Boekennieuws

”Eén met Christus” (klein traktaat van Johannes Calvijn over het Heilig Avondmaal), vertaald en ingeleid door Herman Speelman met een woord vooraf door Paul van Geest, uitg. Brevier, Kampen, 2014; ISBN 9789491583452; 128 blz.; € 12,50.

Nadat de vluchteling Johannes Calvijn vanuit Straatsburg heeft deelgenomen aan de protestantse godsdienstgesprekken over het Heilig Avondmaal, schrijft hij zijn traktaat over het Heilig Avondmaal. Er zijn dan al twee uitgaven van zijn Institutie verschenen.
Met het traktaat wil Calvijn niet alleen zijn eigen opvatting van het Heilig Avondmaal weergeven, maar vooral een bijdrage leveren aan het samenbrengen van de verschillende reformatoren.
Voor dat laatste komt het boek te laat. In zijn inleiding op het boek beschrijft dr. Speelman dat Luther enkele jaren na de verschijning van het boek in een boekhandel de eerste drie bladzijden van de Latijnse vertaling leest. Volgens een getuige merkt hij daarna op dat als ‘Oecolampadius en Zwingli in het begin op een dergelijke wijze over het avondmaal gesproken hadden, het nooit tot een zo slepende kwestie geworden zou zijn’.
Calvijn kiest ervoor om zijn traktaat niet te beginnen met een beschrijving van de kerkelijke strijd, maar met de heilige instelling zelf. Pas aan het eind van zijn traktaat gaat hij in op andere opvattingen. Eerst beschrijft Calvijn het doel, de betekenis en de viering van het Avondmaal. Opvallend is de verwantschap met ons avondmaalsformulier. Wanneer Calvijn de wijze van vieren bespreekt, benadrukt hij dat wij vanuit onszelf vervreemd zijn van God. Een enkel citaat: ‘Want wie de schande van zijn zonde en de ellende van zijn staat en toestand kent, omdat hij van God vervreemd is, is daarover zo beschaamd, dat hij gedwongen is een afkeer van zichzelf te hebben... Daarbij kondigt Gods oordeel zich voortdurend aan’.
Net als voor Luther gaat het Calvijn erom dat de mens zich zondaar weet voor God.
Wie zo een waarachtig besef van zijn ellende krijgt, wordt hongerig en dorstig gemaakt naar Christus. Het Avondmaal is voor onwaardigen in zichzelf, die in Christus hun enige gerechtigheid vinden. Zij mogen Hem in het Avondmaal ontmoeten. Calvijn spreekt over hoe de drie Personen bij het Avondmaal betrokken zijn.
De uitgave ontsluit een belangrijk boek uit de Reformatie voor de Nederlandse lezer. Terecht merkt Speelman op dat de avondmaalsleer van Calvijn hier al in hoofdlijnen te vinden is. Calvijn weet van een aangevochten hart dat uitziet naar versterking door de tekenen van het Heilig Avondmaal.
Het boek opent met een Woord vooraf van de rooms-katholieke theoloog Van Geest. Voor mij riep deze opening een aantal vragen op die later in het boek na enig speuren beantwoord worden. Wanneer Calvijn spreekt over de aanwezigheid van Christus in het Avondmaal, is dat nooit zonder het Woord en de verborgen werking van de Geest.
Het boek zou aan kracht winnen wanneer die antwoorden al eerder gegeven werden. Aan de goed verzorgde uitgave zou een inhoudsopgave niet hebben misstaan.

Utrecht, H. Brons

”De brand van Brakel”, Ditteke den Haan; geïllustreerd door Adri Burghout; uitg. Gebr. Koster; ISBN 9789055517848; 55 blz. € 14,90.

‘Dit prentenboek vertelt op een eenvoudige wijze de waargebeurde geschiedenis over de brand van Brakel in 1911’, zo lezen we op de achterzijde van het keurig uitgegeven boekje over Lena van Balen. Eigenlijk is dit niet goed uitgedrukt. Het gaat over de God van Lena van Balen, Die in 1911 op zo’n wonderlijke wijze bewaarde, toen er brand in Brakel uitbrak.
Om drie redenen willen we dit kinderboek van harte aanbevelen. Allereerst om de passende tekeningen die dit prentenboek bevat. Het geeft een helder beeld van de tijd waarin Lena leefde en zal onze (jonge) kinderen, voor wie het toch bijzonder geschreven is, maar ook onze gehandicapte vrienden zeker aanspreken.
In de tweede plaats (maar beslist niet minder!) om de tekst. Duidelijk is dat de schrijfster onze jonge kinderen kent en zich daarom goed heeft aangepast bij de leeftijd waarvoor het bedoeld is. Voor onze 4-jarigen om voor te lezen en voor onze 6-jarigen om zelf te lezen.
Maar in de derde plaats willen we dit boekje aanbevelen vanwege de inhoud.
Het laat zo treffend zien hoe goed de Heere voor Zijn volk is. Onze Heidelbergse Catechismus wijst daar op in Zondag 1, als het gaat over de enige troost: ‘En alzo bewaart, dat zonder den wil Mijns hemelsen Vaders, geen haar van mijn hoofd vallen kan’. Dat is de troost voor een volk, dat met lichaam en ziel door wederbarende genade het eigendom geworden is van een getrouwe Zaligmaker.
Het is onze hartelijke wens dat dit boekje in elk gezin een plaats zal krijgen en gelezen zal worden, met de bede of de Heere het gebruiken wil om onze kinderen heilig jaloers te maken op het leven in de vreze des Heeren. Want die de Heere vrezen, zullen ervaren wat we boven dit boekje zouden kunnen schrijven: ‘Hij, die op Gods bescherming wacht, wordt door den hoogsten Koning, beveiligd in den duist’re nacht, beschaduwd in Gods woning’.
We twijfelen er niet aan of dit boekje zal zijn weg wel vinden. Laat het een aanleiding mogen zijn voor uitgever, schrijfster en illustrator om het bij dit ene deeltje niet te laten! Nogmaals: van harte aanbevolen!

De Valk-Wekerom, ds. B.J. van Boven

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen