Dr. CA. van der Sluijs: Charles Haddon Spurgeon, een baptist tussen Hypercalvinisme en Modernisme. Paperback, 324 blz. met 56 foto's. J.H. Kok - Kampen. Prijs ƒ 54,50.

De bekende opwekkingsprediker C. H. Spurgeon, die leefde van 1834-1892, is iemand geweest, waarover onder ons nogal verschillend wordt geoordeeld. Van der Sluijs heeft een grondige studie gemaakt van Spurgeon en de uitkomsten daarvan in deze dissertatie neergelegd. Hij wijst er op, dat er in de Ger. Gemeenten verschillend over Spurgeon wordt gedacht.

Zo schreef Ds. G. H. Kersten in 1944: "Spurgeon was in zijn tijd een machtig volksredenaar en heeft vele geschriften nagelaten. In een levensbeschrijving van hem is echter opgemerkt, dat hij voor allen iets had en daarom voor Gods volk niets. Hij behoort dan ook niet tot de aanbevolen schrijvers in onze kringen." In "De Saambinder" van 3 nov. 1966 staat echter te lezen: "Spurgeon was een begenadigd prediker, die in zijn leven velen tot een eeuwige zegen is geweest."

Wie was Spurgeon? Hoe moeten we hem plaatsen? De dissertatie van Van der Sluijs heeft mij een duidelijker licht gegeven over de plaats van Spurgeon. Het is duidelijk, dat Spurgeon calvinist wilde zijn. Hij heeft altijd weer met de grootste waardering over Calvijn gesproken. Daarbij wijst Van der Sluijs erop, dat hij het calvinisme heeft leren kennen via de engelse puriteinen, voor wie hij grote waardering had; daarnaast is zijn calvinisme gekleurd door het methodisme, van zowel Wesley als Whitefield. Wat Spurgeon zo in het calvinisme waardeerde, is de nadruk op de eer van God en de soevereiniteit van Gods genade. Spurgeon zelf heeft het calvinisme samengevat in de volgende vijf punten: de goddelijke verkiezing, de menselijke verlorenheid, de particuliere verlossing, de effectieve roeping en de volharding der heiligen. Hij heeft met deze leerstellingen ernst willen maken. Vandaar, dat hij zich met kracht verzette tegen het steeds meer toenemende modernisme en de schriftkritiek.

Het is boeiend te lezen, hoe Van der Sluijs zijn strijd tegen het modemisme in de Down Grade Controversy weergeeft, een strijd, die uiteindelijk leidde tot zijn breken met de Baptist Union in 1887. Met kracht bestreed hij ook de toenemende invloed van Rome in de Anglicaanse Kerk. De arminianen met hun leer van de vrije wil en de afval der heiligen vonden in hem ook een geharnast bestrijder. Tegenover de arminianen verdedigde Spurgeon de geestelijke onmacht van de mens ten goede. Hij wees, aldus Van der Sluijs, de leer van de algemene verzoening als onbijbels af. Volgens Spurgeon heeft Christus Zijn bloed niet gestort, voor degenen, van wie God van tevoren wist, dat zij niet behouden konden worden. Spurgeon heeft zich ook verzet tegen het zgn. Hypercalvinisme, dat hij meende aan te treffen bij de Strict Baptists (waartoe Philpot behoorde).

Het is tekenend, dat de eerste kritiek op Spurgeon kwam van de Strict Baptists. Van der Sluijs maakt duidelijk, dat zij van oordeel waren, dat Spurgeon voorbij ging aan het wezenlijke van het werk van de Heilige Geest en de mensen bij drommen liet doorgaan voor christenen, die evenwel geen christenen waren door de levendmakende en inwonende kracht van de Heilige Geest. Spurgeon van zijn kant echter had grote moeite met het feit, dat de hypercalvinisten Christus alleen predikten aan boetvaardige zondaren en niet aan ieder, die het Evangelie hoorde. Van der Sluijs constateert, dat er dienaangaande bij Spurgeon een ontwikkeling is geweest: vóór 1859 was er bij hem een aarzeling ieder tot Christus te nodigen, daarna nodigde hij zowel onboetvaardige als boetvaardige zondaren tot Christus. De leer van de volharding der heiligen werd door Spurgeon met kracht beleden. Volgens hem kan niemand verloren gaan voor wie Christus Zijn bloed stortte. Hij stortte Zijn bloed niet tevergeefs! Volgens Spurgeon staat of valt met deze leer heel het Evangelie.

Toch blijkt uit de dissertatie van Van der Sluijs, dat Spurgeon op verschillende punten duidelijke afwijkingen van het calvinisme vertoont. Dat maakt duidelijk waarom er onder ons ten aanzien van Spurgeon kritische geluiden zijn vernomen. Welke afwijkingen zijn er bij Spurgeon aan te wijzen? Allereerst natuurlijk zijn baptisme; hij verwierp de kinderdoop en kende dan ook niet de schriftuurlijke visie van Calvijn op het Genadeverbond en de Heilige Doop. Vervolgens wijst Van der Sluijs erop, dat Spurgeon de leer van de uitverkiezing op een al te elastische wijze heeft beleden. Daarbij wees hij de leer van de verwerping af! Van der Sluijs wijst erop, dat de Dordtse Leerregels bijbelser en evenwichtiger spreken over de leer van verkiezing en verwerping dan Spurgeon deed. Merkwaardig is ook Spurgeons opvatting ten aanzien van jonggestorven kinderen: Volgens hem zouden zij allen in de hemel komen, ongeacht de godsdienstige opvattingen van hun ouders. Daarbij was hij ook van mening, dat er meer mensen behouden worden, dan dat er verloren zullen gaan. Van der Sluijs tekent Spurgeon ook als aanhanger van het chiliasme (de leer van het duizendjarig rijk). Het proefschrift zou aan waarde gewonnen hebben, als Van der Sluijs dieper was ingegaan op de afwijkingen van de calvinistische lijn, die bij Spurgeon zijn aan te wijzen.

Het is verleidelijk nog meer te noemen uit de dissertatie van Van der Sluijs. Wie meer van Spurgeon wil weten, neme de dissertatie zelf ter hand. Zelf valt mij altijd weer op het verschil tussen iemand als Spurgeon en Philpot (beiden overigens baptisten!): zocht Spurgeon het meer in de breedte, Philpot zocht het meer in de diepte.

Aansprekend is overigens hetgeen Spurgeon stelde, tegenover degenen, die van mening zijn, dat de mens in dit leven tot zondeloosheid zou kunnen geraken: Daartegenover merkte hij op, dat voor hem het hoogste leven was, zolang hij nog niet in de heerlijkheid was, dat van de arme tollenaar, toen deze zei: "O God, wees mij, zondaar, genadig!"

Zeist,

Ds. J.J. van Eckeveld

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen