Voorziening in de ambten

Hoe staan de personen die opnieuw gekandideerd / gekozen worden daar zelf tegenover? Opnieuw gekozen worden, opnieuw het ambt aanvaarden, opnieuw kandidaat gesteld worden; het is allemaal geen automatisme. Voor buitenstaanders kan dat wel eens zo lijken. Maar ook broeders die al langer dienen, kunnen ermee worstelen of ze zich weer kandidaat kunnen laten stellen. Het opzien kan zo groot wezen, en de eigen onmogelijkheid en onwaardigheid zo ingeleefd worden. Het gaat ook over gewichtige zaken in het Koninkrijk Gods. Zo wordt er dan wel geworsteld aan ’s Heeren troon om Zijn licht en wijsheid: ‘..of gij in uw hart gevoelt...?’ Ook vindt er nog wel eens een pastoraal gesprek met een ambtsbroeder plaats in het heen leven naar de verkiezingstijd. Als we het gewicht voelen, kunnen we immers niet ‘zomaar’ het ambt vervullen. En dan kunnen we ook zeker niet zomaar de verantwoordelijkheid ontlopen. Wanneer het gewicht van het ambt gevoeld wordt, mag de Heere benodigd worden. Hij roept tot het ambt en Hij alleen kan ertoe verlenen wat nodig is. Laat er ook in de gemeenten maar veel gebed mogen zijn voor de ambtsdragers en de vervulling van de ambten.

Onderscheiden ambten
Het is ook goed te letten op de vraag: wat is de taak van de ouderlingen en wat is de taak van de diakenen? Het ambt van ouderling is in de eerste plaats het regeerambt. Het bevestigingsformulier en de kerkorde wijzen daarop. Zoals dat ook het geval is ten aanzien van de dienaar des Woords, want de predikant is feitelijk tevens ouderling. Aan de ouderlingen is opgedragen het opzicht over leer en leven van de gemeente. Zij hebben erop toe te zien en dragen er zorg voor dat alles ordelijk en betamelijk zal toegaan in de kerk, in de kerkendienst en in het geheel van het kerkelijke leven. Zij hebben ook opzicht op leer en leven van de dienaren des Woords, de andere ouderlingen en de diakenen. Aan de dienaren des Woords is in het bijzonder opgedragen de hantering van de sleutelen des hemelrijks. De uitoefening daarvan hebben ze te doen samen met de ouderlingen der gemeente. Het doen van huisbezoek is als regel een eigen taak van de ouderlingen. Evenals het bijstaan van de dienaren des Woords, bijvoorbeeld in het verzorgen van leesdiensten en het mede verzorgen van catechisaties. Het diakenambt is vooral het ambt der barmhartigheid. De diaconale zorg voor de leden der gemeente en vanuit de gemeente in breder verband berust bij de diakenen. Zo wordt de ambtelijke opdracht aan de diakenen in lijn met wat Gods Woord zegt in het bevestigingsformulier en de kerkorde weer gegeven. Want ook de Heere Jezus Zelf heeft laten zien dat het in het Koninkrijk Gods gaat om het Woord en de daad. Hij predikte immers en Hij deed goed onder de mensen. Het gaat om het tijdelijk én eeuwige leven. Het is dus niet zo dat de diakenen er bij uitstek zijn om voor de financiën en de materiële zaken te zorgen. De financiën van de kerk en de zorg voor de stoffelijke zaken zijn taken van de gehele kerkenraad. Het kan dan ook goed zijn dat de penningmeester van de kerk een ouderling is. Natuurlijk mag het ook wel een diaken zijn; zeker in kleinere gemeente komt dat nogal eens voor. Uiteraard moeten de financiën van de diaconie door een diaken beheerd worden. Overigens berust de eindverantwoordelijkheid hiervoor in wezen altijd bij het gehele college. Tot het diaconale werk behoort vanzelf ook het doen van diaconale bezoeken. Daarbij gaat het over stoffelijke zaken, maar ook over andere noden en zorgen. En bij dat alles mogen ook de ‘troostrijke redenen’ van Gods Woord naar voren komen.

Gezamenlijke arbeid
Het werk van de onderscheiden ambten is niet steeds volstrekt gescheiden. Dat kan in de praktijk ook niet. In de -brede- kerkenraadvergaderingen worden de zaken der gemeente gezamenlijk behartigd. Natuurlijk is het zo dat bij bepaalde zaken de ouderlingen vooral spreken en bij andere zaken de diakenen hoofdzakelijk het woord voeren. Ook is het zo dat ouderlingen wel eens werk doen dat strikt genomen tot het ambtswerk van de dienaren des Woords behoort. Het verzorgen van openbare erediensten bijvoorbeeld. Het is onder ons nodig dat ouderlingen, die daartoe de gave hebben, leesdiensten verzorgen. Zo is er ook wel eens werk wat strikt genomen bij de ouderlingen (en/of de predikant) thuis hoort waar de diakenen ook in bijdragen. Huisbezoeken bijvoorbeeld en soms ook wel het verzorgen van catechisaties. In kleinere gemeenten kan het wel voorkomen dat een diaken de preek leest, waarbij dan een ouderling het openbare gebed doet. Of dat een diaken afgevaardigd wordt naar de classis, waar hem dan door de classis keurstem verleend wordt. Het ambtelijk werk van de verschillende ambten blijft echter wel onderscheiden. Daarmee zal zo mogelijk ook rekening gehouden worden bij de kandidaatstelling. Steeds gaat het natuurlijk allereerst om de vreze des Heeren. De tere vreze van Gods naam, die op Gods tijd en wijze zal uitkomen in het geleid worden naar de dis des verbonds. Zonder dit genadewerk in Christus Jezus, blijkend uit de vruchten van het nieuwe leven, kan geen enkel mens, jong en oud, man of vrouw, diaken of ouderling. Dus zeker niet wanneer in het ambt van ouderling gediend gaat worden. In leer en leven zal tot uitdrukking moeten komen dat het wezenlijk gaat om de geloofsondervinding van dit leven der genade. Maar vervolgens zijn er toch ook onderscheiden gaven die bij de onderscheiden ambten vereist zijn, die de kerkenraad het best overziet en waarvoor men zich verantwoordelijk weet voor Góds aangezicht. Dan is er toch ook weer verschil tussen het ouderlingenambt en het diakenambt. Als het bijvoorbeeld gaat over de gave der onderscheiding. En het enigermate leiding geven in geestelijk opzicht. Zo zijn er in de praktijk van de uitoefening van de ambten zaken die we principieel duidelijk moeten onderscheiden. Er zijn ook zaken die gezamenlijk behartigd moeten worden. En er zijn zaken waarbij men elkaar kan helpen en bijstaan. Al deze ambtelijke arbeid zal alleen kunnen door de leiding en bediening van de Heilige Geest. Want wie is tot deze dingen bekwaam? Zo komen we weer bij het noodzakelijke gebed, zowel bij de ambtsdragers zelf als in het midden van de gemeente. De Heere moge steeds Zelf in de ambten willen voorzien. En Hij verlene de onmisbare bediening van Zijn Heilige Geest bij de uitoefening van de ambtelijke arbeid.

Kerkelijke ledenvergadering
De voorziening in de ambten is in de eerste plaats en principieel de verantwoordelijkheid van de kerkenraad. Artikel 22 van de DKO geeft dit uitgangspunt helder weer. ‘De ouderlingen zullen door het oordeel van de kerkenraad en de diakenen verkoren worden’. Dezelfde orde wijst artikel 24 aan met betrekking tot de verkiezing van de diakenen. Het is ook de lijn die we in het Nieuwe Testament verwoord vinden. Door en onder leiding van de apostelen werden ouderlingen aangesteld (Hand. 6; Hand. 14:23; Titus 1:5). Artikel 22 geeft wat de uitvoering betreft twee mogelijkheden. Eerst wordt genoemd de werkwijze waarbij de kerkenraad zelf de broeders enkelvoudig verkiest en, zonder dat er een ledenvergadering aan te pas komt, deze voordraagt aan de gemeente ter approbatie. Als tweede werkwijze wordt verwoord dat de kerkenraad een dubbelgetal stelt waarvan het halve deel bij de gemeente (door de ledenvergadering) verkoren zal worden. Deze tweede werkwijze is onder ons de algemeen gangbare geworden. Wel leren we hieruit dat er een wezenlijk onderscheid is tussen de verantwoordelijkheid van de kerkenraad en die van de ledenvergadering. De kerkenraad is verantwoordelijk voor de voorziening in de ambten en stelt de kandidaten. De ledenvergadering c.q. de gemeente heeft vervolgens een medewerkende verantwoordelijkheid. Deze verantwoordelijkheid komt onder ons in meerdere opzichten tot uitdrukking. Ten eerste in het kiezen uit het door de kerkenraad gestelde dubbele getal. Ten tweede in de approbatie. En vooral uiteraard in het gebed. Want de voorziening in de ambten is een grote verantwoordelijkheid voor de kerkenraad. Daartoe is het gebed niet alleen van de ambtsbroeders maar van de hele gemeente zeer van node.

De positie van de kerkelijke mansledenvergadering is een andere dan die van de ledenvergadering bij een vereniging. De besturen van een schoolvereniging en van een politieke partij leggen verantwoording van hun beleid af aan hun leden. In feite is de ledenvergadering het hoogste orgaan. De vereniging is van de leden. In de kerk liggen de zaken principieel anders. De kerk is niet van de leden. De kerk is er van Christus’ wege. De Heere Zelf vergadert Zich een gemeente door Woord en Geest. En waar dat gebeurt, zal er ook een organisatorische vorm zichtbaar worden. De gemeente bestaat immers uit mensen. Maar altijd moeten we bedenken dat dit organisme er is van ‘s Heeren wege. Zowel in het Oude Testament als in het Nieuwe Testament wordt de gemeente des Heeren ten diepste door de Heere Zelf geleid en geregeerd. Tot de regering van Zijn gemeente heeft Hijzelf ambten ingesteld. Niet het volk Israël koos koningen en stelde priesters en profeten aan. Maar de Heere riep tot zulke ambten. Zo is het ook in de bedeling van de nieuwe dag. De Heere Jezus stelde de apostelen aan. De apostelen deden onder de leiding van ’s Heeren Geest diakenen verkiezen. En tijdens de zendingsreizen stelden zij in de verschillende gemeenten het ouderlingenambt in.

Broederlijk
Zo zijn de ambten er van Christus’ wege. Van Hém ontvangen ambtsdragers hun roeping. Zij zijn dan ook ten eerste verantwoording schuldig aan hun Zender. De ambtsdragers hebben van ’s Heeren wege opzicht over de kudde die aan hun ambtelijke zorg is toevertrouwd. Nu moeten wij vanuit deze principiële uitgangspunten niet tot een soort dictatoriale situatie geraken. Dan doen we geen recht aan de broederlijke verhouding die binnen de gemeente dient te gelden. In Gods kerk moet -volgens het bevestigingsformulier- ‘alle tirannie geweerd’ worden. Zo heeft onder ons de mansledenvergadering nadrukkelijk stemrecht bij de vervulling van de ambten. Deze ordening is aan Gods Woord ontleend. De apostelen schakelden de gemeente immers in bij de voorziening in de ambten. En ook in andere zaken dient er een goede samenwerking te zijn tussen kerkenraad en ledenvergadering. Op de ledenvergadering geeft de kerkenraad inzicht in de gang van zaken op materieel terrein. En ingrijpende bouwplannen bijvoorbeeld laat de kerkenraad alleen doorgaan wanneer op de ledenvergadering er een tweederde meerderheid voorstemt. Formeel blijft het de eindverantwoordelijkheid van de kerkenraad, maar in zo’n geval de beslissing afhankelijk stellen van een (gekwalificeerde) uitspraak van de ledenvergadering, is heel goed. Opdat in broederlijke wijsheid het welzijn van de gemeente gezocht en gediend wordt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen