BOEKENNIEUWS

Mij werd door de schrijver, Ir. J. van der Graaf, een exemplaar gezonden van het door hem geschreven boek „In de Mozes en Aaronstraat...", bevattende een elftal onderwerpen, die betrekking hebben op de verhouding van Kerk, Staat en Maatschappij. De misschien wat vreemd klinkende titel van het boek geeft op treffende wijze de aard van de inhoud van het boek aan. Tussen de Nieuwe Kerk en het Paleis op de Dam ligt een kleine straat, die de naam „Mozes en Aaronstraat" draagt. In het bekende werk van Dr. Evenhuis „Ook dat was Amsterdam" wordt ons beschreven dat in deze straat, die immers het voormalige stadhuis en de Nieuwe Kerk verbond, in vroeger eeuw een druk verkeer was, nl. van burgerlijke en kerkelijke leiders. „Mozes, de volksleider, symbolisch de overheid en Aaron, de priester, symbolisch de kerk. En zo is deze straat een sprekend voorbeeld ervan hoe de Gereformeerde reformatie zicht had op Kerk en Staat", zo leest men in de Inleiding van de schrijver.

Met veel genoegen las ik in dit boek, hoe de schrijver deze gereformeerde visie, geheel in overeenstemming met het beledene in Artikel 36 van onze Nederlandse Geloofsbelijdenis, nog wenst uit te dragen. Dit boek bevat een aantal boeiende lezingen, die in diverse bladen eerder verschenen zijn, en die ik bij een ieder die belang stelt in de verhouding van kerk, staat en maatschappij, van harte aanbeveel. In het bijzonder jeugd- en studieverenigingen zou ik aan willen raden van dit boek een goed gebruik te maken.

Tegen over de Kuyperiaanse opvattingen, welke in de „neutrale staat" het recht van en de ruimte voor het christelijke deel der natie opeist, blijft de schrijver naar Gereformeerd belijden het gehele volk en de gehele maatschappij in het oog houden. „Alles moet Hem eren", waarop Calvijn bij de belijdenis van Gods soevereiniteit over heel het leven zo sterk de nadruk legt, is ook de leidraad, welke door de hele reeks van onderwerpen in dit boek heenloopt. In de verschillende hoofdstukken, ' die deze gereformeerde visie weergeven, worden de diverse facetten van de verhouding van kerk, staat en maatschappij behandeld; zowel de visies van de Reformatoren Calvijn en Luther komen op duidelijke wijze aan de orde, als ook de afwijking van het oude gereformeerde belijden in het neogereformeerde Kuyperianisme, dat uiteindelijk. voor de neutrale staat koos, en het goddelijke recht op de dienst des Heeren van de gehele samenleving heeft verloochend. Niet minder wordt aandacht gegeven aan de aktuele situatie: daarom ook een lezing over de „Doorbraak en christelijke organisatie", „Het neo-marxisme in onze tijd", „Revolutie en gerechtigheid", „De dreiging van het fascisme".

Als spil van het gehele boek en als kennelijke basis van de opvattingen van de schrijver zou ik op het vijfde hoofdstuk in het bijzonder willen wijzen, getiteld „De theocratische visie van dr. Ph. J. Hoedemaker" met wiens opvattingen de schrijver zich zeer duidelijk verwant weet. Het woord „theocratie" heeft de laatste jaren een bredere betekenis verkregen dan het voorheen in ons spraakgebruik had. Voorheen bedoelde men met „theocratie" de „directe" Gods-regering, welke slechts het voorrecht van het oude Israël „was. Als schaduwachtig volk verkreeg Israël in de Nieuw-Testamentische kerk de vervulling van het profetische karakter van zijn bestaan. Nu wordt het woord „theocratie" veelal gebezigd als aanduiding van het belijden, dat Gods Woord en Wet voor geheel de samenleving zeggenschap hebben moet. Persoonlijk zou ik aan het door Van Schelven gebruikte woord „bibliocratie" de voorkeur geven.

Echter, zij het duidelijk uitgelegd, kan ik met het woord „theocratie" vrede hebben, omdat het dan toch om de, zij het dan een „indirecte" Gods-regering gaat. Nu daarover heeft Hoedemaker in de vorige eeuw op indrukwekkende wijze gesproken en geschreven, en daarvoor heeft hij ook geleden. Wel moet gezegd, dat Hoedemaker ook over „heel de kerk" sprak en daarom niet met Kuyper in de doleantie mee kon gaan. Al verschillen we hierover met Hoedemaker, toch zijn zijn opvattingen waard om grondig bestudeerd te worden, vooral ook in onze kringen. Hoedemaker heeft ons wat te zeggen. Wie eenmaal voor zijn voluit bijbelse visie oog kreeg, zal hem niet licht vergeten.

Het boek van Ir. van der Graaf doorlicht vanuit deze Hoedemakeriaanse visie ook de aktuele ontwikkelingen. Vanwege het vele aangedragen materiaal, heeft de schrijver een grote dienst aan belangstellenden bewezen, terwijl zijn „profetische" visie juist in onze tijd bij de bestudering van de vragen, die op het onderwerp betrekking hebben niet kan worden gemist, als we vanuit gereformeerd belijden althans hiermee willen bezig zijn. Ik wil dit boek een voortreffelijk boek noemen. Eén vraag blijft over: Hoe zou Hoedemaker over een organisatie binnen de kerk, zoals de Gereformeerde Bond, die zozeer het karakter draagt van een „innerkirchliche" Askese" (n.a.v. „innerwettische" Askese") oordelen? Zo hij er al lid van geweest zou zijn, zou hij er ook niet voor bedankt hebben, als ten diepste niet overeenstemmend met zijn (Hoedemakers) gedachte van „geheel de kerk, geheel het volk"?

Tenslotte het hoofdstuk „Participatie", waarin de schrijver naar de gereformeerde gezindte in engere zin wijst. Hier worden dingen aan de orde gesteld, die het overdenken, het doordenken waard, overwaard zijn en ons bij onze staatkundige-en maatschappelijke verantwoordelijkheid bepaalt. De prijs van het bij het bureau I.Z.B., Van Oldebarneveltlaan 10, Amersfoort en bij de boekhandel verkrijgbare boek is ƒ 11, 90. Van harte aan­ bevolen.

Veen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen