Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Verbond, belofte en prediking

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Verbond, belofte en prediking

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

(4)

Met onderscheid spreken over de beloften

Als we nadenken over het verbond, dan is dat niet mogelijk zonder de beloften daarbij te betrekken. We moeten met onderscheid over de beloften spreken. Dat deed ook Calvijn al. Graafland wijst erop in Van Calvijn tot Comrie dat bij Calvijn de algemene aanbieding de tot de uitverkorenen beperkte bestemming van de belofte niet opheft (deel I, blz.116). Onze Dordtse Leerregels spreken over de belofte van het Evangelie, "dat een iegelijk, die in de gekruisigde Christus gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe". Die belofte moet alle hoorders zonder onderscheid worden gepredikt met bevel van bekering en geloof (DL 11, 5). Die belofte van het Evangelie komt dus tot ieder. Daarin vindt de aanbieding plaats van Christus en de verbondsweldaden. De belofte van het Evangelie noemden onze vaderen een conditionele, voorwaardelijke belofte, omdat daarin ook gesproken wordt over de weg, waarin de belofte vervuld zal worden. In welke weg? In de weg van het geloof, want er wordt gesproken over "een iegelijk, die in de gekruisigde Christus gelooft". Dat geloof is de voorwaarde, de conditie. Maar dan geen voorwaarde, die wijzelf vervullen moeten, maar die de Heere vervult in het hart van al de Zijnen. Graafland benadrukt dat we bij Calvijn nog geen systematisch uitgewerkte leer over de beloften aantreffen en dat hij zeer ruim spreken kan over de aanbieding der genade. Maar er zijn bij Calvijn ook duidelijke aanwijzingen "dat de door Calvijn bedoelde algemene aanbieding van de belofte niet meer tot inhoud heeft dan dat allen die geloven, of, en dat is in wezen hetzelfde maar in accent maakt het toch een groot verschil, dat alleen die geloven, deel krijgen aan het heil in Jezus Christus" {Van Calvijn tot Comrie, deel I, blz. 113).

Ds. C. Harinck stelt in zijn De Schotse Verbondsleer dat we onderscheid moeten maken tussen de belofte van het Evangelie, die in de algemene aanbieding tot alle hoorders komt, en de beloften des verbonds. Datzelfde onderscheid werd ook gemaakt door de Generale Synode van 1986. In plaats van over evangeliebeloften en verbondsbeloften, mag u ook spreken over conditionele, voorwaardelijke beloften en onconditionele, onvoorwaardelijke beloften. Zo spraken onze vaderen daar immers over. De verbondsbeloften zijn die beloften, die in Christus vermaakt zijn aan de uitverkorenen en die zeker vervuld zullen worden. Die verbondsbeloften werden door onze vaderen wel onconditionele of absolute beloften genoemd. De Heere zegt daarin, zonder enige voorwaarde: "Ik zal." "Ik zal nooit meer op u toornen en nooit meer op u schelden." "Ik zal hun tot een God zijn en zij zullen Mij tot een volk zijn" (Jer.31:33). In de verbondsbeloften wordt de eeuwige zaligheid beloofd. En wat de Heere zegt, doet Hij ook. Zou Hij het zeggen en niet doen? Die beloften vervult Hij, zonder enige voorwaarde. Juist in die verbondsbeloften ligt dan ook de vastheid van de zaligheid. De synode van 1986 sprak uit: "Deze verbondsbeloften zijn de toezeggingen, die God de Vader van eeuwigheid vermaakte in de raad des vredes aan de Borg, het Hoofd en de Middelaar van het verbond der genade. Zij gelden Christus en degenen, die van Christus zijn, namelijk Zijn uitverkorenen." Ook de Dordtse Leerregels spreken met onderscheid over de beloften. Naast de belofte van het Evangelie, die tot ieder komt (11, 5), zeggen de Leerregels in I1I/1V, 8 het volgende: "Hij belooft ook met ernst allen, die tot Hem komen en geloven, de rust der zielen en het eeuwige leven." Belooft de Heere aan alle hoorders van het Evangelie het eeuwige leven? Nee, alleen aan hen, die komen en geloven.

De beloften des verbonds en de prediking

Maar als de verbondsbeloften in Christus alleen aan de uitverkorenen vermaakt zijn, hoe moeten zij dan gepredikt worden? De Erskines en Fisher geven daar in hun al eerder genoemd werk een antwoord op. "81. Aan wie werd deze belofte van het eeuwige leven gegeven? In de eerste plaats aan Christus en zo in de tweede plaats in en door Hem aan de uitverkorenen, zoals blijkt uit Tit. 1:2, vgl. met 1 Joh.2:25. 82. Aan wie worden de beloften van het verbond voorgesteld? Aan allen, die het Evangelie horen, mét hun zaad, Hand. 2:39: U komt de belofte toe en uw kinderen. 83. Welk recht hebben zij, die het Evangelie horen, op de beloften, als ze hun zo in het algemeen overgemaakt worden? Een recht van toegang tot de beloften en van al de goederen, die erin vervat zijn, zodat ze daardoor niet te verontschuldigen zijn, als ze niet geloven, Joh.3:18. 84. Welk recht geeft het geloof of de daad van het geloven op de beloften? Een recht van bezit, uit kracht van de vereniging met Christus in Wie al de beloften ja en amen zijn. Joh.3:36: Hij, die gelooft ... heeft het eeuwige leven." Dus in de prediking worden de verbondsbeloften, die in Christus aan de uitverkorenen zijn vermaakt, wel alle hoorders voorgesteld. Zij hebben een recht van toegang tot de beloften. Dat is geheel in de lijn van de zesde leeruitspraak van 1931, waarin gesproken wordt over "de ernstige aanbieding van Christus en de verbondsweldaden in het Evangelie". Echter alleen de uitverkorenen bezitten de beloften vanuit de vereniging des geloofs met Christus. En de moeite die ds. Kersten had met de drieverbondenleer was, dat daarin alle gedoopten zonder onderscheid gesteld worden in het bezit van de beloften. Als gedoopte bondeling bezit men dan, hééft men dan de beloften. Zo raakt het toepassende werk van de Heilige Geest op de achtergrond.

In de predilcing wordt het verbond bediend

In de prediking vindt de bediening van het genadeverbond plaats. Daarom wil ik, na iets geschreven te hebben over het verbond en de beloften, ook nog iets zeggen over de prediking. De prediker is "bedienaar van het genadeverbond", in hem is "de bediening der verzoening gelegd", zoals Paulus schrijft in 2 Korinthe 5:18. Het is de prediking van Wet en Evangelie. De verbrijzeling door de Wet maakt plaats voor Christus. Met alle nadruk zullen we in onze oppervlakkige tijd de noodzaak van het plaatsmakende en ontdekkende werk van de H.Geest moeten benadrukken. Ds. A. Vergunst waarschuwt in Neem de wacht des Heeren waar (1983, blz.92) voor een "praktisch remonstrantisme", dat de kerk van gereformeerd belijden overspoelt. "Er wordt geijverd voor 'verbondsmatig' spreken en preken, waarbij veelal eenzijdige nadruk op de eis des geloofs gelegd wordt. De onmacht van de natuurlijke mens om te kunnen geloven wordt in de H. Schrift even nadrukkelijk geleerd als de schuld van het ongeloof. Wie echter deze onmacht in de prediking en zielszorg verdoezelt, loopt het gevaar over geloof te spreken als een mogelijkheid, die de natuurlijke mens nog gelaten is. Al wordt nog wel van het geloof als een gave van Gods genade gesproken, in de praktijk valt de nadruk op de 'gelovende mens' en wordt aan de eenzijdigheid van Gods genade geweld gedaan." Daarom mag in de prediking niet gezwegen worden over het plaatsmakende werk van de H.Geest, Die ontdekt aan zonde en schuld. Die ontgrondt, ontbloot en verbrijzelt, opdat er plaats kome voor Christus. Veel verzet tegen de schriftuurlijkbevindelijke prediking komt voort uit verzet tegen dat plaatsmakende werk. Men wil een gelovige zijn in Christus, zonder dat men zich ooit diep verloren geweten heeft voor God.

Zeist,

ds. J.J. van Eckeveld

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 8 juli 2004

De Saambinder | 12 Pagina's

Verbond, belofte en prediking

Bekijk de hele uitgave van donderdag 8 juli 2004

De Saambinder | 12 Pagina's