Het Piëtisme

De vorige keer schreven we over het Piëtisme buiten ons land, voornamelijk in Duitsland, nu willen wij dan iets bespreken over deze stroming in ons eigen land. Ook in ons land kreeg men vooral in de jaren na de Synode van Dordrecht (1618—1619) een diep verval in de practijk der godzaligheid.

Het geloof was een verstandelijke toestemming van de Waarheid geworden en de preken waren langdradig en vol vertoon van geleerdheid.

De levenswandel verwereldlijkte en om Gods geboden bekommerden ook de leden der kerk zich niet. In deze tijd nu ontstond in ons land het Piëtisme, een stroming die opkwam voor wedergeboorte, bekering en heiligmaking.

Het woord „piëtisme" is dan ook afgeleid van „piëtas", dat vroomheid betekent. Diep bedroefd over het toenemend zedenbederf en het snel verval van de practijk der godzaligheid, wensten de piëtisten de kerk nader te reformeren langs de kerkelijke weg. Daarom wordt dit streven ook wel genoemd de „nadere reformatie".

Zij waren overtuigd van de zuiverheid van de belijdenis, die de kerk omhelsde, maar zij betoogden met nadruk, dat een verstandelijke toestemming van die belijdenis niet genoeg was, maar dat de Waarheid geheiligd moet worden aan het hart. Als vader van dit Piëtisme wordt genoemd Jodocus van Lodenstein (gest. 1677), predikant in Utrecht. Lodestein kenmerkt zich vooral als streng bestraffer van de zonden van kerk en volk. De treurige toestand, waarin kerk en volk verkeerden, kwam volgens Lodenstein niet hieruit voort, dat aan de leer der kerk iets ontbrak. Zo die leer maar in toepassing werd gebracht, zo zou zij heerlijke vruchten voor het leven afwerpen. Maar nu is het zo, zegt Lodenstein, dat men de Waarheid slechts letterlijk kent, niet door Gods Geest geleerd en 20 dwaalt men in ieder stuk der belijdenis. Vooral ziet men dit uit de afscheiding der gelukzaligheid van de zuiverheid des levens; het eerste, de gelukzaligheid, wil men wel; het laatste, de zuiverheid des levens, de heiligmaking, de zelfverloochening wil men niet en men meent dat men zonder heiligmaking de Heere zal zien.

„De, Reformatie, recht gevat, zou een waarachtig herstel van de Apostolische eeuw kunnen betekenen, maar zonder de Geest is zij de weg tot ongebondenheid, vleselijkheid, ongodsdienstigheid, zoals wij dit thans bij die gereformeerde christenen zien, die de instellingen van het pausdom, welke de mensen nog enigszins in bedwang konden houden, verworpen hebbende, „god- en godsdienstloze belialskinderen" zijn, want een gereformeerde in belijdenis, die niet waarlijk is wedergeboren en niet door de Geest Gods geleerd wordt, is een atheïst".

Ik heb dit citaat van Lodenstein even aangehaald, omdat hier heel duidelijk het streven van het Piëtisme in naar voren komt. Wel valt ons hier op, dat Lodenstein hier wel wat te gunstig over de roomse kerk spreekt, terwijl hij wel heel scherp spreekt over een onwedergeboren lid der kerk. Die noemt hij dus zelfs een atheïst, een godloochenaar. Wel ziet hij volkomen juist als hij meent, dat men zonder de wederbarende bearbeiding des Heiligen Geestes niet waarlijk gereformeerd kan zijn. Lodenstein is niet alleen bekend als boeteprediker, maar ook als dichter. Van zijn liederen zijn er verschillende opgenomen onder de gezangen van de Ned. Herv. Kerk. Ik noem hier b.v.:

Zalig, zalig niets te wezen,
In ons eigen oog voor God.
Eigen zin en wil te vrezen.
Steeds te rusten in ons lot.
Nederig, kinderlijk en stil,
Ons te voegen naar Zijn wil.

Vlaardingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen