Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Van de wormen gegeten

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Van de wormen gegeten

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Ziekten in de Bijbel

"En van stonde aan sloeg hem een engel des Heeren, daarom dat hij Gode de eer niet gaf; en hij werd van de wormen gegeten en gaf de geest." (Handelingen 12:23).

Herodes Agrippa I

We kunnen het haast niet geloven. En tóch is het waar. Een vorst wordt door de wormen gegeten! Het is koning Herodes Agrippa I. Zijn grootvader was de beruchte Herodes de Grote, die de kinderen in Bethlehem vermoordde. Zijn oom was Herodes Antipas, die Johannes de Doper liet onthoofden en Christus liet lijden. Zijn vader heette Aristobulus en zijn moeder Berenice. Als kind groeide hij op in Rome aan het weelderige hof van keizer Tiberius. Zijn leven stond in het teken van eerzucht en machtsbegeerte.

In het begin van Handelingen 12 kunnen we lezen dat koning Herodes Aggripa I de handen slaat aan de christelijke gemeente in Jeruzalem. Hij laat Jakobus, de broer van Johannes, onthoofden (12:2). Al snel valt de tweede slag. Petrus, de woordvoerder van de apostelkring, valt in de handen van Herodes (12:5). Een engel des Heeren, als dienaar van Gods barmhartigheid, laat Petrus op wonderlijke wijze aan het zwaard ontsnappen. Dit is zo'n grievende vernedering voor Herodes, dat hij Jeruzalem verlaat en naar Cesaréa vertrekt (12:19). Daar voert hij een economische oorlog met twee vermaarde kuststeden, Tyrus en Sidon, die voor hun voedselvoorziening op zijn grondgebied zijn aangewezen. Herodes weigert koren aan deze steden te leveren. Door de honger gedwongen bedenken de Tyriërs en Sidoniërs een list. Ze roepen de hulp in van Blastus, de kamerling van Herodes. Blastus doet een goed woord voor hen bij de koning (12:20). Het streelt het hoogmoedige hart van koning Herodes dat de machtige steden hem om vrede willen smeken. Er wordt een tijdstip vastgesteld waarop een gezantschap zich openlijk aan de koning mag onderwerpen.

Op een gezette dag

In Cesarea houdt Herodes spelen ter ere van de keizer. Het is de tweede dag. Dicht opeengedrongen zitten en staan duizenden mensen op de stenen banken in het ruime amfitheater. In het middelpunt zit koning Herodes op de rechterstoel. Zijn schitterende gewaad is met zilverdraad doorweven en flonkert in het felle zonlicht. Nederig naderen de gezanten uit Tyrus en Sidon en verzoeken de koning om vrede. Vervolgens houdt koning Herodes een rede waarin hij zijn vredelievendheid ten toon spreidt. Deze rede maakt, samen met Herodes' uiterlijk, bijzondere indruk op de aanwezigen. De talrijke menigte roept hem toe: 'Een stem Gods en niet eens mensen!' De ijdele koning berispt hen niet om hun afgodische verering. Hij laat zich de vleitaal van het volk welgevallen.

Koning Herodes weet niet dat het zwaard des Heeren met meer glans boven zijn hoofd schittert dan zijn zilveren kleed. Petrus ontsnapte aan het zwaard van Herodes. Maar Herodes ontkomt niet aan het zwaard van de hemelse Rechter. De maat van Herodes' zonden is vol. De lankmoedigheid van God is ten einde. Daar nadert de engel des Heeren, als dienaar van Gods gerechtigheid, onzienlijk, maar zeker. Plotseling krimpt de koning ineen, voor het oog van alle mensen. Koning Herodes is dodelijk ziek. En welk een ziekte! Door Uwen toorn vergaat ons kwijnend leven. Uw gramschap doet ons hart van doodsschrik beven, O God, als Gij, in majesteit verheven. Het onrecht, dat w' in 't openbaar bedreven. En 't kwaad, door ons in 't heimelijk verricht, In 't licht stelt voor Uw glansrijk aangezicht. (Psalm 90:4, berijmd)

De ziekte van Herodes

De informatie die de arts Lukas in het boek Handelingen geeft over de ziekte van Herodes, is vrij summier. Desondanks stelt hij wel een diagnose: Herodes wordt door de wormen gegeten. Uit een andere bron krijgen we meer gegevens over de symptomen van de ziekte. De bekende Joodse geschiedschrijver Flavius Josefus, een jongere tijdgenoot van Lukas, heeft namelijk vrij uitvoerig het levenseinde van Herodes Agrippa I beschreven. In zijn boek De oude geschiedenis van de Joden kunnen we lezen dat koning Herodes plotseling pijn rondom zijn hartstreek krijgt. Tegelijk krijgt hij een constante pijn in zijn buikholte. Vanaf het allereerste begin is het een hevige pijn. Hij springt op en zegt tegen zijn vrienden: 'Ik mag dan in jullie ogen een god zijn, maar mij wordt nu te verstaan gegeven dat het gedaan is met mijn leven. Ik, die door jullie onsterfelijk wordt genoemd, word nu weggevoerd om te sterven.' Terwijl hij dit zegt, wordt hij door nog meer pijn gekweld. Herodes wordt ijlings naar zijn paleis gebracht. Vijf dagen achter elkaar wordt hij gesloopt door de pijn in zijn maag. Dan sterft hij op 54-jarige leeftijd in het jaar 44. Hij is slechts zeven jaar koning geweest.

Van de wormen gegeten

Welke ziekte heeft Herodes naar het graf gesleept? Een groot deel van de tropische geneeskunde wordt in beslag genomen door ziekten die worden veroorzaakt door wormen en door op wormen gelijkende parasieten. Over het algemeen verloopt de aandoening mild en leidt deze zelden tot de dood. Meestal wordt de diagnose gesteld via microscopisch onderzoek van de ontlasting. Hierin zijn larven of eieren aan te tonen. Omdat in de tijd van Herodes de microscoop nog niet was uitgevonden, moeten we ons dus beperken tot wormen die met het blote oog zichtbaar zijn. Verder moeten we op zoek naar een aandoening die ook dodelijk kan zijn. Veel worminfecties vallen dus al af

Bovengenoemde in ogenschouw nemend, komt bij koning Herodes eigenlijk maar één worminfectie in aanmerking, namelijk ascariasis. Deze aandoening wordt veroorzaakt door Ascaris lumbricoides, de spoelworm. Dit is een ronde worm die vooral voorkomt in gebieden met een warm en vochtig klimaat; het meest in Azië. Van de wereldbevolking is ongeveer een kwart geïnfecteerd met de spoelworm. Een infectie vindt plaats via met eitjes besmet voedsel. Uit de eitjes komen larven waaruit wormen groeien. De volwassen spoelwormen leven in de dunne darm en voeden zich met darminhoud. Ze zijn 15 tot 40 cm lang. Meestal verloopt de infectie symptoomloos. Maar niet altijd!

Volwassen wormen kunnen namelijk een merkwaardige zwerflust hebben. Ze hebben de neiging om door kleine openingen te dringen, zoals de blinde darm en de galwegen. Hierdoor kan een ontsteking van de blinde darm, de galwegen of de alvleesklier ontstaan. Door de zwerflust komt het ook voor dat de wormen via de neus of de mond het lichaam kunnen verlaten. Verder kan bij zware infecties het aantal wormen toenemen tot wel enkele honderden! Kluwens van spoelwormen kunnen zelfs een afsluiVng van de darm veroorzaken. Dit gaat gepaard met hevige buikpijn en braken. Een van de gruwelijkste aspecten is wel het overvloedig uitbraken van de spoelwormen. Naar schatting sterven nog steeds jaarlijks 20.000 mensen aan complicaties door de spoelworm. Het is niet onwaarschijnlijk dat de hevige buikpijn van koning Herodes het gevolg is geweest van een ernstige ontsteking van een buikorgaan of van een darmafsluiting door een kluwen spoelwormen. Thans is ascariasis goed te behandelen met medicijnen, en wel door slechts één tabletje te slikken.

Straf van God

Vanuit de wereldgeschiedenis is bekend dat verschillende groten der aarde stierven aan een wormziekte. Juist openlijke verachters van God en vervolgers van Zijn volk werden op deze wijze door God gestraft. Flavius Josefus beschrijft uitvoerig hoe de grootvader van Herodes Aggripa I, koning Herodes de Grote, ook van de wormen werd gegeten. Een van de apocriefe boeken vermeldt van de Syrische vorst Antiochus Epifanes dat, toen hij zeer trotse woorden had gesproken. God hem sloeg met een ongeneeslijke pijn in het ingewand, en dat er 'uit het lichaam van deze goddeloze levende wormen voortkwamen, en dat zijn vlees, terwijl hij nog in smarten en pijnen leefden, van hem afviel' (2 Maccabeeën 9:9).

Ook de bloedige vervolgers van de christenen, de Romeinse keizers Diocletianus, Galerius, Maximinus en Julianus zouden door de wormen zijn gegeten. In de geschiedenisboeken kunnen we nog veel meer voorbeelden vinden! Aan hen werd vervuld wat Jesaja in hoofdstuk 14:11 schreef: 'Uw hovaardij is in de hel nedergestort met het geklank uwer luiten; de maden zullen onder u gestrooid worden en de wormen zullen u bedekken.'

Een spiegel om nederigheid te leren

Op 19 januari 1706 heeft ds. Abraham Hellenbroek een predikatie gehouden over deze stof uit Handelingen 12. Hij beschrijft hoe Gods rechtvaardigheid wordt opgeluisterd in het straffen van koning Herodes Agrippa I. In de toepassing houdt Hellenbroek de lezer een spiegel van ernstige waarschuwing voor. Ter afsluiting wil ik een aantal citaten uit de preek doorgeven. O! wonderlijke rechtvaardigheid van God. Die een God wil worden, die toont de Heere dat hij een mens is, dat is een aas van wormen. Die doet hij in zijn leven al zien wat hij zijn zou na zijn dood: een wormenaas, een madenzak...

Gij vooral zondaren, goddelozen. O! beef, beef toch door zulke voorbeelden voor de Goddelijke wraak, voor Zijn heilige rechtvaardigheid die u alleszins achtervolgt. O! ziet het hier, en gelooft het. Als de zonde in het huis komt, is de straf al in de voordeur O! laat het u leren op Gods lankmoedigheid niet te zondigen: laat het u de bitterheid van de zonde doen zien.

Zie eens wat een hatelijke zonde in 't algemeen voor God trotsheid en hovaardij is. Daar zijn geen walgelijker, geen onverdraaglijker schepselen voor Hem als zulke trotse wormen, die vergeten dat zij mensen zijn. Wel dan, kom, gebruik deze spiegel van Gods wraakstraf om een afkeer van alle trotsheid en verheffing des harten te hebben en daarentegen nederigheid te leren.

Capelle aan den IJssel H.J. Agteresch.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 oktober 2003

De Saambinder | 12 Pagina's

Van de wormen gegeten

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 oktober 2003

De Saambinder | 12 Pagina's