William Perkins

OUD GOUD

Perkins had van de Heere ook bijzondere gaven ontvangen om Zijn Woord te verkondigen. Daarmee bereikte hij allerlei slag van volk.

Het strekt je niet tot eer als je naam door een moeder wordt gebruikt om haar kind eens goed bang te maken, als het eens ondeugend geweest is. Dat gebeurde echter wel bij Perkins, toen hij zich als student allesbehalve vroom gedroeg. 'Houd je mond, of ik zal je aan die dronken Perkins daarginds geven', dreigde ze. Dat is het middel geweest om hem tot bezinning te brengen. Krachtdadig werd hij tijdens zijn studie tot God bekeerd. Wonder van genade, zo'n onwaardige kreeg zelfs een voorname plaats in Gods wijngaard. Hij wordt wel "de vader van de Puriteinen"genoemd.

Puriteinen

De Reformatie heeft niet alleen op het vasteland van Europa zijn sporen getrokken, maar heeft ook in Engeland en Schotland een gezegende uitwerking gehad. Zoals in ons land echter spoedig de behoefte aan een verdere of Nadere Reformatie bleek, was het ook aan de overzijde van de Noordzee. De behoefte de Kerk van Engeland te zuiveren van allerlei roomse ceremoniën en gebruiken werd het puritanisme genoemd. Alleen was het niet maar een uiterlijke zuivering die begeerd werd, de beweging was ook zeer nauw betrokken op de verborgen omgang met de Heere en de levenspraktijk die daar het gevolg van moet zijn. Er zijn daarom ook grote overeenkomsten met de Nadere Reformatie waarvan we in der serie Oud Goud enkelen van de voornaamste vertegenwoordigers behandeld hebben.

Hoewel dit twee verschillende bewegingen zijn geweest, was er wel sprake van wederzijdse beïnvloeding. Willem Teellinck bijvoorbeeld, die wel aan de wieg van de Nadere Reformatie gestaan heeft, kwam in Engeland in aanraking met het Puritanisme en Willliam Perkins heeft op hem sterke invloed uitgeoefend. En zo is er absoluut verwantschap tussen beide bewegingen. Er is ook oud goud bij Engelse en Schotse schrijvers te vinden. Daarom willen we sommigen van hen wat nader voor het voetlicht halen, in de hoop dat hun geschriften ook nu nog gelezen zouden worden en tot zegen zouden zijn.

Jeugd en studie

Als geboorteplaats van William Perkins wordt Marston Jabbett genoemd, in het graafschapWarwickshire gelegen. Daar kwam in 1558 William ter wereld. Veel is er van zijn jeugd niet bekend. Wel dat hij uit een welgestelde familie kwam. Zijn ouders stuurden hem naar de universiteit van Cambridge, Christ's College, waar hoogleraren waren die pal stonden voor de gereformeerde leer. Thomas Cartwright was een van hen. Het valt echter te betwdjfelen of Perkins, vanwege zijn losbandige levenswijze, veel gestudeerd heeft. God weet echter van vijanden vrienden te maken en hen door waarachtige bekering met droefheid over de zonden, een berouw tot Hem te doen weerkeren en in Zijn wegen te doen wandelen. Perkins gaf zijn wiskunde-studie eraan, evenals zijn fascinatie voor zwarte magie en occultisme. Hij begon zijn studie theologie onder bekwame zuiver Calvinistische leermeesters.

Met ijver wierp hij zich op de studie, zodat hij in 1584 de titel Master of Arts behalen mocht.

Zijn verdere leven zou hij nauw aan Cambridge verbonden blijven. Zijn gaven mocht hij nu ten nutte van andere studenten aan Christ's College besteden. En als zodanig heeft hij grote invloed uitgeoefend op een lange rij aanstaande predikanten. Daarom werd hij later wel "de vader van het Puritanisme" genoemd.

Ambtelijke arbeid

Het is haast ongelooflijk hoe veel Perkins heeft geschreven, naast al zijn ambtelijke arbeid, in prediking en pastoraat. De gevangenis in Cambridge was deel van zijn werkterrein. Daar strekte Perkins zielzorg zich ook uit tot ter dood veroordeelden. Het was zijn gewoonte met hen naar de plaats van terechtstelling te gaan. Hoe zijn arbeid daar werd gezegend mag blijken uit het volgende voorbeeld.

Een nog jonge man bij wie het doodvonnis voltrokken zou gaan worden, was bijzonder terneergeslagen. Perkins vroeg hem: 'Wel man, hoe is het met u? Zijt ge voor de dood bevreesd? ' Het antwoord van de gevangene was: Ach nee, het is al veel slimmer'. Hij vreesde het rechtvaardig oordeel van God. Perkins nam hem bij de hand, en deed hem met zich knielen met gevouwen handen, en bad met hem. Een gebed waarin de zonden werden beleden, van een die de eeuwige straffen naar Gods rechtvaardig oordeel verdiend had. De gevangene barstte uit in tranen, want God gebruikte dit krachtig gebed om hem als een heiwaardige voor Hem te doen buigen.

Toen Perkins dit zag, ging hij verder in het gebed, en mocht hij voor en met deze ellendige de Heere smeken om Zijn genade. Op hartroerende wijze mocht Perkins van Hem spreken Die verlossen kan omdat Hij Zijn dierbaar bloed gestort heeft voor hen die de dood verdiend hebben. Dat gebruikte God om de veroordeelde in de vrijheid te stellen, zodat hij nu tranen schreide vanwege de innerlijke vertroosting die hij in zijn ziel vond. Zo vond hij vrede voordat het aardse vonnis voltrokken werd en werd het voor hem een ingang in de heerlijkheid om te zijn met Hem Die voor de overtreders gebeden heeft. Wat een treffend voorbeeld van worstelen met mensenzielen, om hun behoud en verzoening met God Die in Christus genade bewajst aan verlorenen.

Perkins had van de Heere ook bijzondere gaven ontvangen om Zijn Woord te verkondigen. Daarmee bereikte hij allerlei slag van volk. Voor de geleerden en voor de eenvoudigsten was er onderwijs en van hoog tot laag werd hij geprezen.

Nu kan dat erg gevaarlijk zijn voor een mensenkind. Hoogmoed kan de kracht uit de bediening wegnemen. God is een jaloers God op Zijn eer. Boven zijn boeken schreef Perkins "Gij zijt een dienaar des Woords; denk aan uw ambt". Dat ambt is een hoge verantwoordelijkheid, en ook een grote verwaardiging. Perkins mocht in ootmoed dat ambt waarnemen en werken zo lang het dag was.

Zijn invloed was groot, tot ver buiten de grenzen van zijn land. OokVoetius, hoogleraar in Utecht, en Amesius in Franeker, hebben die invloed ondergaan. De kerk in ons land heeft ervan mogen profiteren.

Er zou nog veel meer van Perkins verdiensten kunnen worden genoemd. Maar gelukkig wist hij van andere verdiensten. Die van een volkomen Zaligmaker. Dat bleek op zijn sterfbed, toen hij onder hevige pijnen uitriep: 'Gena, o God gena'. Met een gebed om barmhartigheid en vergeving stierf hij om in te gaan in de heerlijkheid. Als een arme zondaar, uit genade alleen gezaligd, tot lof van het Lam Dat ook hem gekocht had. Hij stierf in 1602, juist voor het eind van de regering van koningin Elizabeth.

Zijn vrouw, met wie hij maar zeven jaar getrouwd is geweest, was toen in verwachting. Ook droeg ze de zorg voor drie kleine kinderen, terwijl ze nog rouwde over het verlies van drie andere kinderen, die aan verschillende ziekten overleden waren. Wat een verlies voor de rouwende moeder. Maar ook een verlies voor de Kerk in Engeland en daarbuiten. Door zijn geschriften spreekt Perkins echter nog, nu eeuwen later. Geschriften waarin hij op bijzonder tere wijze antwoord probeerde te geven op zielevragen en bevreesde en bestreden harten te bemoedigen

Nagelaten geschriften

Het is niet doenlijk alles wat hij schreef, hier te noemen. Zijn voornaamste geschriften bevatten verklaringen van Galaten 1-5, Mattheus 5-7, Hebreeën 11, Judas en Openbaring 1- 3, zowel als verhandelingen over: predestinatie, de orde des heils, verzekering van het geloof, apostolische geloofsbelijdenis, het Gebed des Heeren, de aanbidding van God, christelijk leven en roeping, dwalingen van het rooms-katholicisme, en verscheidene consciëntie-gevallen, waarin hij zich een wijze en getrouwe herder betoonde.

Slechts enkele van de bekendste, en enige traktaten, worden hier vermeld. Als eerste: "De gouden keten der zaligheid", uit 1592 (door Perkins zelf uit het Latijn vertaald). Dan ook "Over de wijze en orde der voorbeschik­ king", eveneens in het Latijn geschreven.

Zeer bekend is ook: "De gereformeerde katholiek", met grote nadruk op bekering en rechtvaardigmaking. Het verscheen in 1597.

Beroemd en kostelijk van inhoud is ook "Uitlegging van de Apostolische Geloofsbelijdenis, " dat in 1595 van de pers kwam. Vooral ook kleine geschriften en traktaten van bijzonder praktische pastorale aard zijn: "Dialoog over de staat van een christen", "Tweegesprek tussen Satan en een christen", "Verklaring over de geestelijke verlatingen", "Van de aard en praktijk der bekering", ."Van de strijd tussen vlees en geest" en "Traktaat van het Mosterdzaadje"

Sommige van zijn werken werden vertaald in het Spaans, Italiaans, Iers, Frans, Hongaars, Tsjechisch, en in onze taal. Geve de Heere lust om ze te onderzoeken. Oud Goud is hier in ruime mate voorhanden met onderwijs, bestraffing, waarschuwing, maar ook vertroosting voor oud en jong. Mocht het onderzoek ervan ook nu tot zegen zijn.

Staphorst,

ds. C. Vogelaar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen