WILLEM AMESIUS

Willem Amesius, een Engelsman, heeft in ons land in brede kringen zeer veel achting genoten vanwege zijn streven, naast de rechtzinnige leer, toch vooral ook alle aandacht te besteden aan een Godzalige levenswandel.
Hij werd in het jaar 1576 in Engeland geboren en werd opgeleid tot predikant aan de beroemde universiteit van Cambridge, waar toentertijd de invloed van de puriteinen bijzonder groot was. Zijn leermeester, William Perkins, wiens werken ook in het Nederlands zijn vertaald en zéér lezenswaardig zijn, heeft een grote invloed op Amesius uitgeoefend.
Toen Amesius afgestudeerd was aan de universiteit van Cambridge, stonden hem twee wegen open: óf predikant te worden in de bisschoppelijke (anglicaanse) kerk, óf zich aan te sluiten bij hen, die buiten deze kerk samenkwamen en dan dikwijls blootstonden aan vervolgingen. De jonge Amesius besloot geen van beiden te doen, maar naar Nederland te gaan om van daaruit de voormannen van de anglicaanse kerk in geschriften te bestrijden, omdat het onschriftuurlijk is, dat de wereldlijke overheid macht uitoefent over de kerk des Heeren.
De bevelhebber van de Engelse troepen in Holland, die puriteins gezind was, benoemde de jonge Amesius tot legerpredikant in de plaats van ds. Burges, die naar Engeland terugkeerde. Amesius trouwde met de dochter van deze predikant.
Amesius was calvinist in hart en nieren. Het contact met de arminiaanse Grevinchovius leidde ertoe, dat Amesius in een belangrijk geschrift deze Rotterdamse predikant bestreed vanwege diens arminiaanse dwalingen.
Toen in Engeland koning Jacobus I geen medewerking verleende om afgevaardigden te zenden naar de Dordtse Synode (1618-' 19), was het Amesius, die hiertegen protesteerde.
„Dat is de vrucht van de heerschappij van de koning in de kerk", was Amesius' mening. Koning Jacobus I was zó boos, dat Amesius ontslagen werd uit zijn ambt van legerpredikant.
De Staten-Generaal boden hem ƒ 4,—, per dag aan voor zijn onderhoud. Maar dan moest hij Bogerman bijstaan op de Synode van Dordrecht. Vooral in de meningsverschillen tussen afgevaardigden, die het supra-lapsarisme en die het infra-lapsarisme verdedigden, heeft Amesius meegewerkt, dat hieromtrent geen verwijdering is ingetreden.
Na de beëindiging van de synode werd Amesius het inspectoraat opgedragen over de Amsterdamse studenten, die in Leiden studeerden. Voor hen schreef hij zijn „Medulla theologiae", een dogmatiek, waarin ruim plaats werd ingeruimd voor de ethiek: de leer, hoe te leven.
De benoeming tot professor in de theologie te Leiden stuitte op zulk een verzet van de zijde der Engelse tegenstanders, dat Amesius besloot, een gelijke benoeming aan te nemen naar Franeker. Op 7 mei 1622 aanvaardde hij daar het professorale ambt.
Amesius heeft in Franeker veel geschreven.
Hij heeft in deze tijd zijn eerder geschreven „Medulla theologiae" herschreven. Daarin heeft hij vooral aandacht gevraagd voor de praktijk der Godzaligheid. Hij volgde hierin zijn reeds eerder genoemde leermeester William Perkins. Het gaat hem daarin om de praktische (belevings-)zijde van de leer naar Schrift en belijdenis méér te onderstrepen, dan dat tot nog toe het geval was geweest. Amesius heeft in dit opzicht een grote invloed uitgeoefend op de opleiding van de studenten in de theologie.
De zedeleer van Amesius kenmerkt zich door puriteinse gestrengheid. Evenals Voetius dit later heeft gedaan, keert Amesius zich fel tegen dans, spel en toneel. Ook op de nauwgezette viering van de sabbat legt hij grote nadruk. Een boek, dat met dit alles nauw samenhangt, geniet nog wel enige bekendheid. Het is zijn „Vijf boeken der conciëntie", een werk, dat nog van grote betekenis is.
Met zijn vaderland, waar de strijd tussen de puriteinen en de anglicanen steeds weer oplaaide, bleef Amesius in nauw contact staan. In het Engels geschreven boeken, uit de jaren van Amesius' verblijf te Franeker, getuigen daarvan. Niet minder dan twaalf jaren bleef Amesius in Franeker. In het jaar 1633 meende hij het beroep te moeten aannemen naar de Engels sprekende Gereformeerde gemeente te Rotterdam. Hij heeft daar zijn intrede niet mogen doen. 's Nachts liep bij een overstroming zijn huis vol water. Toen hij uit zijn bed stapte en in het water terecht kwam, kreeg hij van schrik een shock. Amesius overleed kort daarop. Hij werd 57 jaar oud. Over de datum waarop hij overleed bestaat verschil van mening. Zelfs over het jaar, waarin hij stierf.
Wij houden het op oktober 1633.
Prof. Dr. Hugo Visscher heeft zijn proefschrift gewijd aan deze theoloog, die voor het kerkelijk leven in ons land van grote betekenis is geweest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen