Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Een krom en verdraaid geslacht

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Een krom en verdraaid geslacht

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

In dit en in een volgend artikel willen we aandacht besteden aan Herodes Antipas. In het Nieuwe Testament wordt hij overigens zo niet genoemd. Daar heet hij 'Herodes, de viervorst', bijvoorbeeld in Lukas 3:1.

Een viervorst

Wat is een viervorst eigenlijk? We zagen in een vorig artikel al, dat het woord de vertaling is van het Griekse 'tetrarch'. Letterlijk is dat iemand die regeert over een vierde deel van een rijk. Later werd de titel viervorst ook wel gebruikt voor mannen die over een willekeurig deel van een rijk regeerden; dat behoefde dan niet per se een vierde deel te zijn. In elk geval - en dat is in dit verband van belang- heeft een viervorst een lagere rang dan een koning.

Herodes Antipas was een iets jongere broer van Archelaüs, over wie het in het vorige artikel ging. Zij waren beiden kinderen van Malthace, een Samaritaanse vrouw van Herodes de Grote. Antipas was genoemd naar zijn grootvader Antipater. Aanvankelijk had vader Herodes zijn zoon Antipas tot zijn opvolger als koning willen benoemen, maar vijf dagen voor zijn dood veranderde de kindermoordenaar van Bethlehem zijn laatste wilsbeschikking. Antipas werd in het laatste testament genoemd als viervorst over de gebieden Galilea en Perea. Dat was voor de toen 19-jarige Antipas een bittere pil! Hij vond het onverteerbaar dat zijn twee jaar oudere broer Archelaüs misschien wél koning zou worden en hij. Antipas, niet. Hij liet het er ook niet bij zitten, maar reisde naar Rome om het testament van zijn vader aan te vechten. Tevergeefs: keizer Augustus liet zich niet vermurwen. Antipas zou viervorst worden, niet meer en niet minder. En zo is het gebeurd.

Toen Antipas eenmaal aan het bewind was, liet hij zich Herodes noemen, ook op de munten die in die tijd werden gemaa]< t. Zijn broer Arciielaüs deed dat trouwens ook. Beide broers wilden er waarschijnlijk mee aangeven dat men niet moest vergeten dat ze tóch tot de koninklijke dynastie van Herodes behoorden... Wat is een mens! Hun halfbroer Filippus, over wie we later nog hopen te schrijven en die óók viervorst was geworden, bleef gewoon zijn eigen naam dragen (zie A. Sizoo, Uit de wereld van het Nieuwe Testament, 1946, blz. 25). In het Nieuwe Testament wordt Antipas overigens consequent aangeduid met de naam Herodes. Hij wordt van alle Herodessen ook het vaakst genoemd in de Bijbel. Dat is wel te begrijpen, want gedurende de gehele tijd dat de Zaligmaker op aarde is geweest, was Herodes Antipas viervorst over Galilea en Perea. Éénmaal is het zelfs tot een ontmoeting gekomen tussen de Heere Jezus en Herodes Antipas. Daarover later.

Galilea en Perea

Het is een beetje jammer dat Flavius Josephus betrekkelijk weinig schrijft over Herodes Antipas, hoewel deze toch niet minder dan 43 jaar heeft geregeerd over Galilea en Perea. Die twee landstreken vormen een verhaal apart. We zullen er nu niet veel over zeggen. Wie een bijbelse atlas raadpleegt - of gewoon een van de prachtige kaartjes achter in de bijbeluitgaven van de GES - ziet in één oogopslag dat de beide gebieden van elkaar gescheiden zijn. Dat was voor Antipas natuurlijk een vervelende zaak. Waar Galilea ligt, zal ieder wel weten. Het is het gebied ten westen van de Zee van Tiberias, waar de Heere Jezus is opgegroeid, en waar onder het Oude Testament stammen woonden als Zebulon, Issaschar en Naftali. Het gebied van Perea (het woord betekent 'land aan de overzijde') besloeg de landstreek in het Overjordaanse tussen aan de westkant de Jordaan, aan de noordkant de stad Pella en aan de zuidgrens de vesting Macherus, waar Johannes de Doper de laatste maanden van zijn leven doorbracht. Het gebied was zo'n 30 kilometer breed; de oostgrens liep ongeveer evenwijdig met de Jordaan. Wie van Galilea naar Perea wilde reizen, moest altijd eerst door een ander gebied, door Samaria of door de Dekapolis.

Een complexe familie

Herodes Antipas heeft in zedelijk opzicht een bedenkelijk leven geleid. Aanvankelijk was hij getrouwd met een dochter van koning Aretas van de Nabateeërs, een Arabisch nomadenvolk. Antipas raakte echter al spoedig tot over de oren verliefd op een zekere Herodias. Zij was zowel zijn nicht als zijn schoonzuster... Op het hierbij afgedrukte overzicht kan men zien hoe het in elkaar zat. Antipas had een halfbroer Aristobulus, die rond het jaar 7 vóór Christus was omgebracht door toedoen van zijn eigen vader. Herodes de Grote. Deze Aristobulus liet enkele kinderen na, onder wie Herodias. Dus zij was de nicht van Antipas. Maar zij was ook zijn schoonzus! Herodias trouwde namelijk met Filippus, óók een halfbroer van Antipas.

Nu moeten we het overzicht goed in de gaten houden, want de familie van Herodes zat erg ingewikkeld in elkaar! Er waren namelijk twéé Filippussen onder de zonen van Herodes de Grote. We hoeven daar niet vreemd van op te kijken als we bedenken dat zij kinderen waren van twee verschillende moeders. De Filippus met wie Herodias aanvankelijk huwde, wordt in het Nieuwe Testament géén viervorst genoemd. Dat was hij ook niet. Hij is nooit koning of vorst geweest, maar leefde als aanzienlijk burger. Hij staat bekend als Herodes Filippus, maar wordt ook wel kortweg Filippus genoemd (Matth. 14:3). We moeten hem echter steeds goed onderscheiden van de Filippus over wie bijvoorbeeld wordt gesproken in Lukas 3:1. Deze zoon van Herodes de Grote was wél een viervorst. Hij staat op het overzicht onder de zonen van Herodes uiterst rechts afgedrukt. Om de zaak nog wat complexer te maken: Herodes Filippus kreeg bij Herodias, zijn vrouw, een dochter. Ze noemden haar Salome. Wij weten dat niet uit de Bijbel, maar uit de geschriften van Flavius Josephus. Deze Salome was het meisje dat op ongeveer veertienjarige leeftijd danste voor de halfdronken Herodes Antipas. En zij is later getrouwd... jawel, met haar oom Filippus, de viervorst!

Slim en kwaadaardig

Terug naar de zondige verliefdheid van Herodes Antipas. Hij wist het voorwerp van zijn begeerte, zijn schoonzus en nicht Herodias, los te krijgen van haar wettige man Herodes Filippus. Ze trok bij haar 'nieuwe' man in, samen met haar dochter. En dat met alle gevolgen van dien... Het was Johannes de Doper die in alle eenvoudige eerlijkheid het Woord Gods sprak tot Herodes Antipas: 'Het is u niet geoorloofd de huisvrouw uws broeders te hebben!' (Markus 6:18). Dat kwam hem te staan op de duivelse vijandschap van Herodias, die het bloed van haar moordzuchtige grootvader Herodes de Grote in haar aderen had. Het kostte Johannes uiteindelijk zijn leven. Die droevige geschiedenis is ons uit het Nieuwe Testament bekend.

Opmerkelijk is de manier waarop de Heere Jezus Zich eens heeft uitgelaten over Herodes Antipas. Toen enkele farizeeën tot Hem zeiden: 'Ga weg en vertrek van hier, want Herodes wil U doden', antwoordde Hij: 'Gaat heen en zegt die vos: Zie, Ik werp duivelen uit en maak gezond, heden en morgen, en ten derden dage word Ik voleindigd...'. Zegt die vos... A. Sizoo heeft er in het hierboven genoemde boek op gewezen dat wij vandaag bij een vos denken aan slimheid, maar dat men in de oude wereld de vos bovendien ook zag als een kwaadaardig dier (blz. 28). Een slim en kwaadaardig man... zo tekende Christus dus in dat éne woord 'vos' Herodes Antipas. In een volgend artikel willen we D.V. nog iets meer over deze man schrijven.

(wordt vervolgd)

Capelle aan den IJssel, ds. A. Moerkerken

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 december 2006

De Saambinder | 16 Pagina's

Een krom en verdraaid geslacht

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 december 2006

De Saambinder | 16 Pagina's