De leiding van des Heeren liefde met Dina van den Bergh. Aantekeningen, dagboek en brieven. Met inleiding en toelichting door dr. J.H. van de Bank. Gebonden, geillustreerd, 228 blz. Uitgave Den Hertog, Houten, Prijs ƒ 52,50.

BOEKENNIEUWS

Haar naam is nauwelijks bekend. In het doopboek van de Amsterdamse kerk komt zij niet eens voor. Wel in de ondertrouwakte, als op 21 februari 1750 haar huwelijk met ds. Johannes Frelinghuysen wordt bekendgemaakt. Maar haar naam is geschreven in het Boek des Levens, naar haar eigen getuigenis. En dat is oneindig veel belangrijker dan dat haar naam in aardse boeken of registers voorkomt.

Het is een heel goed initiatief geweest van dr. J.H. van de Bank, om de nagedachtenis van Dina van den Bergh aan de vergetelheid te ontrukken. Door een voorzienige leiding kwam hij in enkele Amerikaanse bibliotheken handschriften, een dagboek over het jaar 1747, aantekeningen en brieven van haar tegen. Deze primaire bronnen geven een beeld van het kerkelijk en bevindelijk leven in het Amsterdam van medio achttiende eeuw. Daarnaast bieden ze ons mededelingen uit het zieleleven van deze Dina, die door dr. Van de Bank op getrouwe en jaloersmakende wijze zijn weergegeven. Van de Bank heeft bijzonder veel werk gehad aan het samenstellen en toegankelijk maken van de inhoud van dit stichtelijke boek en daarvoor is een woord van waardering wel terecht.

In haar Jeugd leerde Dina de Heere kennen. Dan kan ze het niet langer aanzien, dat haar vader zich vermaakt met het kaartspel. Haar woorden hebben overredingskracht, want vader van den Bergh laat deze wereldse bezigheid na. Als zij zeventien jaar is, mag zij geloven dat de Heere haar zou brengen tot een volk, waarvan zij de spraak niet kende. Deze belofte gaat in vervulling, als zij trouwt met ds. Frelinghuysen en in 1750 de oceaan oversteekt naar de gemeente Raritan, niet ver van New York.

Na slechts vier gelukkige huwelijksjaren moet Dina het weduwkleed dragen. Na anderhalf jaar huwt ze met J.R. Hardenbergh, een theologisch student die na twee jaar in de gemeente van Raritan wordt bevestigd, in de vacature van Dina's eerste echtgenoot. Dina heeft in de gemeente een grote plaats. Opmerkelijk gegeven is, dat zij op zondagen tussen de kerkdiensten met de kerkgangers die overblijven, de preken van haar man bespreekt. In 1790 wordt zij opnieuw weduwe en na ruim 16 jaar komt ook haar levenseinde.

We krijgen in dit boek na een korte beschrijving van het gezinsleven informatie over het kerkelijke leven in de staat New Jersey in Amerika. Daarna volgt een brief, die Dina aan ds. G. van Schuylenburg heeft geschreven en waarin zij haar wonderlijke genezing van een verlammingsziekte beschrijft. Een brief, die onder ons niet onbekend hoeft te zijn, aangezien deze in 1918 in Rotterdam in brochurevorm werd uitgegeven onder de titel Wonderlijke genezing van Dina van den Berg, en die nog regelmatig opduikt. Vervolgens lezen we de Aantekeningen over het jaar 1746. Daarin laat ze haar hart spreken. De ene keer wordt zij ingeleid in Gods wegen, een andere keer ervaart ze lachen als zondig (blz. 90) en dan weer ervaart ze een zoete gemeenschap met Jezus.

Hierna is de tekst van haar Dagboek over 1747 weergegeven. Dit vormt het hoofdbestanddeel van het boek. Het vangt aan op 1 januari 1747 en eindigt in december van datzelfde jaar. Niet elke dag is beschreven; soms zit er een week of zelfs bijna een maand ruimte tussen. Dina beschrijft haar geestelijke ervaringen en dat bedenkende, is het al een wonder dat er doorgaans gemiddeld nog geen twee weken voorbijgingen of ze mocht des Heeren goedertierenheden ondervinden. Soms verzucht ze: "O, dat de Heere velen van Zijn volk uit hun diepten eens mocht uittrekken en dat het sleurchristendom meer mocht worden weggenomen en de kracht der godzaligheid eens meer mocht worden gevonden". Ze beleefde een tijd, waarin ze zei: "De Heere was mij geen dorre woestijn. Mij werd nog dagelijks een kindsdeel geschonken en ik kreeg voeder". Ze kerkte in die tijd in Amsterdam niet zonder vrucht bij de predikanten Schutte, Boskoop, De Bruin en Temmink.

Het zou te ver voeren om nog meer aan te stippen uit dit dagboek, dat ik het mooiste gedeelte van dit boek vond. Zou de plaatsruimte het toelaten, dan zou ik nog verhalen van haar zuchten voor land en volk, voor het Oranjehuis en voor het leger Zij was een van de kurken, waar het land op drijft.

Na dit gedeelte van het boek volgt nog een gedeelte waarin zij beschrijft hoe haar hart werd overgebogen tot een huwelijk met haar eerst man. Het boek wordt afgesloten met een bundel brieven aan haar betrekkingen.

Wat blijft er nu over na het lezen van dit boek? Een heimwee naar de genade van de oude tijd. De ervaringen van Dina, haar afhankelijk leven en haar verborgen omgang met God zouden tot een heilige jaloersheid mogen strekken. Haar ervaringen hielden op bij de dood en zijn verwisseld voor een eeuwig aanschouwen, maar de Heere is de Onveranderlijke, die de Zijnen allen hetzelfde leert wat Dina leren mocht: "Och, zonder mijn dierbare Heere Jezus kan ik niets doen, ik ben zulk een behoeftige worm die van genade leeft en daar alles aan te danken heeft" (blz. 63) en "Mijn vijanden zijn voortdurend bezig om mijn gemeenschapsoefening met Christus te verstoren, maar mijn Koning is de Heere der heirscharen, sterk en geweldig in de strijd".

Van harte aanbevolen!

Gouda,

J. Mastenbroek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen