Vloekmonitor

Commentaar

Een vloekverbod in een plaatselijke verordening is slechts toegestaan, omdat het uitsluitend een symbolische functie heeft en er geen sancties mogelijk zijn. Het verbod op godslastering in het Wetboek van Strafrecht stond onlangs sterk op de tocht. De allesmoet-kunnen mentaliteit, waarmee onze samenleving zo langzamerhand is doordrenkt op initiatief van het neoliberalisme van partijen als D'66, houdt niet op bij het gebruik van Gods Naam. Naarmate de secularisatie doorzet, neemt ook het misbruik van Gods Naam toe. De Bond tegen het vloeken blijft werk houden. Te vrezen is dat dit werk alleen maar zal toenemen in de toekomst. De samenleving 'verloedert'. We zien ook een verloedering in het taalgebruik. Grof taalgebruik is voor velen gewoon geworden. 'Vloeken is aangeleerd' is één van de slogans van de Bond tegen het vloeken. Daar zouden we allerlei theologische beschouwingen over kunnen houden. Dat is echter niet het doel van dit artikel. Want het is toch wel waar dat grof taalgebruik, ook al zit de bron ervan in elk mens en welt het op uit de verdorven aard van ons bestaan, wordt aangeleerd. Daarom is het des te schrijnender dat uit onderzoek blijkt dat in kinderprogramma's (inclusief telcenfilms) op televisie veel grove taal wordt gebruikt. Alleen in series wordt nog meer grove taal gebruikt. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Bond tegen het vloeken heeft laten uitvoeren door TNS NIPO en waarvan de resultaten in maart jl. ter beschikking kwamen. In 2003 heeft dit onderzoeksinstituut voor het eerst het gebruik van grove taal op de Nederlandse televisiezenders voor genoemde bond in kaart gebracht. Er is dus nu ook vergelijkend materiaal.

Toegenomen

De 'Vloekmonitor 2004' wijst uit dat het aantal uitingen van grove taal ten opzichte van 2003 is toegenomen. Het aantal vloeken in programma's is weliswaar aanzienlijk afgenomen, maar het aantal scheldwoorden is flink toegenomen. In het onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen vloeken, bastaardvloeken, verwensingen, scheldwoorden en schuttingwoorden. Bij vloeken gaat het om krachttermen onder aanroeping van de naam van God, Jezus en/of om een 'bede' om verdoemenis. Bastaardvloeken zijn een verbastering van vloeken. Onder verwensingen verstaat men woorden waarmee men een ander iets ergs, iets onaangenaams of iets negatiefs toewenst. Scheldwoorden zijn honende, beledigende woorden, waarmee men iemand negatief karaktiseert. Schuttingwoorden tot slot, zijn platte, obscene woorden. Op al deze vormen van grof taalgebruik zijn de verschillende programma's van zowel de publieke als de commerciële televisiezenders in kaart gebracht gedurende drie weken, te weten in mei, september en december

Lezers zullen zich wellicht afvragen of de uitkomst van dit onderzoek wel van belang is voor het lezerspubliek van De Saambinder. De meeste lezers zullen geen televisie hebben. Juist daarom is de uitkomst van dit onderzoek ook voor hen relevant en wel in die zin dat het een extra reden moet zijn om de televisie buiten de deur te houden en er op toe te zien dat hun kinderen niet via de personal computer feitelijk de televisie in huis halen. Bovendien, het onderzoek richtte zich weliswaar op de publieke en commerciële zenders op de televisie, maar ik denk, dat een onderzoek naar het gebruik van grove taal op de radio niet veel betere resultaten te zien zou geven. Ook daarvoor zou wel eens kunnen gelden dat grof taalgebruik, inclusief vloeken, gemiddeld 1, 3 keer per uur voorkomt, zoals dat op televisie het geval is. In 2003 was dat nog 1, 2.

Bezinning

De resultaten van dit onderzoek mogen voor ons wel aanleiding zijn om ons voortdurend te bezinnen op ons woordgebruik. We nemen zo gauw bepaalde uitdrukkingen over. Vooral ook allerlei krachttermen, schuttingwoorden, uit het Engelse taalgebied burgeren snel in en liggen ook bij jongeren soms voor in de mond. Ik zal geen voorbeelden noemen van schuttingwoorden, die ook onder onze jongeren - en misschien ook wel onder ouderen - gebezigd worden. Dat zou niet gepast zijn. In de bijlagen bij het onderzoek worden allerlei voorbeelden genoemd. Ze worden helaas ook onder ons gebruikt. De Heidelbergse Catechismus houdt bij de uitleg van het zesde gebod voor: "Dat ik mijn naaste noch met gedachten, noch met woorden of enig gebaar, veel minder met de daad, door mijzelf of door anderen ontere, hate, kwetse of dode." Laten we op ons taalgebruik letten. Het getuigt van zwakheid als we ons spreken met krachttermen menen te moeten ondersteunen.

Twee dingen uit het onderzoek geven mij echter meer direct aanleiding om er aandacht aan te besteden in De Saambinder. Dat is in de eerste plaats de reeds genoemde constatering dat vooral in kinderprogramma's de hoeveelheid geuite grote taal groot is.

Kinderprogramma's

Het lijkt zo onschuldig. Kinderprogramma's en tekenfilms zijn toch geen programma's waar je zoveel grof taalgebruik zou verwachten. Het tegendeel blijkt. Alleen in 'series' wordt meer grove taal gebruikt dan in kinderprogramma's. Wellicht zouden we dat meer verwachten in films. Uit deze opmerkelijke uitkomst kunnen we twee dingen leren.

Vooral wel dat ook het gebruik van grof taalgebruik wordt aangeleerd. Is het een wonder dat de jeugd zich van steeds meer grove woorden en steeds grovere woorden bedient als dat hen als het ware reeds met de paplepel wordt ingegoten? De samenleving verloedert. De schuld daarvan ligt niet in de eerste plaats bij de jeugd, maar bij de ouderen die de jongeren daarin voorgaan. Zouden veel ouders, van wie de kinderen deze programma's bekijken, wel enig besef hebben van het gif dat via de beeldbuis de harten van hun kinderen wordt ingegoten? En als men dat besef al heeft, is dan het normbesef al zo ver gesleten, dat het nauwelijks nog wordt opgemerkt en men er niet meer wakker van ligt? Arme kinderen, maar ook arme maatschappij, die op deze wijze steeds verder verwijderd raakt van de beschaving die de westerse wereld eeuwenlang heeft gekenmerkt. Een beschaving die gebaseerd was op christelijke normen en waarden.

Vervolgens kunnen we er van leren dat kinderprogramma's helemaal niet zo onschuldig zijn als wel wordt verondersteld. Vooral ook door de harde feiten die uit het onderzoek naar voren komen, zouden ouders zich wel twee keer moeten bedenken voordat ze hun kinderen voor de beeldbuis zetten of toestaan dat ze bij de buren aan de buis gekluisterd zitten. Welk een zware verantwoordelijkheid rust op de ouders. Ik hoop dat het gegeven dat juist in kinderprogramma's zoveel grove taal wordt gebezigd, voor hen die televisie in huis hebben, aanleiding zal zijn om de knop definitief om te draaien en het apparaat de deur uit te doen.

BNN

De tweede reden waarom ik aan het onderzoek van TNS NIPO aandacht besteed in De Saambinder is, omdat uit het onderzoek blijkt dat vooral de ook onder jongeren populaire zender BNN - die ook via de radio te beluisteren valt - het hoogst scoort van alle publieke omroepen met gemiddeld 5, 1 grove woorden per uur. Deze omroep wordt met veel overheidsgeld in de lucht gehouden. Vorig jaar leken de laatste dagen van deze omroep te zijn aangebroken, maar helaas heeft onze volksvertegenwoordiging zich door een krachtige lobby laten ompraten. Helaas, want deze zender spuit ontzettend veel vuil de ether in. Als al ergens seksuele taboes worden doorbroken, dan is het wel via BNN. Laten onze jongeren toch gewaarschuwd zijn om niet naar deze zender te luisteren. Je vergiftigt je ziel er mee. Het betekent niet dat vele andere omroepen zoveel beter zijn. De VARA bijvoorbeeld volgt BNN in de score met 4, 1 uitingen van grof taalgebruik per uur. De christelijke omroepen komen er gelukkig beter af, al komt het ook daar voor dat er in de programma's gevloekt wordt.

Gods gebod

God verbiedt in het derde gebod het lasteren of misbruilcen van Zijn Naam door onder andere vloeken. Hij stelt ook schuldig als wij ons met ons stilzwijgen en toezien zulke verschrikkelijke zonden deelachtig maken. De Heere beware ons er voor. Het is goed van de Bond tegen het vloeken deze 'vloekmonitor' te laten maken. Het geeft ons inzicht. Het verschaft ons materiaal tot bezinning. Het waarschuwt ons voor de geest van de tijd. Het roept ons op de Naam van God niet anders dan met vrees en eerbied te gebruiken, opdat Hij van ons recht beleden, aangeroepen en in al onze woorden en werken geprezen worde.

Capelle aan den IJssel, ds. W. Silfhout

Canada of waarheen ter wereld ook, maar naar Gods rechterstoel. Ons leven is voorbereidingstijd voor de ontmoeting met God, de Rechter van hemel en aarde. De apostel zegt ervan in 2 Korinthe 5:10: 'Want wij moeten allen geopenbaard worden voor den rechterstoel van Christus, opdat een iegelijk wegdrage hetgeen door het lichaam geschiedt, naar dat hij gedaan heeft, hetzij goed, hetzij kwaad.' Wat kan een mens van nature toch zorgeloos voortreizen. Alsof er geen eeuwigheid aanstaande is. Wat toont hij dat hij dood is door de misdaden en de zonden. Wat stelt hij die dag van sterven en van het God moeten ontmoeten toch ver van zich af Misschien meent hij wellicht dat het allemaal nog wel wat mee zal vallen. Maar dat zal het niet, als we onvoorbereid God moeten ontmoeten en geen paspoort hebben, dat getekend is met bloed, het bloed van de Middelaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen