Psychische nood: Ambt, gemeente en hulpverlening. Onder redactie van dr. J. van der Wal. Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, Heerenveen. 360 pagina's, ISBN 90-5030-805-8, 1998, prijs ƒ 34,95.

BOEKENNIEUWS

Het boek "Psychische nood: ambt, gemeente en hulpverlening" is verschenen ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van het GLIAGG de Poort. In de titel komen een aantal kernwoorden naar voren rond de psychische nood waar u en ik mee geconfronteerd kunnen worden: Ambt, gemeente en hulpverlening. De woorden zijn in een volgorde geplaatst, waarbij de betekenis van deze rangorde in het boek niet aan de orde komt. Wel wordt er in het boek uitgebreid aandacht besteed aan de plaats van de pastor, de hulpverlener en de taak van de gemeente ten aanzien van de psychische nood.

Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel schrijven een aantal medewerkers, een bestuurslid en de (inmiddels ex-) directeur over allerlei ontwikkelingen; in het tweede deel gaat dhr. Verhoeff, een scribent die van buiten het GLIAGG aangetrokken is, in op de roerige ontstaansgeschiedenis van het GLIAGG. Om dit op een goede manier te kunnen doen heeft hij uitgebreid allerlei archieven doorgenomen.

In hoofdstuk 1 wordt uitgebreid ingegaan op allerlei aspecten rondom leed. Er wordt gesignaleerd dat sommigen in deze tijd gemakkelijker de gang naar de hulpverlener maken dan naar de pastor. Waarschijnlijk speelt daarbij een rol dat in de professionele hulp de anonimiteit sterker benadrukt wordt. Daarnaast heeft de hulpverlening de schijn veelbelovender te zijn dan pastorale zorg. Een gevaar daarbij kan zijn dat door een contact met de hulpverlening de relatie met de Heere teveel op de achtergrond raakt, omdat er veel aandacht besteed wordt aan allerlei psychische processen. Het komt ook vaak voor dat zowel het pastoraat als de hulpverlening bij een patiënt betrokken raken. De scribent geeft aan dat het duidelijk maken van de verwachtingen van elkaar verhelderend kan werken. Dit mede in het licht van teleurstellingen, die bij het pastoraat kunnen ontstaan ten opzichte van de hulpverlening. Een aspect daarbij is dat de taak van de pastor toch primair op een ander vlak ligt dan de taak van de hulpverlener. Als zodanig kunnen ze elkaar ook goed aanvullen.

Naar voren komt dat de GLIAGG ook een verantwoordelijkheid heeft in het doordenken van geestelijke en psychische aspecten rond de hulpverlening en pastoraat.

Dhr. Fokkens heeft een uitgebreid model ontwikkeld voor het herkennen van psychische nood in de gemeente. Het is een duidelijk model, dat dient als een hulpmiddel voor niet-hulpverleners in contacten met de naaste.

Vervolgens wordt er in hoofdstuk 4 aandacht besteed aan de hulpverlenerpatiënt relatie. Toegelicht wordt hoe vanuit huidige opvattingen, die ook gedeeltelijk in de wetgeving verankerd zijn, er in het hulpverleningsproces een contract gesloten wordt. Door middel van dit contract ontstaat er een wederzijdse verplichting waarbij in de wetgeving vooral de rechten van de patiënt en de taken van de hulpverlener benadrukt worden. Naast deze contract-relatie zijn echter ook andere elementen van groot belang. Verhagen, psychiater, gebruikt als aanvullend Bijbels motief verbondsaspecten als richtinggevend voor de relatie. Deze aspecten gebruikt hij om naast de contractuele relatie vooral de sociale kant van de relatie uit te werken.

Tenslotte volgen nog een aantal praktische hoofdstukken waarin verder wordt ingegaan op de samenwerking tussen hulpverlening en pastores. Praktijkvoorbeelden dienen als illustratie. Om die samenwerking vruchtbaar te maken noemt mevrouw Kok, psychologe, een aantal kwesties die daarbij van belang zijn, zoals de identiteit van de pastor/hulpverlener; gelijkwaardigheid van de relatie en (opnieuw) de verwachtingen die er van elkaar zijn. Zij staat stil bij het feit dat de pastor zijn eigen deskundigheid heeft in het omgaan met gemeenteleden, ook met die gemeenteleden die psychische problemen hebben. Hij moet zich daarin niet afhankelijk ma­ ken van de visie van de hulpverlener. Samenwerken is het sleutelwoord.

In het historisch overzicht wordt stilgestaan bij een aantal initiatieven, die uiteindelijk geleid hebben tot het ontstaan van de GLIAGG. Zorg en betrokkenheid waren daarin kernwoorden. Opgehaald wordt hoe een politieagent zich aangesproken voelde door de nood in de gereformeerde gezindte, zoals hij die in zijn dagelijks functioneren aantrof. Hij moest daarbij ingaan tegen de opvatting van velen in die tijd dat psychische nood de gereformeerde gezindte voorbijging, omdat er verbondenheid was aan Gods Woord en de belijdenisgeschriften. Helaas is dat idee niet houdbaar gebleken. Ook deze werkelijkheid bepaalt ons direct bij de gebrokenheid van ons bestaan.

De agent was niet de enige die zich bezighield met deze problematiek. Ook anderen namen initiatieven, waarbij hulp verleend ging worden. Samenwerking bleek niet vanzelfsprekend.

Ook de erkenning door de overheid van de uiteindelijk gevormde GLI­ AGG liet op zich wachten. Uiteindelijk kwam op 15 november 1991 toch de erkenning. Door deze erkenning veranderde de GLIAGG van een vrijwilligersorganisatie in een organisatie met meer en meer professionals als medewerker.

Het historisch overzicht geeft een eerlijk verslag, waarbij ook de bijzondere bemoeienissen van de Heere genoemd worden.

Samenvattend een lezenswaardig boek, zowel voor gemeenteleden als ambtsdragers. Vooral ambtsdragers adviseer ik het boek door te lezen omdat het inzicht geeft in de problematiek van gemeenteleden die zij op veel plaatsen tegen zullen komen en handvaten om ermee om te gaan. Een boek dat stof geeft tot nadenken. Daarbij moeten we bedenken dat degene met psychische nood vaak dichterbij is dan men beseft. Nood die zich vaak beweegt op de raakvlakken van religie en psychologie, ziel en geest.

Amersfoort,

A. Molenaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen