De kerkelijke vermaning of de stille censuur (b)

„Zo wie hardnekkig de vermaning van de kerkeraad verwerpt idem, die een openbare of anderszins een grove zonde gedaan heeft, zal van het Avondmaal des Heer en afgehouden worden."

In het vorige artikel is beschreven wat onder de kerkelijke vermaning of de stille censuur verstaan moet worden en waarom de kerkorde zegt dat men dan „van het Avondmaal des Heeren afgehouden moet worden". De afhouding van het Avondmaal is aanstonds bij de Reformatie door Calvijn zelf te Geneve ingesteld. In de kerkorde van Geneve werd dan ook bepaald, dat allen die onchristelijk wandelden en weigerden naar de vermaning van de kerkeraad te luisteren, van het Avondmaal geweerd moesten worden, en „bij volharding en onboetvaardigheid afgesneden zouden worden". Door de Gereformeerde kerken in andere landen werd deze bepaling overgenomen, zo ook door de eerste Synoden in ons land.

Art. 76 spreekt over twee gevallen. Het eerste geval doelt op een geheime zonde waarbij eerst op broederlijke wijze is vermaand geworden naar de regel van Matth. 18. Maar dit geval is echter aan de kerkeraad medegedeeld toen alle pogingen vruchteloos zijn gebleken. Daarna is het de taak van de kerkeraad de zondaar of zondares te bezoeken en te onderzoeken of de aanklacht gegrond is. Zo ja, dan moet de kerkeraad eerst vermanen, en dan niet éénmaal, maar herhaalde malen dat de zondaar of zondares de zonde zal nalaten en zijn schuld hierover zal bekennen. Treft de vermaning doel, dan is de kerkelijke tucht voorkomen en kan de zaak verder als afgedaan beschouwd worden. Maar bij weigering en bij „hardnekkig verwerpen van de vermaning , van de kerkeraad" zal men over moeten gaan tot afhouding van het Avondmaal des Heeren en dan wel in de betekenis van het stellen „onder de kerkelijke vermaningen of de stille censuur".

De kerkorde bepaalt nadrukkelijk dat dit alleen mag gedaan worden bij hardnekkigheid. Dit is er wanneer iemand weigert naar de kerkeraad te luisteren en op deze wijze er blijk van geeft in zijn zondige handel en wandel te willen volharden. Hardnekkigheid doet denken aan een doorzetten en een yolhouden op de lange duur, maar kan ook betekenen de kracht waarmee men ingaat tegen de vermaning van de kerkeraad, alsmede de opzettelijke en opzienbarende wijze waarmee men dit doet, de heftigheid waarmee men duidelijk uitspreekt zich niets gelegen te willen laten aan de vermaningen. Dan behoeft de kerkeraad niet lang te wachten met zijn beslissing te nemen om of over te gaan tot de tuchtmaatregel van de kerkelijke vermaningen. Anders is het echter wanneer de zondaar wel uitspreekt naar de kerkeraad te willen luisteren, in dit geval moet de kerkeraad eerst wachten en afzien wat er gaat gebeuren. Maar blijft het tenslotte alleen maar bij praten en worden er geen daden ten goede gezien, dan zal de kerkeraad tenslotte toch moeten overgaan tot de kerkelijke vermaning of de stille censuur.

Het tweede geval is, dat iemand een openbare of een grove zonde bedreven heeft. Staat dit na onderzoek voor de kerkeraad vast, dan moet de zondaar aanstonds onder de kerkelijke vermaning gesteld worden. Tevens moet de kerkeraad dan de gecensureerde vermanen om met zijn openbare of grove zonde op te houden te bedrijven en daarover openbare schuldbelijdenis te doen. Hebben deze vermaningen een goed resultaat'en wordt er schuldbelijdenis gedaan, dan houdt de censuur verder op. Hebben echter deze vermaningen geen resultaat dan zal de kerkeraad tenslotte over moeten gaan tot de openbare censuur, die begint met de gecensureerde te stellen onder de eerste trap van de kerkelijke afsnijding of de ex-communicatie.

Dat ook na het stellen onder de kerkelijke vermaningen of de stille censuur eerst de vermaningen van de kerkeraad moeten voorafgaan voordat men kan overgaan tot de eerste trap, wordt door art. 76 duidelijk getegd: „En indien hij, afgehouden zijnde, na verscheidene vermaningen geen teken der boetvaardigheid bewijst, zo zal men ten laatste tot de uiterste remedie, namelijk de afsnijding komen, volgende de forme naar den Woorde Gods daartoe gesteld".

Vermaningen van de kerkeraad moeten dus voorafgaan. Hoeveel vermaningen dit moeten zijn, daarvan wordt door art. 76 niets gezegd. Er wordt alleen gesproken van verschillende vermaningen. Een algemene uitdrukking, waarbij in elk bepaald geval de toepassing aan de kerkeraad zelf wordt overgelaten. Maar wel ligt er in deze bepaling opgesloten dat de kerkeraad eerst zijn best moet doen om tenminste door enkele vermaningen de gecensureerde tot schuldbelijdenis en berouw te bewegen. Baten echter al deze vermaningen niet „zo zal men ten laatste tot de uiterste remedie komen". Tenslotte zal dan bij volharding in de zonden de afsnijding moeten komen en dit moet dan geschieden volgens het Formulier van den Ban. Dit Formulier werd op de

Synode van Middelburg in 1581 opgesteld en werd te 's-Gravenhage 1586 definitief vastgesteld.

Verder zegt art. 76 ook nog dat niemand afgesneden mag worden zonder voorgaand advies van classe. Hier wordt in beginsel uitgesproken dat voor de afsnijding advies gevraagd moet worden aan de classe. In het volgende artikel wordt dan nader omschreven wanneer dit advies gevraagd moet worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen