Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

KERKGESCHIEDENIS

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KERKGESCHIEDENIS

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

OLIVIER CROMWELL

We stonden in Londen bij het standbeeld van de grote lord Protector (heer-beschermer), die in het jaar 1653 het engelse parlement naar huis stuurde en met vaste hand de engelse repubHek heeft geleid tot zijn sterven in 1658. Zelden is iemand zo verschillend beoordeeld als deze man. Het behoeft ons niet te verwonderen! Denk u eens in! Een der puriteinen (hoe gehaat waren ze onder koningin Elisabeth, onder Jacobus I. Karel I en Karel II); iemand van de puriteinse "partij" leidt, als veldheer, als staatsman, als een held Gods, gedurende een aantal jaren een machtig land, dat zonder hem ten prooi was gevallen aan innerlijke verscheurdheid. Hij brengt zijn land tot rust, tot bloei; tot een land, dat weer in aanzien komt in Europa, in heel de wereld. Hoe zag men hem in Frankrijk, waarmede hij zich verbond in de strijd tegen Spanje? Hoe zag men hem in ons land, waarmede hij zeeoorlogen voerden, en overwon? Hoe zag men hem in zijn eigen land, waar roomsen en episcopaten zich verbeten koest moesten houden?

Cromwell was op 24 april 1599 in Huntington geboren. Zijn vrome moeder had hem opgevoed in de vreze des Heeren. Als jonge man had hij korte tijd die opvoeding verloochend. Krachtdadig kwam hij tot bekering. Wat hij bij speJen verdiend had, gaf hij terug. Op 21-jarige leeftijd trouwde Cromwell. Gedurende 10 jaar trekt hij zich met zijn gezin uit de wereld terug, diep betreurend, dat hij zo ver van de Heere geleefd had. In de kring van de zo zeer bestreden en vervolgde puriteinen voelde hij zich thuis. Langzamerhand wordt Cromwell dan betrokken bij de strijd tegen koning Karel I, die in kerk en staat eigen heer en meester wil zijn. En dat niet uit politieke, maar uit kerkelijkgodsdienstige overwegingen. Op 30-jarige leeftijd wordt hij lid van het engelse parlement. Pas op 43-jarige leeftijd trad Cromwell naar voren als het puriteinse parlementslid, dat, als eenmaal Pinehas (Num. 25), het opnam voor de eer des Heeren en het behoud van Christus' gemeente tegen koning Karel I. Hij organiseert het parlementsleger, voert dit leger aan en verslaat keer op keer de vijandige legers, die het opnemen voor de koning. Zowel in het parlement als daarbuiten krijgt Cromwell, die de beginselen van de puriteinen, ook met betrekking tot het staatkundig leven (de Heere is koning: de groten dezer aarde Zijn stedehouders) liefheeft, grote moeilijkheden met de roomsen, met de verdedigers van het bisschoppelijk stelsel en met de sterke invloed van de roomse liturgie in de staatskerk. Zolang Karel I nog leeft, dreigt een burgeroorlog. Na lang aarzelen wordt Karel I onthoofd (1649). Opnieuw levert Cromwell slag tegen de schotten en de ieren, die het Huis Stuart blijven verdedigen. Cromwell slaat keer op keer de opstand neer en ziet zich genoodzaakt, de republiek Groot-Brittannië uit te roepen (Engeland, Schotland en Ierland). Hij wordt Lord Protector. Het koninklijk ambt, dat hem wordt aangeboden (denk aan Gideon Richt. 8 : 22, 23), weigert Cromwell. . Hoofdprobleem bleef: hoe geef ik aan mijn bewind een draagkrachtig parlement, dat zich laat leiden door Gods heilige Wet, die ook geldt voor het uitoefenen van een staatkundig en maatschappelijk beleid?

Het is Cromwell niet gelukt zo'n parlement samen te stellen. Hij moest het ondervinden: wij leven in een gebroken wereld, waarin de machten der duisternis onder Gods toelating nog grote macht uitoefenen. Hoe men ook over Cromwell denké moge, hij heeft de geweldige taak, waartoe hij geroepen werd, gezien als een wettige Goddelijke roeping. Aftastend, welke mogelijkheden er waren om aan deze roeping gevolg te geven, heeft hem voor ogen gestaan één groot protestants Europa onder leiding van zijn land, van het engelse volk, dat hij zag als het daartoe uitverkoren volk. Bij zijn overlijden, op 59-jarige leeftijd, bleek al gauw, dat de politieke basis van Cromwell's republiek te smal was om zulk een groots opgezet plan te verwezenlijken. Zijn zoon Richard, die tegen zijn zin de enorme opdracht van zijn vader overnam, bleek daartoe niet in staat. Het engelse volk riep in 1660 de zoon

van de onthoofde Karel I terug. Het konmgschap van de Stuarts keerde weer. Met alle problemen, die hierdoor werden opgeroepen. De geschiedschrijvers hebben Cromwell geheel verschillend beoordeeld. Men heeft hem een geslepen huichelaar genoemd. Een ander schrijft: "In Cromwell heeft God voor alle tijden de koningen der aarde laten zien, hoe Hij wil, dat er geregeerd wordt". Wie zijn brieven heeft gelezen en vooral zijn redevoeringen in het parlement, moet in Cromwell een christen-staatsman zien, die handelde naar zijn inneriijke overtuiging. Hij heeft daarin nooit verioochend, wat de Heere in zijn hart had gewerkt op zijn 22e en 23e jaar. Niemand, die beter wist dan hij, hoeveel hij in zijn doen en laten gefaald heeft. Op zijn sterfbed vroeg hij aan zijn predikant, of het mogelijk was, dat een kind van God, in wiens hart Hij eens Zijn genade had verheerlijkt, nog om latere zonden verloren kan gaan. Het antwoord was: "God is goed; Hij zal niet veriaten het werk, dat Hij eens begon". En Cromwell mocht het nazeggen: "God is goed, Hij zal mij niet..." Toen stierf hij.

Woerden.

P. Kuijt.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 augustus 1984

De Saambinder | 8 Pagina's

KERKGESCHIEDENIS

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 augustus 1984

De Saambinder | 8 Pagina's