De bevinding der heiligen

2

Ware bevinding is wat de christen in zijn geestelijk leven ondervindt, wat hij ervaart, zodra het werk van Christus door de Heilige Geest aan het hart wordt toegepast.

Wilhelmus a Brakel noemt het ondervinding: "Ondervinding is een godzalige oefening, bestaande in een verzameling van velerlei voorvallen om die te gebruiken tot nut van zichzelf en van anderen. De Heere vwl dat Zijn volk een schat van ondervinding ver­ gadert en die bij alle gelegenheden gebruikt. Deze schatten vergadert men uit het Woord Gods".

Ds. A. Moerkerken omschrijft in een artikel over geloof en bevinding deze bevinding als volgt: "De betekenis van het woord bevinding menen wij het best te omschrijven als: het geheel van de geestelijke ervaringen die Gods kinderen ondervinden, wanneer de Heilige Geest de weldaden, die door Christus verworven zijn, aan hun ziel komt toepassen.

Het zal duidelijk zijn, dat de bevinding, aldus omschreven, met het geloof nauw samenhangt. Geloof en bevinding zijn echter geen synoniemen. Het is het brede gebied van de bevinding der heiligen".

Het is datgene wat God de mens doet ervaren als Zijn Geest in ons werkt. Zo noemen sommigen het boek van de Psalmen het meest bevindelijke Bijbelboek. Luther zei al: "In de Psalmen zien we de heiligen in het hart!" In het psalmboek komen kinderen van God door de Geest geïnspireerd aan het woord met hun levende bevinding. Zij hebben de Heere zielsbevindelijk leren kennen. We horen hen daar over de verborgen omgang met God. "Gods verborgen omgang vinden zielen, waar Zijn vrees in woont".

Ze spreken over de bevinding van Gods genade. "Hoort wat mij God deed ondervinden, wat Hij gedaan heeft aan mijn geest". Dus deze bevinding ontstaat waar de Heilige Geest het oprechte geloof gaat werken in het hart de zondaar. Dan komt er de bevinding der heiligen!

Bevinding in haar eenheid en verscheidenheid

Deze gemeenschap der heiligen is één en dezelfde bevinding. Wel kan deze bevinding rijk geschakeerd zijn. Dus in de bevinding is een noodzakelijke eenheid en een rijke verscheidenheid. Waar de Heere Zijn volk bekeert, daar komt één bevinding der heiligen. De vraag kan leven: Waarin is die bevinding van Gods kinderen dan dezelfde? Wat is de geloofsbeleving van al Gods heiligen? Dit is een ernstige vraag. Want als we daar vreemd aan zijn, staan we buiten de bevinding der heiligen. Dan missen we het geloof van de heiligen. Ook al spreekt u over geloof en bevinding.

Eerst iets over de eenheid in de bevinding. Dat geeft het lidwoord dé eigenlijk ook al aan. Dé bevinding van de heiligen. De bevinding van Gods kinderen is dezelfde in de innerlijke doorleving van de drie stukken, die nodig zijn te weten om getroost te leven en zalig te sterven.

In die kernzaken is de bevinding der heiligen dezelfde! Het is de zuiver bevindelijke orde die door de Geest van Christus wordt geleerd. Ds. A. Vergunst schrijft: "Nooit zal deze 'orde des Geestes' uit het oog mogen worden verloren. Het is het werk van de Geest om door de prediking de bevindelijke kennis van deze stukken te schenken".

De enige troost wordt op een bevindelijke wijze geleerd. Ten eerste: hoe groot mijn zonden en ellende zijn. Ten andere: hoe ik van al mijn zonden en ellende verlost worde. En ten derde: hoe ik Gode voor zulke verlossing zal dankbaar zijn. Dit kennen of weten is een bevindelijk weten als vrucht van de bovennatuurlijke, verlichtende werking van de Geest. Het is een geloofswetenschap. Het is een zaak van het hart. Het is een kennen door ontmoeting en ervaring.

Ds. J. van Haaren wijst erop in een preek: "Bevindelijke kennis zit niet zomaar in je hoofd, dat is allemaal beschouwing, beredenering, allemaal verstand; maar de rechte kennis, die God werkt door Zijn Geest, zit in het hart, want daar zetelt het geloof. Het gaat niet buiten het verstand om, maar God heiligt het verstand en dan krijgen we een geheiligd verstand van God en Goddelijke zaken. Dat is beleving, dat is bevinding, dat is praktijk." Tot zover dit citaat.

Een eenvoudig voorbeeld: u kunt uit een boekje weten dat azijn heel zuur is, maar als u een flesje azijn hebt leeggedronken, dan hebt u bevinding. Zo is de bevinding van al de heiligen. Als de Heere de ogen opent door Zijn Geest dan ga ik zien hoe groot mijn zonden en ellende is. Ik ga d N ervaren, niet met mijn hoofd, maar met mijn hart mijn rampzalige staat voor God. Het geestelijk leven begint met de droefheid naar God die een onberouwelijke bekering werkt tot zaligheid. Het wordt de smart van mijn hart dat ik heb gezondigd tegen een heilig en rechtvaardig, maar ook een goeddoend God. Er komt een beleven van de kloof tussen God en de ziel. Van de hemelhoge schuld.

Calvijn schrijft in zijn Institutie: "Wanneer iemand tot de ware kennis van de zonde gebracht is, dan begint hij waarlijk de zonde te haten en te verfoeien. Dan heeft hij van harte een mishagen aan zichzelf, hij erkent dat hij rampzalig en verloren is en wenst dat hij een ander mens mag zijn. Wanneer hij daarenboven aangeraakt is door enig gevoel van Gods oordeel, want het één volgt terstond uit het ander. Dan ligt hij verslagen en terneder geworpen. Hij siddert vernederd en terneergeslagen, hij geeft de moed op en wanhoopt. Dit is het eerste stuk van de boetvaardigheid, hetwelk wij verbrijzeling noemen" (Institutie, 111, 3, 3).

Bevindelijke kennis zit niet zomaar in je hoofd, dat is allemaal beschouwing, beredenering, allemaal verstand; maar de rechte kennis, die God werkt door Zijn Geest, zit in het hart, want daar zetelt het geloof.

De Heere stelt de mens eerst voor de spiegel van Zijn Wet, de kenbron van de ellende. Maar de Heere werkt tegelijkertijd, op hetzelfde ogenblik, in het hart van Zijn kinderen een kiem van verlossing en dankbaarheid. Dat is het grote verschil tussen de algemene overtuiging en de zaligmakende overtuiging. Comrie waarschuwt: "O, zo gij niet willens uzelf wilt bedriegen of u met as voeden en met een leugen in uw rechterhand verloren gaan, staat dan veel naar deze bevindelijke kennis en dit waarachtige gezicht van uw zonden en ellenden".

Naast de smart over de zonde en het gemis van Gods gemeenschap, werkt de Geest aanstonds in het hart een hopen op God en een stil verwachten van de Heere. Al in de eerste zaligmakende overtuigingen door de Geest van Christus Wanneer de zondaar als een verloren mens over de wereld gaat, wordt iets ervaren van die hoop op verlossing. Van een uitzien naar verlossing. Dat bewaart voor wanhoop.

Door werk van de Geest moet er geestelijke kennis geschonken worden van Christus. Want de verlossing is nauw verbonden aan de Verlosser. Jezus Christus moet persoonlijk in ons geopenbaard worden. Ds. A. Vergunst merkt op in zijn hoogst actuele en lezenswaardige artikel over het theologisch eigene van de Gereformeerde Gemeente: "Toch weten we dat in vele kerken van gereformeerde signatuur aan die zo persoonlijke, bevindelijke openbaring van Christus te lichtvaardig wordt voorbijgegaan".

Ook vandaag hebben veel theologische verschillen ten diepste betrekking op het bevindelijke leven. Er is een geest van veroppervlakkiging, waar de kennis en de ervaring van het wonderwerk van Gods genade in het zondaarshart niet meer naar voren komt. Het gaat dus in alle bevinding erom of Christus in Zijn verlossingswerk betekenis heeft gekregen. "En dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen, de enige waarachtige God, en Jezus Christus, Die Gij gezonden hebt" (Johannes 17:3).

Ook komt direct in de wedergeboorte al in het hart van de zondaar een bede en een verlangen om heilig voor God te mogen leven, omdat Hij het zo waardig is. Daar is reeds de wortel van de dankbaarheid. De beleving van deze zaken wordt telkens meer verdiept. De zondaar gaat meer beleven van zijn ellende en val. De Heere laat de zondaar meer zien van de verlossing die in Christus is. Ze mogen meer ervaren welk en machtige Zaligmaker Hij is. Zo wordt de liefde en het wonder steeds inniger en groter.

(wordt vervolgd)

ds. M. Karens,

Werkendam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen