De heilige huwelijke staat

De commissie Huwelijk en echtscheiding gaat uitvoerig in op het begrip porneia. Dat is een Grieks woord, dat in het Nieuwe Testament gebruikt wordt voor hoererij en ontucht.

Het is immers van belang te weten wat we precies onder 'hoererij' verstaan.

Welnu, er is bij ontucht en hoererij sprake van geslachtelijke gemeenschap die God in Zijn Woord verbiedt. Daaronder vallen ook de homoseksuele en incestueuze praxis en alle perverse vormen van het fysiek één lichaam worden met de ander.

Het is nodig in het denken goed onderscheid te maken tussen wat de Bijbel verstaat onder hoererij/overspel en onder onreinheid en ontuchtigheid. Het is heel belangrijk ons te realiseren dat onreinheid en ontuchtigheid ernstige zonden zijn tegen het zevende gebod. Maar alleen bij hoererij/overspel kan er sprake zijn van echtscheiding. Bij overspel dat echtbreuk met zich meebrengt, wordt immers de heiligheid van een bestaand huwelijk geschonden. Bij hoererij wordt buiten het huwelijk de zonde uitgeleefd. En daarop rust het oordeel van God. Binnen de heiligheid van het huwelijk heeft de Heere de lichamelijke eenheid gegeven als een geschenk.

Als iemand nu verlaten is, terwijl er niet duidelijk sprake was van hoererij, mag zo iemand niet hertrouwen. Gebeurt dat wel, dan vervalt de verlatene in overspel.

Echtscheiding

Het moge intussen duidelijk zijn dat de huwelijksband niet breekt, omdat de een de ander in de steek laat. Die band gaat evenmin teniet door allerlei psychische en sociale oorzaken en verwarring, hoe diep ingrijpend ook. Alleen hoererij breekt het huwelijk in zijn diepste wezen en kan derhalve reden vormen tot echtscheiding. Kerkelijke vergaderingen en ambtsdragers mogen derhalve niet te gemakkelijk een echtscheiding als onvermijdelijk c.q. wettig aanvaarden, als er geen sprake is van concrete hoererij in de zin van geslachtelijke gemeenschap.

Blijvend uitgangspunt is de levens­ lange eenheid van man en vrouw. Die wordt alleen verbroken door de dood en door porneia. De band tussen man en vrouw is zo sterk, dat die wel juridisch en feitelijk verbroken kan worden, maar ten diepste toch in stand blijft. Voor mensen kun je scheiden. Voor God ben je niet zomaar vrij.

Hertrouwen

Als iemand nu verlaten is, terwijl er niet duidelijk sprake was van hoererij, mag zo iemand niet hertrouwen. Gebeurt dat wel, dan vervalt de verlatene in overspel. Dat geldt uiteraard ook voor degene die trouwst met een niet om hoererij verlatene. Voor God zijn de eerste echtelieden nog steeds getrouwd. Iemand die verlaten is en die niet mag hertrouwen, staat echter niet alleen. Tegenover dat kruis staat de enige Troost in leven en sterven.

De commissie heeft in dit verband ook nagedacht over het eventueel hertrouwen van ambtsdragers. Die ruimte blijkt in het licht van de Schriftgegevens en de het Woord nasprekende bevestigingsformulieren erg klein.

De commissie Huwelijk en echtscheiding heeft vanzelfsprekend ook gekeken naar de meningen van onze vaderen. De oude gereformeerde theologen hebben bij het thema echtscheiding en hertrouwen ook geworsteld met de problematiek: hoe moeten de Schriftgegevens toegepast worden in een concrete situatie en welke algemeen geldende lijn kan hieruit getrokken worden?

De Oude Kerk verdedigde het monogame huwelijk als voor het leven gesloten; het huwelijk had een verbondskarakter. Dit betekende dat na de dood van de man of de vrouw men als weduwe of weduwnaar door het leven ging. Maar deze absolute monogamie is geen gemeengoed geworden in de kerk.

Sedert de Reformatie hebben onze vaderen op onderdelen een verschillend standpunt ingenomen, maar de hoofdlijn was duidelijk: na overspel is ontbinding van het huwelijk mogelijk. Wat betreft de ontbinding van het huwelijk na kwaadwillige verlating is geen eenduidige lijn aan te wijzen. Overigens is het wel verklaarbaar dat uitspraken van onze vaderen niet zonder meer van toepassing verklaard kunnen worden voor onze tijd. De uitspraken zijn namelijk vaak gedaan naar aanleiding van concrete situaties en dat leidt gemakkelijk tot casuïstiek.

Praktijk

Wellicht kunnen we ons op hoofdlijnen allemaal goed vinden in het bovenstaande. Maar dan nog zullen er velen zijn, die zeggen: 'Alles goed en wel, maar ik ken een geval...' En dan volgt er een klemmende praktijksituatie. Welnu, ook de samenstellers van dit rapport ontkennen zulke situaties niet. Ieder geval is weer anders. En er kan sprake zijn van mishandeling in fysieke zin. De ene echtgenoot wordt door de andere geslagen, soms zelfs afgeranseld, van de trap gesmeten, opgesloten en wat dies meer zij. Ook kan de mishandeling van psychische aard zijn. Men kan gekleineerd, beledigd of bespot worden. Het kan ook gebeuren dat de man zijn vrouw of andersom uitsluitend of nagenoeg uitsluitend gebruikt als seksueel lustobject. Wat kan er een huwelijksleed zijn!

Toch is scheiding dan niet de bijbelse oplossing. Waar een dergelijke situatie bekend is of wordt, zal er alles aan gedaan moeten worden om de omstandigheden voor beide partijen weer dragelijk te maken. Professionele hulp is dan vaak onmisbaar. Soms kan het uit therapeutisch oogpunt nodig zijn dat de echtelieden tijdelijk niet onder één dak wonen.

Wanneer er sprake is van een levensbedreigende situatie kan een kerkenraad in het uiterste geval berusten in een scheiding van tafel en bed. Deze scheiding moet door de rechter worden uitgesproken, maar het huwelijk blijft daarmee gewoon intact.

U begrijpt: de praktijk is weerbarstig. In dit rapport staan echter basisbeginselen. De hebben we, in onderworpenheid aan het Woord, ook in schrijnende gevallen en in de weerbarstige praktijk van het huwelijksleven toe te passen. En anders dreigt het gevaar dat we steeds meer gaan aanpassen. Toepassen is principieel anders dan aanpassen.

Pastoraat

Onze laatste GS heeft de kerkenraden verzocht om met het oog op het vasthouden aan het bijbelse karakter van het huwelijk, tegen de geest van de tijd in, aan het zevende gebod in het algemeen en het huwelijk in het bijzonder op diverse wijzen meer dan gewone aandacht te besteden. Zo is het een goede zaak om binnen catechese en prediking of- als dat mogelijk is - tijdens een speciale huwelijkscatechese over deze zaken te spreken. Op de belijdeniscatechisatie zou bijvoorbeeld het huwelijksformulier doorgesproken kunnen worden. Ook op gemeenteavonden kan het onderwerp ter sprake gebracht worden.

Maar ook als we dat alles nauwgezet doen, zal de gebrokenheid niet geheel voorkomen kunnen worden. We leven in een gebroken wereld en dat door onze zonde. De Heere geve ons daarom verootmoediging, maar ook een aanlopen als een waterstroom met de bede of Hij wil geven in het huwelijk, in de gezinnen, in de gemeentes, liefde en trouw. Wat is en blijft noodzakelijk waarachtige bekering en een leven naar Zijn heilzame geboden: 'Och, of wij Uw geboón volbrachten!'

U begrijpt: de praktijk is weerbarstig. In dit rapport staan echter basisbeginselen. De hebben we, in onderworpenheid aan het Woord, ook in schrijnende gevallen en in de weerbarstige praktijk van het huwelijksleven toe te passen. En anders dreigt het gevaar dat we steeds meer gaan aanpassen.

Jeugd

De Heere geve dat we in de seculiere wereld waarin wij leven onze jeugd mogen voorhouden de schoonheid van het huwelijk als een instelling Gods. Met die voorlichting in het gezin, op school en in de kerk moeten we dan wel op tijd beginnen. Dan denk ik aan een gedeelte uit Een troostrijke wetenschap, de levensbeschrijving van ds. Chr. van Dam (1893-1976). Laten we daarmee eindigen, intussen u het boekje De heilige huwelijke staatvan harte aanbevelend.

Ds. Van Dam kreeg kennis aan Heiltje Both. Ze trouwden in 1922, maar niet dan nadat er nogal wat bezwaren geopperd werden tegen de kennismaking. De verdachtmakingen gaven strijd. En dan schrijft ds. Van Dam: 'De Heere had ons samengebracht en niemand kan ons scheiden. Bij de herinnering aan dat alles kan ik in de avond van mijn leven de goedheid en getrouwheid Gods wel eens in stilte bewonderen. Jarenlang hebben wij grote steun van haar gehad. In voorspoed waakte zij voor een opgaan in de dingen van dit tijdelijke leven, en in tegenspoed steunde zij mijn wan­ kelende schreden met haar sterk geloof. Hoeveel jonge mensen verbinden zich aan elkander zonder God in de wereld om grote en bittere teleurstellingen op te doen, en dat tot verwoesting van elkander. Zelfs velen, die onder de waarheid opgevoed zijn en beter weten, volgen in het gewichtige stuk van het huwelijk eigen zin en wil. Gemengde huwelijken waren voor de zondvloed de aanleidende oorzaak van de afval van God en Zijn dienst. Maar dat is alle wentelende eeuwen doorgegaan, met het gevolg dat na korte tijd tot een volslagen heidendom gehele families zijn weggezonken. Maar daar tegenover staan gezegende geslachten, waarin de wonderen der genade verheerlijkt worden van geslacht tot geslacht. God voegt soms genadig het nakroost van Zijn volk samen, tot instandhouding van Zijn Koninkrijk.

Daarom moeten jonge mensen voorzichtig zijn in het kiezen van man of vrouw en de Heere vragen om raad en leiding. Dat kan veel ellende voorkomen voor hen zelf en voor hun nakomelingen'.

Dirksland, ds. J. Schipper

N.a.v. De heilige huwelijke staat. Een bijbelse visie op trouwen en scheiden. Als rapport aanvaard door de Generale Synode van de Geref. Gemeenten 2008. Besteladres: Kerkelijk Bureau van de Geref. Gemeenten, Houttuinlaan 7, 3447 GM Woerden. Aantal pagina's: 92. Prijs: 4, 95 euro (excl. verzendkosten).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen