ONDERWIJS.

48
Over het verdere van den Schoolstrijd kunnen wij kort zijn. 't Was er ons toch slechts om te doen, een sluitstuk te geven aan onze beschouwingen, hoe de vaderen van de 16e en 17e eeuw stonden tegenover Bijbelsche opvoeding en onderwijs, ook op de school.\
Toen de Wet van 1857 aan de Openbare Scholen den Bijbel geheel ontnam, werd meer en meer de behoefte gevoeld aan Vrije Scholen met meesters, die met de ouders den strijd aandurfden tegen de liberale beginselen van de mannen, die op het kussen zaten. En die strijd was groot, die was ook zwaar, omdat de financiën geheel uit eigen kring moesten worden saamgebracht. Geen cent subsidie werd verleend. Wel te begrijpen, dat vele ouders ondersteunden, ja, boven vermogen. Maar ook te verstaan, dat de salarissen van de onderwijzers der vrije scholen de helft of nog minder bedroegen van wat hun openbare collega's ontvingen. Terecht wordende meesters van die dagen dan ook wel de grootste contribuanten van de Schoolvereeniging genoemd.
Intusschen niet zonder protest liet men zich door den Staat alzoo behandelen. Er is toen 20 jaar gestreden. En het einde van dien strijd? Dat was de Schoolwet van Kappeyne van de Coppello, die als allereerste beginsel de stelling droeg: het Chr. Onderwijs zal van de aarde verdwijnen ! De geheele wet was er bijkans op aangelegd, om het den voorstanders van het Vrije Onderwijs zoo benauwd mogelijk te maken. Aan schoollokalen bijv. werden zulke eischen gesteld, dat de meeste bestaande Chr. Scholen daaraan niet voldeden, het salaris van de Onderwijzers moest minstens zooveel bedragen, kweekelingen werden slechts onder bezwarende omstandigheden in de school toegelaten enz. Gelijk te begrijpen is, een storm van verontwaardiging stak op, toen het ontwerp bekend werd.
Toen is begonnen de groote protestbeweging, bekend als het „volkspetitionnement" van 1878, en is den Koning een smeekschrift met niet minder dan 300000 handteekeningen aangeboden. Helaas 't heeft al niet gebaat en de man die gezegd had: „Dan moeten de minderheden maar onderdrukt worden", hij heeft het gewonnen. Groot was den teleurstelling. Maar de hand bleef aan de ploeg geslagen. 1879 werd de eerste Uniecollecte gehouden en de collecte, die nog jaarlijks op 17 Aug. gehouden wordt is een treffende herinnering aan den strijd van die dagen. 10 jaren daarna in Dec. 1889 werd, waar de Kamer rechts was geworden, een schoolwet-Mackay aangenomen, waarbij de Chr. Scholen haar eerste subsidie ontvingen. Hoe 1901 die subsidie werd vergroot, hoe Heemskerk met zijn Bouwwetje nog meerdere verruiming gaf en hoe 1920 met zijn wet-de Visser volledige gelijkstelling gaf, wij achten het van algemeene bekendheid waarom wij thans niet meer doen dan het slechts aanstippen. Wie er meer van wil weten hij leze o.a.: Geschiedenis van het L.O. door J. Kuiper, of het gedenkboek van het Chr. Onderwijs: Van strijd en zegen.
Helaas, dat ook de Schoolwet van 1920 nog niet genoemd kan worden: een geheele vrijmaking van het Chr. Onderwijs.
En wat onze eigen bezwaren betreft, waar wij op grond van Gods Woord verzekering in strijd achten met het geloofsleven van Gods volk, daar geeft de huidige wet ons nog dien druk, dat bouw en eerste inrichting van onze scholen geheet voor eigen rekening komen.
Laat ons dit echter niet weerhouden, die offers met blijmoedigheid te brengen. 't Is toch ook nog waarheid: hoe meer men moet geven, hoe meer men waardeert ! Ruste 's Heeren zegen slechts op ons onderwijs en beware Hij ons allen, onze onderwijzers, onze kinderen, mee af te glijden met de stroom, die van Hem afvoert, dan alleen zal het wel zijn.

Rotterdam,   A. van Bochove

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen