen, verwijs ik gaarne naar de schoone disertatie van Ds. Th. Ruys, Petrus Dathenus.
Mij is geen waardiger, vollediger, juister boek bekend over den Ouden Psalmberijmer dan dit werk en ik putte er vele gegevens uit, voor het opstel, dat ik schrijven wil voor hen, wien 't aanschaffen en lezen van eene dissertatie bezwaar mochte zijn, en die toch van hem, die zulk een grooten invloed op geheel ons kerkelijk Nederland heeft geoefend (1) en wiens psalmberijming bij vele onzer gemeenten nog lief is gaarne nader kennis nemen.
Te Mont, Cassel in Vlaanderen werd 1531 Petrus Dathenus uit Roomsche ouders geboren die hem op jeugdigen leeftijd reeds zonden naar het Carmeliten klooster te Yperen.
Yperen toch vormde in die dagen een middelpunt van cultuurleven en bevatte (hoe zou 't dan ook anders) verschillende goede scholen en kloosters. In een dier kloosters nu werd Petrus monnik en o wonder van Gods genade, in dat klooster kwam Datheen tot bekeenng. Mogelijk heeft het kloekmoedig geloofsgetuigenis der martelaren in Yperen indruk gemaakt op 't hart van den jeugdigen monnik.
Want ook in Yperen woedde de vervolging tegen, hen die de waarheid Gods omhelsden voor de leugen van Rome. Maarten de Schoenmaker werd in 1847 ten vure gedoemd en opende de rij dergenen, die waardig geacht zijn geworden voor den naam des Heeren te lijden in Datheens studieplaats. Hoe onbewegelijk bleef deze Maarten bij de Hervormde belijdenis, alle pogingen ten spijt, hem ontrouw te doen worden.
't Was of het geloof in hem steeds meer de overwinning hem deed zien, naarmate z'n vijanden dachten over hem te triompheeren in zijn dood 't vuur van den brandstapel vreesde hij niet.
„Wat vergelijking heeft dit met het eeuwige vuur? zoo sprak hij „na een kort lijden zal Ik de immer durende vreugde genieten".
Ge kunt u voorstellen, hoe over zulk een ten-brandstapel-sterven onder 't volk in 't gemeen en ook binnen de kloostermuren gehandeld werd. Het volk koos meer en meer voor de Reformatie. Een stem uit de menigte durfde zelfs antwoorden op 't doemvonnis der geestelijkheid, dat zij de macht miste zielen te veroordeelen. En moge al van schier alle monniken de nieuwe leer als een gevaarlijk kwaad zijn veroordeeld, in Datheens hart schoot ze wortel.
Op negentienjarigen leeftijd kon hij zich niet meer verbergen met geloofsmoed kwam de jeugdige monnik er voor uit, dat hij de leer der Reformatie had omhelsd. 't Was juist in den tijd, dat het Calvinisme zich in de Zuidelijke Nederlanden baan brak. Van z'n geestelijke geboorte af is Datheen één geweest met 't Calvinisme, dat de Lutersche leer waaraan men in de Nederlanden eerst meer verknocht was geweest, steeds meer verdrong en dat in Petrus Datheen zulk een vurig verdediger vinden zou. Reeds dadelijk na de vlucht uit het klooster trad Datheen voor het volk op, o.a. te Kortrijk Poperingen, Mont-Cassel (z'n geboorteplaars)

(1) Zie Rutgers Calv invloed, enz
I. K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen