Elk verhaalt zijn weg en zaken

Het betreft hier een jubileumboek dat een aanwinst voor de kleine kerkgeschiedenis genoemd mag worden. De in totaal dertig hoofdstukken zijn voor het merendeel gegroepeerd rond de predikanten en oefenaars die in de loop der tijd voorgangers waren van de ‘kleàne koarke’ van Rijssen. Diverse bijlagen zijn opgenomen, alsmede interviews met de predikanten die sinds 1970 aan de gemeenten verbonden waren en nog zijn. Het in groot formaat uitgevoerde boekwerk is verder voorzien van ongeveer 500 foto’s, knipsels en andere illustraties. Al met al een waardevol en aangenaam leesen kijkboek.
Zoals bekend heeft Rijssen in vroeger dagen veel geoefende kinderen Gods gekend. Dat velen van hen voor het voetlicht gehaald worden in deze uitgave getuigt van de vrijmacht des Heeren om in Rijssen - in onderscheid van veel omliggende plaatsen - Zijn gemeente te planten en te bewaren. Het gevaar van mensverheerlijking ligt dan altijd op de loer, maar het is toch de begeerte geweest van de samenstellers om de eer des Heeren op het oog te hebben. In een Verantwoording schrijft de kerkenraad dat men nadrukkelijk gekozen heeft voor een opzet waarbij het werk des Heeren centraal staat en niet allerlei details die tot de organisatie van het kerkelijk leven behoren.
Ook al het overigens gewaardeerde werk van verenigingen en commissies neemt daarom een bescheiden plaats in. In de Verantwoording lezen we: ‘Juist om het werk Gods in Zijn kinderen tot uitdrukking te laten komen, zijn verschillende personen wat nadrukkelijker in beeld gebracht’. Dat zijn bijvoorbeeld de ouderlingen A. Baan, S.J. Nijland, J.D. Bruggink, W. Aaftink, J. Ligtenberg, G.J. Baan, H. Haase, G.J. van der Stouw en J. Koster. Maar ook wordt stilgestaan bij het leven van een aantal vrouwen uit de Walkerk en de Eskerk, zoals Hendrike Nieuwenhuis-ter Haar (‘oude Dieke’), Hendrina ten Bolscher-Ligtenberg (‘zwakke Dina’), Mientje ter Haar- Vrijdag, Hendrika Egbertsen-van de Riet (‘Duuskers Dika’ of ‘oude Dika’) en Janna Schreurs-Smeijers (‘Scheurs Jannao’). Zij en anderen mochten verhalen van het genadewerk Gods in hun leven. Vandaar ook de titel, die ontleend is aan een dichtregel uit ”De lofzangen Israëls” van ds. Jacob Groenewegen.
In het eerste hoofdstuk wordt gehandeld over de periode waarin de Reformatie doorbrak in Twente en in Rijssen. Duidelijk wordt dat één der eerste predikanten, ds. M. Bentheim, het nog niet zo gemakkelijk heeft: de nog steeds in Rijssen aanwezige ‘papisten’ laten in 1663 hun gram blijken door af en toe een ruit van de pastorie in te slaan en met een geladen roer (geweer) op de predikant te schieten. De plaatselijke overheid doet er weinig aan, waarschijnlijk omdat de stadssecretaris tot de Rooms-Katholieke Kerk behoort. Als de problemen uit de hand dreigen te lopen, zoekt ds. Bentheim tijdelijk een goed heenkomen naar Holland.
Ook in de tijd na de Afscheiding in 1834 is het vaak onrustig in Rijssen. In de tweede helft van 1836 is ook in Rijssen een Christelijke Afgescheidene Gereformeerde Kerk geïnstitueerd. De precieze datum is niet achterhaald. Wel weten we een en ander van schoenmaker en leermeester Otto Voortman, die als oefenaar optrad in Rijssen. De verboden samenkomsten vonden plaats in de huizen van Marten en Jan Baan.
In 1839 krijgt de ‘kleine kerk’ voor het eerst een eigen predikant: ds. K. Wildeboer, een voormalige bakker uit het Groningse Midwolda. De kerkdiensten worden dan aanvankelijk gehouden in zijn woning aan het Hangerad.
Later verhuisde men naar een pand aan de Bouwstraat en in 1862 betrekt men de nieuwe Walkerk aan de Walstraat.
Naast de Walkerk ontstond door onderlinge verdeeldheid onder ds. J. Diephuis, die van 1871 tot 1883 de gemeente diende, in 1882 een Dordtsch Gereformeerde Gemeente, die na wat omzwervingen een nieuw kerkgebouw deed verrijzen op de hoek van de Bleekstraat en de Esstraat, in de volksmond de Eskerk genoemd. Van 1907 tot 1953 maakte de Eskerk deel uit van de Gereformeerde Gemeenten. In 1953 sloot de gemeente zich aan bij de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
De gemeente in de Walkerk bleef zelfstandig tot 1932. Toen voegde ook zij zich bij het verband van de Gereformeerde Gemeenten. Later werden gebouwd de Noorderkerk in plaats van de Walkerk, de Zuiderkerk en De Tabernakel in Rijssen-West. En de groei is er nog niet uit.
Samen met ouderling Arend Baan (‘Toijn Oarnd’) vertegenwoordigde ouderling G.J. Ligtenberg (‘de Teune’) de gemeente op 9 en 10 oktober 1907 op de eerste Algemene Vergadering van de Gereformeerde Gemeenten te Rotterdam. De dochter van ouderling Ligtenberg (Hendrina) stond bekend als ‘zwakke Dina’, die als kind reeds diepe indrukken had van dood en eeuwigheid. De prediking van ds. M. Hofman werd haar ten zegen gesteld. Ook kreeg ze veel onderwijs van Mientje Vrijdag. Tegenover anderen was ze aanvankelijk nogal gesloten over haar geestelijk leven. Maar juist als ds. M. Hofman in moedeloosheid verkeert en zich afvraagt of zijn prediking wel vrucht mag afwerpen, mag Dina hem vertellen hoe de Heere onder de prediking is overgekomen.
Later roept ds. A. Hofman dit voorval uit het leven van zijn vader in herinnering: ‘Op een maandagmorgen ging hij naar zijn gewoonte de zieken bezoeken. Hij zag daar niet ver van de pastorie de ‘mendeuren’ (deuren gericht naar de straat) van een klein boerderijtje openstaan. Hoewel het zijn bedoeling niet was om daar een bezoek te brengen, zo ging hij er toch naar binnen. Wie schetst de verbazing van de pastor, toen hij uit de mond van de vrouw des huizes mocht horen dat de Heere hem als een middel had mogen gebruiken tot opening van haar blinde zielsogen.
Deze vrouw, die ik ook goed gekend heb, vertelde niet dat ze bekeerd was, ze vertelde ook niet dat haar zonden vergeven waren, maar ze vertelde dat ze naar het rechtvaardig oordeel Gods tijdelijke en eeuwige straf verdiend had. In de loop van het gesprek zei ze ook, dat ze de deuren van haar schuur had opengezet, bij wijze van uitnodiging voor de dominee.’
Zwakke Dina overleed op 14 januari 1965 op de leeftijd van 77 jaar. In de Noorderkerk spreekt ds. A. Bregman en ook op de begraafplaats Het Lentfert. Na afloop van de begrafenis merkt haar zuster (‘lange Diene’) op: ‘We hebben vandaag een mooie dag gehad’.
Ik zou u gaarne nog veel willen voorhouden van de wegen en de zaken in dit prachtige boek beschreven, maar onze ruimte is beperkt. En u kunt het allemaal beter zelf lezen. Het boek kost € 38,- (incl. verzendkosten) en is te bestellen (als het nog niet uitverkocht is) door het verschuldigde bedrag over te maken op nummer 1593.55.974 t.n.v. ”Herdenkingsboek Gereformeerde Gemeente Rijssen”, onder vermelding van naam, straat, huisnummer en woonplaats. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met H. Harbers, Ter Weelstraat 28, 7462 RT Rijssen, tel. 0548-515949. Laat ik besluiten met de wens van ds. C.A. van Dieren in zijn Woord vooraf: ‘Het is onze diepste wens en begeerte dat de inhoud van dit herdenkingsboek een heilig heimwee naar de God van ons voorgeslacht en naar de genade van onze vaderen mag verwekken. Wanneer we zien hoe de bedding van de wereldgeschiedenis zich een baan breekt naar een antichristelijke eindtijd mag de bede over de kerk wel zijn: Blijf met ons, want het is bij den avond en de dag is gedaald. Zo beware en vermeerdere de HEERE Zijn Kerk nog in Rijssen’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen