Leven en arbeid van Jodocus van Lodensteyn

INLEIDING

Waarschijnlijk zegt de naam Van Lodensteyn ons niet zoveel. De volgende versregels klinken ons misschien echter wel bekend in de oren: 't Oog omhoog, het hart naar boven, hier beneden is het niet! 't Ware leven, lieven, loven is daar, waar men Jezus ziet.

Deze versregels zijn van de l7e eeüwse predikant-dichter Jodocus van Lodensteyn, één van dé belangrijkste vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie. Ook van deze 'oudvader' geldt: Meer geprezen dan gelezen! Het leek ons daarom juist in enkele artikelen nader in te gaan op het leven en werk van deze getrouwe dienstknecht des Heeren. Dat dit de m

moeite waard is, moge blijken uit het feit, dat twee proefschriften aan Van Lodensteyn gewijd zijn: - . 'Jodocus van Lodensteyn, zijn leven en werken' door Dr. P. Jzn. Proost, A'dam 1880. 2. 'Joost van Lodensteyn als piëtistisch dichter' door Dr. J. C. Trimp, Wolters 1952. Ook als dichter trok hij de aandacht, want naast het proefschrift van Dr. Trimp, verschenen niet minder dan vier bloemlezingen van zijn gedichten.

Toch ligt de kracht van Van Lodensteyn op theologisch terrein. Zijn nagelaten preken en theologische geschriften, die een schriftuurlijkbevindelijke inhoud hebben, zijn vele van Gods kinderen tot troost en bemoediging geweest. Als predikant was Van Lodensteyn een getrouwe boeteprediker, die enerzijds de moker van Gods heilige wet hanteerde om zijn hoorders op te roepen tot waarachtige bekering en anderzijds tokkelde op de harp van Gods liefde en barmhartigheid in Christus om als middel in Gods hand verslagen zondaren tot Christus te brengen. Uit zijn dichtbundel „Uytspanningen" spreekt een religieuze geladenheid nl. een diep besef van eigen zondigheid en nietigheid, een ootmoedige en schuchtere afhankelijkheid van de Heere tot in de kleinste dingen, een tere verborgen omgang met God, krachtige geloofsoefeningen, onbaatzuchtige liefde tot de naaste, herderlijke zorg voor de hem toevertrouwde kudde en bovenal vrede met God in Christus.

Achtergrond van zijn tijd

De tijd, waarin Jodocus van Lodensteyn leefde, moet men enigszins kennen om de denkbeelden en werkzaamheden van deze predikant-dichter te begrijpen.

Zijn leven omvatte de jaren 1620 tot 1677. De Zeven Verenigde Nederlanden hadden toen op bijna alle terreinen van het leven de hoogste bloei bereikt. In de namen van Prins Frederik Hendrik, Johan de Witt, Michiel Adr.zn. de Ruyter, Tromp, Vondel, Hooft en Rembrandt horen we even zovele thema's doorklinken van 17e eeuwse maatschappij en kuituur. Niet voor niets wordt deze tijd de Gouden Eeuw genoemd.

Ook op kerkelijk gebied mogen we het begin van de 17e eeuw in ons land beschouwen als een werkelijke bloeitijd van het Calvinisme. We denken aan de ontplooiing van het kerkelijk leven. Aan de gereformeerde-theologie die Europese naam verwierf. Aan de gereformeerde religie als religie van de staat. Hoogtepunt is wel de Synode van Dordrecht, die hèt principe van Calvijn nl. eenheid van leer en leven krachtig verdedigde en propageerde. Met deze Synode van 1618-1619 kan het eerste tijdperk van de Reformatie in de Nederlanden als afgesloten worden beschouwd. Na Dordrecht moest de 'ecclesia reformata' toch 'ecclesia reformanda' blijven d.w.z. de gereformeerde kerk moest een zich steeds reformerende of hervormende kerk blijven.

Omstreeks en na de Synode van Dordt ontstond er een geestelijke beweging — de Nadere Reformatie — die diepe sporen in de geschiedenis van de Kerk der Hervorming getrokken heeft.

De bedoeling van deze beweging was om met de hulp des Heeren in aansluiting op de gezegende reformatie van de leer, een nadere reformatie, een nadere uitwerking van deze beginselen te propageren en te verwezenlijken in de vaderlandse kerk èn in het gehele volksleven.

De leus was immers: "Ecclesia reformata semper reformanda": de kerk die gereformeerd is, moet een zich steeds reformerende kerk blijven. Deze ontwikkeling is echt calvinistisch te noemen, want deze beweging reageerde tegen de dode orthodoxie, de leerheiligheid als ook tegen de verwereldlijking van de kerk van de Reformatie en drong aan op persoonlijke beleving van het geloof en de verwerkelijking der belijdenis in het algemene volksleven! In deze tijd leefde Van Lodensteyn. Hij is, zoals we reeds zeiden, één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie. Zijn leven en arbeid heeft in het teken gestaan van de „praxis piëtatis" —de praktijk der godzaligheid.

H.I.A.

(Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen